امارات در تلاش است از زیر سایه عربستان خارج شود

طی ماه‌های اخیر اقدامات جنجالی محمد‌ بن‌ سلمان، ولیعهد پرقدرت عربستان‌سعودی باعث‌شده تا خبرهای مربوط به این کشور در صدر اخبار رسانه‌ها قرار گیرد، اما با این وجود امارات‌متحده‌عربی بدون آن‌که توجه چندانی را جلب کند در حال تقویت پایه‌های قدرت و نفوذ خود در خلیج‌فارس و خاورمیانه است. پس از آن‌که جزئیات مکاتبات سفیر امارات‌متحده‌عربی در آمریکا و نقش ابوظبی در کودتای نافرجام سال ۲۰۱۶ در ترکیه از سوی رسانه‌های نزدیک به دولت آنکارا افشا شد، امارات در جریان بحران روابط قطر و عربستان نیز در کنار ریاض قرار گرفت و تلاش کرد تا مناسبات قطر با ایران و ترکیه را با تنش روبه‌رو کند، اما موفقیتی کسب نکرد. حال گزارش‌ها حاکی از تلاش ابوظبی برای ایجاد یک امپراتوری جاسوسی در جنوب خلیج‌فارس است. این اقدام زمانی در حال انجام است که با‌وجود تلاش‌های ریاض، تحولات خاورمیانه خلاف خواست عربستان و متحدانش ازجمله امارات‌متحده‌عربی در حال شکل‌گیری است.

جنایات عربستان و متحدانش در جنگ یمن مورد اعتراض شدید نهاد‌های حقوق بشری قرار گرفته و حتی دونالد ترامپ متحد اصلی عربستان هم خواستار بازگشایی مسیرهای امدادرسانی شده‌است. در سوریه، ائتلاف روسیه، ایران و سوریه موفق به‌شکست داعش شد و دست بالا را در این کشور در اختیار دارد. در عراق نیز ارتش این کشور با همراهی ایران موفق به شکست داعش شد که ریاض نتوانست به خواسته خود مبنی بر کاهش نفوذ ایران در این کشور دست یابد.

اخیرا نیز محمد بن سلمان، ولیعهد پرنفوذ عربستان، سعد حریری، نخست وزیر لبنان را مجبور به کناره‌گیری از سمت خود کرد تا به این ترتیب با ایجاد بی‌ثباتی در لبنان موقعیت حزب‌الله لبنان مهم‌ترین متحد ایران در این کشور را متزلزل کند. این اقدام عربستان هم تاکنون بی‌نتیجه مانده و حریری در بازگشت به کشورش استعفای خود را پس گرفت و اعلام کرد که از نخست‌وزیری لبنان کنار نخواهد‌رفت. رهبری تمام این اقدامات بی‌نتیجه را عربستان بر عهده‌داشت. حال خبر می‌رسد که امارات برای نفوذ و کنترل بیشتر بر خلیج‌فارس و نیز رقبای منطقه‌ای ازجمله قطر و ایران،با کمک ایالات‌متحده قصد ایجاد یک امپراتوری جاسوسی دارد.نشریه «فارن پالیسی» اخیرا برای نخستین‌بار خبر همکاری ابوظبی با ماموران سابق سیا را منتشر کرد.

انتشار گزارش کامل و با جزئیات از این همکاری، واکنش رسانه‌ها را برانگیخت. بااین‌حال وزارت‌خارجه آمریکا در پاسخ به سوالات خبرنگاران درمورد این همکاری اطلاعاتی و تردید‌ها درمورد قانونی‌بودن آن واکنشی نشان نداد. جنا مک لالین، گزارشگر «فارن پالیسی» در بخشی از گزارش مفصل خود، بندر زاید در ابوظبی را به‌عنوان محل آموزش استفاده از ابزارهای جاسوسی و فناوری پیشرفته ذکر کرده‌است. لری سانچز و اریک پرینس دو‌چهره امنیتی شناخته شده آمریکایی به‌عنوان همکار اماراتی‌ها در این برنامه معرفی شده‌اند. لری سانچز، یک مامور ارشد سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکاست و اریک پرینس هم موسس شرکت امنیتی بلک‌واتر است که پس از اقدامات جنجالی ماموران این شرکت و کشتار غیر‌نظامیان عراقی زیر ذره‌بین رسانه‌ها قرار گرفت. براساس گزارش جنا مک لالین، بندر زاید در ابوظبی محل آموزش مقام‌های امنیتی اماراتی برای استفاده از تجهیزات مدرن جاسوسی است و حداقل ۶ مقام سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا ماموریت آموزش این مقام‌های اماراتی را برعهده دارند.

علاوه بر این، مقام‌های آمریکایی در بندر زاید، یک آکادمی  ایجاد کرده‌اند تا تمام موضوعات مربوط به جاسوسی را تدریس کنند. با وجود این‌که همکاری مقام‌های سابق سیا و امارات به‌تازگی افشا شده، اما همکاری لری سانچز با مقام‌های ارشد اماراتی به حدود ۶سال قبل بازمی‌‌گردد. طی ماه‌های اخیر هم اریک پرینس پایه‌گذار شرکت امنیتی بلک واتر ازجمله سرشناس‌ترین افراد امنیتی است که برای ایجاد این سازوکار امنیتی به امارت‌متحده عربی سفر کرده‌است. این همکاری‌ها تنها به مقام‌های سابق سیا محدود نمی‌شود و مقام‌های سابق امنیتی کاخ سفید هم در این ماجرا دخیل هستند.

