ابراهیم پشت کوهی: سرنوشت تئاتر برای مسئولان مهم نیست

ابراهیم پشت کوهی (نویسنده و کارگردان تئاتر) که شیوع ویروس کرونا در کشور اجرای نمایش او در سالن قشقایی مجموعه تئاتر شهر را با وقفه مواجه کرده، در رابطه با این موضوع به ایلنا گفت: در فاصله تعطیلی اجراها، تماس‌هایی بین من و مجموعه تئاترشهر انجام شده ولی آنها هم هنوز نمی‌توانند یک زمان قطعی را مشخص کنند که بتوان گفت در آن تاریخ می‌شود اجرا رفت یا خیر. بنابراین هیچ وضعیت ثابتی نیست. ابتدا برنامه‌ریزی می‌شود و سپس به ناچار برنامه باید تغییر کند.

وی ادامه داد: به نوعی در وضعیت حادی قرار گرفته‌ایم که قطعا در آن گروه‌های مستقل نمایشی و بچه‌های تئاتر آسیب جدی می‌بینند. چراکه آنها درآمد دیگری ندارند. به شخصه در گروه من بازیگرهایی هستند که تنها ممر درآمدشان تئاتر بوده و اکنون اجراها تعطیل شده و همه سردرگم مانده‌اند. ظاهرا در حال انجام اقداماتی هستند تا این میزان اجرایی که از گروه‌ها حذف شده را به آنها برگردانند. ولی ماجرا فقط همین نیست. یعنی حتی اگر این هم برگردد، خسارت‌هایی به گروه‌ها، بازیگرها و تیم اجرایی وارد شده که جبران آن به این صورت واقعا امکان‌پذیر نیست. 

پشت‌کوهی در ادامه بیان کرد: بالاخره تئاتری‌ها هم مثل هر قشر دیگری در جامعه زندگی دارند، اما حال چطور زندگی آنها باید بگذرد. اکنون شب عید است و جوابگوی این بچه‌های تئاتر چه کسی خواهد بود؟ اکنون در حال تلاش هستند تا آن طرف سال اجراها را جایگزین کنند ولی کسی به این فکر نمی‌کند که وضعیت معاش این قشر چگونه خواهد بود؟ دولت باید برای این قضیه فکر جدی کند. تاکنون هیچ جلسه‌ای با مرکز هنرهای نمایشی برای حل این مشکل تشکیل نشده است اما آقای اصغر همت این طور گفت که خانه تئاتر در حال پیگیری این مسئله بوده که دولت یک خسارتی را به گروه‌ها پرداخت کند که بشود وضعیت را جبران کرد ولی به شخصه نمی‌دانم که این موضوع عملیاتی شده، می‌شود و یا خواهد شد.  

این کارگردان تئاتر در ادامه درباره چگونگی جلب اعتماد دوباره از مخاطبان اظهار داشت: قطعا جلب اعتماد دوباره مخاطبان زمان زیادی خواهد برد. چراکه چیزی واجب‌تر از جان مردم نیست و من هم به تماشاگران حق می‌دهم که به راحتی اعتماد نکنند. چون بالاخره کرونا یک بیماری کشنده بوده و احتمال دارد که از هر کسی منتقل شود. تماشاگر هم حق دارد و نمی‌توان به او گفت که تئاتر باز شده و به سالن بیایید. نمی‌آیند و قطعا کارشان درست هم هست. به نوعی باید ابتدا این فضای امن صورت بگیرد. 

وی افزود: در واقع تئاتر از غنی‌ترین هنرها در جامعه ماست اما از سوی دیگر جز آسیب‌پذیرترین‌ها هم هست. چون به قدری نفس بازیگرها و تماشاگران در آن به هم وصل است که قطع این نفس به معنای مرگ تئاتر است. اما از سویی می‌بینیم که درباره فوتبال به خاطر هیاهوی زیادش در جامعه حرف‌های زیادی زده می‌شود اما به شخصه کمتر دیده‌ام که این روزها مسئولین در مورد هنر تئاتر که فرهنگ یک جامعه را تشکیل می‌دهد، صحبت کنند. به نوعی انگار اصلا برایشان تئاتر و مخاطب تئاتر و سرنوشت این هنر مهم نیست. این برای من یک سوال است که هنوز کسی به آن جواب نداده است.

پشت‌کوهی همچنین در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره اینکه آیا امکانی برای فراهم شدن شرایطی وجود دارد که با رعایت نکات بهداشتی همچون برنامه دورهمی در این شرایط تئاتر هم به کار خود ادامه دهد، بیان کرد: برنامه‌ای مثل دورهمی با آن پول‌هایی که پشت سرش است، انگار اصلا ربطی به جامعه تئاتر ندارد. اما جدا از این موضوع هیچگاه در مورد تئاتر چنین اتفاقی صورت نمی‌گیرد. به این خاطر که همت و اراده‌ای برای آن وجود ندارد. 

این کارگردان تئاتر در ادامه صحبت‌هایش گفت: تلویزیون در تکاپو و تلاش برای انجام اقداماتی است که بتواند در این شرایط هم برنامه‌های خود را داشته باشد، در نتیجه می‌توان گفت که برای این کار در این رسانه اراده وجود دارد. اما برای تئاتر همچین اراده‌ای وجود ندارد که شرایط و فضایی فراهم شود که امنیت روانی تماشاگران حفظ شود. 

وی ادامه داد: قطعا اگر تماشاگر مطمئن باشد در فضایی پا می‌گذارد که آلوده به ویروس نمی‌شود، آن زمان خیلی راحت‌تر می‌تواند به سالن تئاتر بیاید. اما به شخصه بعید می‌دانم که به طور کل همچین اراده‌ای در مورد تئاتر وجود داشته باشد و اصلا مقایسه آن با دورهمی که یک برنامه تجملاتی است تا برنامه‌ای که در آن فرهنگ اهمیت داشته باشد، درست نیست. امیدوارم جامعه به یک ثباتی برسد و امنیت روانی مردم حفظ شود. همچنین امیدوارم در این میان برای اهالی تئاتر که همیشه فضای مهمی از فرهنگ و تمدن جامعه را برعهده دارند نیز فضای بهتری فراهم شود.