تلاش القاعده برای حذف داعش

پس از سقوط خلافت خود خوانده داعش در سوریه و عراق، هسته القاعده به فراخواندن جنگجویان تک رو و گروه ها ادامه می دهد. سرکرده های القاعده بر این باورند که رویکرد تدریجی این گروه که به «بن لادنیسم» مشهور است، موثرترین راه برای پیشبرد شورش های افراطی در سطح جهانی است. در عین حال، استرتفور بر این باور است که القاعده گروه های زیرشاخه خود را به مواجهه با رقبا از داعش ترغیب می کند و جنگجویان فصلی، گروه های محلی و نیروهای جدید را به پیوستن یا بازگشت به القاعده فرا می خواند.

بیشتر بخوانید:

• هسته القاعده به دنبال تکرار موفقیت حمله ۱۱ سپتامبر است

زیرشاخه های القاعده - القاعده در مغرب اسلامی

القاعده در مغرب اسلامی حملات پراکنده در شمال آفریقا فعال مانده است، اگرچه برخی از گروه های وابسته آن در ساحل، هسته اصلی در الجزایر را تقویت کرده اند. القاعده در مغرب اسلامی عمدتا بر اقدامات شورشی در مناطق کوهستانی و روستایی متمرکز است، چراکه بیشتر می خواهد دوام آورد و با مردم محلی ادغام شود و به دنبال انجام عملیات چشمگیری نیست. این گروه در سال گذشته تحت فشار شدید نیروهای امنیتی محلی قرار داشت و در نتیجه، تلاش های آن بیشتر بر حمله و درگیری با نیروهای امنیتی متمرکز بود و نه حمله به اهداف غیرنظامی. شرایط تشکیلات عقبی بن نافع وابسته به القاعده در مغرب اسلامی در تونس نیز مشابه شرایط گروه اصلی در الجزایر است.

باتوجه به فشار سنگین نیروهای امنیتی بعید به نظر می رسد که  القاعده در مغرب اسلامی بتواند شمار حملات خود را در سال ۲۰۱۹ به طور قابل توجهی افزایش دهد. با این وجود، از آنجایی که این گروه با جمعیت محلی در هم آمیخته، بعید است که نیروهای امنیتی بتوانند آن را ریشه کن کنند. اما اگر شمال آفریقا یک سری تحولات سیاسی همچون تظاهرات بزرگ و بی ثبات کننده در تونس و یا بی ثباتی ناشی از مرگ عبدالعزیز بوتفلیقه، رئیس جمهوری الجزایر را شاهد باشد، آنگاه القاعده در مغرب اسلامی می تواند از این هرج و مرج ها به نفع خود استفاده کند.

زیرشاخه های القاعده - جماعت نصرت الاسلام و المسلمین

جماعت الاسلام والمسلمین در سال ۲۰۱۷ به طور موثر نیروهای انسانی، منابع و ارتباطات خود را برای حفظ سرعت عملیاتی به کار گرفت و توانایی نیروهای امنیتی محلی را کاهش داد و توانست گروه افراطی اصلی در ساحل بماند. این گروه در سال ۲۰۱۸ تمرکز خود را از حملات به هتل ها به اهدافی جدی تر همچون آدم ربایی های هدفمند، کمین، حملات به خارجی ها و حملات به نیروهای سازمان ملل و نیروهای فرانسوی در تیمبوکتو و اوگادوگو معطوف کرد. بیشتر تبلیغات جماعت الاسلام والمسلمین نیروهای فرانسوی را می گیرند و این گروه از حملات به دارایی های فرانسه در ساحل و در فرانسه حمایت می کند.

جماعت الاسلام والمسلمین تهدید امنیتی اصلی برای دولت و غیرنظامیان در ساحل به شمار می رود. این گروه به جذب مستمر نیرو و پول ادامه می دهد و در عین حال، حملات علیه اهداف جدی تر را تشدید می کنند. در همین حال، ساحل می تواند بار دیگر همانند گذشته به یکی از صحنه های درگیری بین القاعده و دولت اسلامی تبدیل شود. جماعت الاسلام والمسلمین پیشتر شماری از اعضای یک گروه وابسته خود را به دلیل گرایش های آنها به داعش در صحرای بزرگ تر کشته بود. اگر داعش در صحرای بزرگ تر به طور مستقیم در برابر جماعت السلام والمسلمین قرار بگیرد یا در عملیات مالی آن اختلال ایجاد کند، این گروه را به تلافی تحریک کرده است.

طلا تسلیمی