ریچارد کلارک یکی از مشاوران امنیتی سابق کاخ سفید نیز در ایجاد امپراتوری جاسوسی برای امارات نقش اساسی دارد. کلارک در حال حاضر مدیریت یک شرکت امنیتی را برعهده دارد. براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته لری سانچز مقام باتجربه سیا سرنخ‌های ماموریت‌های اطلاعاتی اماراتی‌ها را فراهم می‌کند. سانچز و دیگر مقام‌های سیا موافقت کرده‌اند تا تمام تجربیات خود را در اختیار امارات قرار دهند.افشای این همکاری  اعتراض‌ها، نگرانی‌ها و بحث‌های فراوانی درمورد قانونی‌بودن این‌گونه اقدامات را برانگیخته است.

در پی انتشار این گزارش نه‌تنها کاخ سفید حاضر به ارائه توضیح نشد بلکه وزارت‌خارجه و پلیس فدرال هم در قبال سوالات خبرنگاران سکوت اختیار کردند. براساس قوانین ایالات‌متحده مقام‌های امنیتی و اطلاعاتی آمریکا برای همکاری امنیتی و به‌اشتراک گذاشتن اطلاعات حساس به دولت‌ها و آژانس‌های جاسوسی خارجی محدودیت دارند و باید موافقت آژانس امنیت ملی ایالات‌متحده و نیز کمیته اطلاعاتی سنا را جلب کنند. با وجود این مقام‌های نزدیک به پروژه اماراتی‌ها به‌شرط افشا نشدن نام و عنوان خود به «آسوشیتدپرس» اعلام کرده‌اند که به اشتراک گذاشتن اطلاعات حساس با این کشور برخلاف قوانین اطلاعاتی آمریکا نیست چراکه قرار است شعبه‌ای از سیا در این کشور تاسیس شود و مقام‌های امنیتی و اطلاعاتی آمریکا بر این فعالیت‌ها نظارت و اشراف کامل دارند.

هدف امارات

تقویت قدرت سایبری ایران طی سال‌های اخیر مهم‌ترین انگیزه امارات و دیگر کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس برای ایجاد نهاد‌های تهاجمی جاسوسی به‌شمار می‌آید. با این حال نگرانی مشترک ایالات‌متحده و امارات تنها به ایران محدود نمی‌شود. به گفته لری سانچز، اخوا‌ن‌المسلمین و القاعده نیز در کنار ایران به‌عنوان مهم‌ترین عوامل نگرانی واشنگتن و ابوظبی به‌شمار می‌آیند.

در کنار این نگرانی‌ها امارات اهداف دیگری را هم دنبال می‌کند که در صدر آن‌ها اشراف اطلاعاتی بر تحولات منطقه است. حکومت ابوظبی می‌خواهد با ایجاد این ساز‌و‌کار پیش از دیگر نهاد‌های جاسوسی منطقه در جریان تحولات و چالش‌ها قرار گیرد تا با اقدامات پیش‌دستانه مانع از تهدید منافع خود شود و از سوی دیگر رقبای منطقه‌ای خود را غافلگیر کند. از سوی دیگر امارات قصد دارد در ائتلاف عربستان و آمریکا نقش پررنگ‌تری ایفا کند و بر همین اساس می‌خواهد نقش محور اطلاعاتی این ائتلاف را ایفا کند تا جاسوس اول منطقه نام گیرد. از همین منظر می‌توان اصرار امارات برای ایجاد امپراتوری جاسوسی را اقدامی برای جبران ضعف‌های نظامی خود دانست. امارات در مقایسه با عربستان توان نظامی به‌مراتب ضعیف‌تری دارد و بر همین اساس حکومت این کشور قصد دارد از نظر اطلاعاتی در صدر کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس قرار گیرد.

تحولات یمن نیز از دیگر دلایل ایجاد نهاد جاسوسی از سوی اماراتی‌ها به‌شمار می‌آید. قرار گرفتن امارات در ائتلاف عربستان، این کشور را در تیر‌رس تهدید‌های مختلف قرار داده و بر همین اساس امارات می‌خواهد با اشراف بر تحولات یمن مانع از تهدید‌هایی شود که از این کشور متوجه ابوظبی خواهد شد. در قدم اول برای ایجاد سیطره کامل بر منطقه اماراتی‌ها با توجه به توان مالی بالای خود سیستم‌هایی برای نظارت کامل بر تمام فعالیت‌های شهروندان خود خریداری و راه‌اندازی کرده‌اند. در همین حال «نیویورک تایمز» به نقل از مفسران اطلاعاتی و امنیتی ایتالیایی گزارش داده‌است که جدیدترین فناوری‌های جاسوسی سیا به لطف رابطه نزدیک ابوظبی – واشنگتن در آستانه فروش به امارات قرار دارند و پس از امضای قراردادها، این تجهیزات وارد امارات خواهند شد.