مذاکره با میانجی کهنه‌کار

هنوز چند روز از بازگشت رئيس‌جمهور از توکيو نگذشته و نتايج اين سفر براي افکار عمومي روشن نيست که وزير امور خارجه براي مذاکره با همتاي عماني خود راهي اين کشور مي‌شود. اين در حالي است که يوسف بن علوي، وزير امور خارجه عمان حدود سه هفته پيش، پس از ديدار با مايک پمپئو به تهران آمده بود تا با مقامات جمهوري اسلامي ديدار و گفت‌وگو کند.

در آن زمان ايران تأکيد داشت که ميانجيگري عمان و تلاش يوسف بن علوي صرفاً در راستاي کاهش تنش در منطقه ميان ايران و عربستان بوده و موضوع آمريکا طي اين سفر مطرح نشده است اما سفر محمد جواد ظريف به عمان، بلافاصله پس از بازگشت از توکيو نشان مي‌دهد که موضوع آمريکا يکي از اصلي‌ترين موضوعات مطرح شده ميان تهران و مسقط است.

سفارت ايران در مسقط در گزارشي از سفر محمدجواد ظريف در عمان اعلام کرد: با ورود وزير امور خارجه و هيات همراه به مسقط، دور اول مذاکرات محمدجواد ظريف با «يوسف بن علوي» وزير امور خارجه عمان انجام شد و دور دوم گفت‌وگوها سه شنبه سوم دي ماه در محل وزارت خارجه عمان برگزار مي‌شود. سيدعباس موسوي، سخنگوي وزارت خارجه و علي‌رضا عنايتي، مديرکل خليج فارس وزارت امور خارجه، ظريف را در اين سفر همراهي مي‌کنند.

عمان همواره در کنار روابط صميمانه با تهران، موضعي بي‌طرفانه در خصوص تحولات منطقه اتخاذ کرده است، اين کشور در حال حاضر براي پايان جنگ در يمن در حال ميانجيگري و وساطت ميان گروه‌هاي يمني با رياض و ابوظبي است و همزمان از طرح ايران براي کاهش تنش در منطقه از طريق ايجاد يک سازوکار امنيتي منطقه‌اي با عنوان «پويش صلح هرمز» حمايت کرده است. پيش از اين عمان براي ايجاد گفت وگوهايي ميان تهران و واشنگتن که منجر به توافق هسته‌اي ميان ايران و ۶ قدرت جهاني شد، زمينه‌سازي کرده بود. اين سفر در شرايطي صورت گرفت که كه روابط جمهوري اسلامي و ايالات متحده امريكا پس از دوراني پرتنش، امروز به نسبت وارد مرحله‌اي آرام‌تر، دست‌كم در قياس با هفته‌ها و ماه‌هاي گذشته شده است و به‌رغم پايداري برخي جدال‌هاي لفظي، فعلا خبري از احتمال درگيري نظامي ميان دو كشور وجود ندارد.

روايت «آشنا» از مذاکرات در ژاپن

روز گذشته يک اتفاق ديگر نيز در عرصه ديپلماسي جالب توجه بود. مشاور رئيس‌جمهور تصميم گرفت براي اولين بار بخش‌هايي از اهداف رئيس‌جمهور در سفر به ژاپن و مالزي را تشريح کند و توضيحاتي به افکار عمومي ارائه بدهد. حسام‌الدين آشنا در رشته توئيتي در حساب کاربري خود با بيان اينکه سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران داراي رويکردي همه جانبه، متوازن و چند وجهي است، نوشت: ما خواستار کمترين تنش و بالاترين سطح همکاري با بيشترين کشورهاي جهان به خصوص کشورهايي هستيم که در زنجيره جهاني ارزش حضور فعال دارند، تامين کننده محصولات مورد نياز در سطح جهان و داراي توليد جهاني هستند و به تبع آن نيازمند تامين امنيتِ انرژي، بازار مصرف انبوه و نيروي انساني متخصص هستند.

وي اضافه کرد: امنيتِ انرژي، بازار و نيروي متخصص براي چنين کشورهايي کالايي گرانبها و کمياب است.

ايران نيز يکي از توليدکنندگان اصلي انرژي، امنيت و سرمايه انساني در اين منطقه است. مشاور رئيس‌جمهور با بيان اينکه سفر به مالزي و ژاپن با اهدافي چندجانبه و دوجانبه و درچارچوب استراتژيِ تعامل سازنده و فراگير طراحي و با موفقيت انجام شد، مشارکت در بنيان‌گذاري يک نوآوري کارآمد در جهان اسلام که توسعه را محور همکاري مي‌داند، از نظر فکري به اعتدال اسلامي پايبند است، جهان اسلام را تک قطبي نمي‌داند و توان بن‌بست‌شکني در بحران‌هاي فعلي و ايفاي نقش پل ميانجي و ميان شرق و غرب جهان اسلام را دارد، از اهداف اين سفر ذکر کرد.

آشنا دومين هدف را مذاکره با مالزي براي فعال شدن کميسيون دوجانبه و کاهش مشکلات دانشجويان و ايرانيان مقيم، کاهش بوروکراسي بانکي و تقويت حضور ايرانيان در بازار کار مالزي عنوان کرد. رئيس مرکز بررسي‌هاي استراتژيک رايزني با ترکيه در مورد صلح‌سازي منطقه‌اي و توسعه روابط اقتصادي و مذاکره با قطر در مورد ابعاد مختلف طرح صلح هرمز و همکاري در مواجهه با محدوديت‌هاي منطقه‌اي اعمال شده بر دو کشور را از ديگر اهداف سفر رئيس‌جمهوري به مالزي عنوان کرد. مشاور رئيس‌جمهور در ادامه بررسي نگراني‌هاي ژاپن در مورد امنيت مسير تأمين انرژي و تبادل نظر در مورد آخرين وضعيت و کسب اطمينان از تداوم حمايت اين کشور از برجام را هم از اهداف سفر به ژاپن خواند.

رئيس مرکز بررسي‌هاي استراتژيک يادآورشد: طرف ايراني از متن و فرامتن مذاکرات با رهبران کشورها و رسانه‌هاي آنان ۲ نکته اصلي را دريافت کرد: نخست اينکه امکان مواجهه فعال و موفق با سياست فشار حداکثري ايالات متحده براي انزواي ايران در سطح منطقه و جهان وجود دارد. وي در تبيين نکته دوم هم گفت: براي همگان روشن است که بدون حضور فعال و سازنده ايران، تجارت، سياست و امنيت در منطقه رونق نخواهد داشت.