بررسی عملکرد مطبوعات در جریان‌سازی انتخابات

 استاد دانشگاه و کارشناس عرصه رسانه معتقد است مطبوعات در جریان سازی در انتخابات ضعیف عمل کردند و نقص‌هایی به عملکرد آنها وارد است.

مجید رضاییان درباره عملکرد رسانه ها در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری افزود: مطبوعات به سه دسته حامی گفتمان اصلاح طلبی و اعتدال، طرفدار اصولگرایان و مطبوعات تخصصی تقسیم می شوند که در تبلیغات انتخابات، دسته سوم اگر از نامزدی هم حمایت کردند، این حمایت، چندان سیاسی نبوده است.

او ادامه داد: در این سه دسته، «سه سطح عملکرد» دیده می شود؛ «سطح اطلاع رسانی، تحلیلی و جریان سازی» اولین آن، سطح ارتباطی و سطح سوم اقناعی و بین این دو، سطح تحلیلی قرار دارد.

نویسنده پژوهش «اطلاعات در خبر» تاکید کرد: مطبوعات تخصصی هر کدام در حوزه خود از جمله اقتصادی، سینمایی، بازرگانی و حتی مجلات و هفته نامه ها، در سطح تحلیلی خوب ظاهر شدند و حرفه ای پرداخت کردند. مطبوعات حامی اصلاح طلبی و اعتدال همچنین جریان اصولگرا نیز، از نظر خبری و اطلاع رسانی توانستند خوب حرکت کنند و در حد خود نمره قبولی بگیرند؛ اما در «جریان سازی» ضعیف بودند هر چند مطبوعات اصلاحات و اعتدال قدری موفق تر عمل کردند.

این روزنامه نگار افزود: سطح سوم یا همان سطح جریان سازی را در عرصه انتخابات ضعیف ارزیابی می کنم، هر چند مطبوعات حامی اصلاحات و اعتدال نسبت به دیگری موفق تر بوده است.

او با تاکید بر اهمیت جریان سازی در فضاهای پیش از انتخابات گفت: جریان سازی با سوژه موثر، تحلیل عالی و اشراف روزنامه نگار بر آن - طوری که بر تصمیم گیری کنشگران اصلی تاثیر بگذارد - بسیار مهم است و به این جریان سازی نیاز داریم.

این پژوهشگر ژورنالیسم با طرح این سوال که با چه ژانری از روزنامه نگاری می توانیم جریان سازی کنیم، افزود: از آنجا که با گسترش فناوری ارتباطی و انفجار اطلاعات در وب یک و انفجار متن در وب دو، روزنامه ها امکان رقابت را از دست داده اند هیچ راهی جز پرداختن به ژانر جدید روزنامه نگاری تحلیلی یا پرداختن به چگونگی ها و چرایی های هر رویدادی باقی نمانده است که البته در مطبوعات حرفه ای دنیا از آن به خوبی استفاده می شود.

او به انتخابات یک سال اخیر در آمریکا، فرانسه و انگلیس اشاره کرد و یادآور شد: روزنامه نگاری تحلیلی در هر سه این انتخابات تاثیری جدی و با اتکا به همین ژانر داشت و مطبوعات حرفه ای را از غیرحرفه ای متمایز کرد.

نویسنده کتاب «تیترنویسی» در پاسخ به این سوال که محدودیت های عرصه رسانه در ایران تا چه اندازه اجازه کار در ژانر روزنامه نگاری تحلیلی را می دهد، گفت: باید به ژانر روزنامه نگاری تحلیلی بیشتر بپردازیم و توانایی خود را افزایش دهیم. امروز عصر عبور از چیستی خبر است و مخاطب هم، این را می خواهد. یکی از خصوصیات روزنامه نگاری تحلیلی، این است که مهارتی به روزنامه نگار می بخشد تا به شایستگی از کنار خط قرمز عبور کند؛ ضمن اینکه حرف خودش را هم بزند.»

او با تاکید بر اهمیت و دشواری کار روزنامه نگاری گفت: باید تخصص روزنامه نگاری را به رسمیت بشناسیم. روزنامه نگاری، کار حرفه ای و سختی است و بازی صفر و صد در آن نداریم؛ گاهی باید فقط ۳۰ درصد به نفع خودت رفتار کنی تا به نوعی بذر پاشیدن برای وقتی باشد که به اعتماد مخاطب نیاز دارید.