بعد از خروج آمریکا از برجام کشورهای باقی‌مانده در توافق هسته‌ای تلاش کردند به نوعی این توافق را حفظ کنند. در همین راستا، اروپا در نظر دارد سازوکار یا کانالی را ایجاد کند که بدون استفاده از دلار بتواند تجارت با ایران را ادامه داده و از جمهوری اسلامی نفت بخرد. این سازوکار به ایران اجازه خواهد داد در ازای نفت صادراتی به اروپا، مواد غذایی و کالا وارد کند. حالا چند ماهی از وعده اروپا به ایران می‌گذرد و خبری از سازوکار نیست.
البته در این مدت بارها آمریکا به نهادهای اروپایی درخصوص تجارت غیردلاری با جمهوری‌اسلامی هشدار داده لذا بعید نیست این تهدید منجر به عقب‌نشینی و وقت‌کشی اتحادیه اروپا شده باشد. این هشدار در حالی مطرح می‌شود که هیچ یک از کشورهای اروپایی تاکنون حاضر به پذیرفتن خطر میزبانی کانال مالی اتحادیه اروپا برای تسهیل مراودات بانکی و تجاری با ایران نشده‌اند.
ضمن اینکه در سفر روحانی به نیویورک هم منابع آمریکایی به رییس‌جمهور کشورمان خبر دادند که آمریکا از کشورهای انگلیس و فرانسه خواسته با آمریکا همکاری و در خصوص ایران سه ماه وقت تلف کنند تا ایران متضرر شود و در نهایت انگلیس، فرانسه و آمریکا منتفع شوند.
این موضوعات و تعلل اروپا و عدم میزبانی هیچ یک از کشورهای اروپایی برای سازوکار ویژه مالی، این گمانه را در ذهن ایجاد می‌کند که اروپا با آمریکا در خصوص ایران همدستی کرده و این تناقض رفتاری اروپا و تعلل در تحقق وعده‌اش با ایران به‌ویژه در زمینه کانال مالی مورد انتقاد جدی قرار گرفته و سوالاتی را در اذهان مقامات جمهوری اسلامی ایجاد کرده است.
هرچند این موضوع با واکنش موگرینی و وزرای خارجه اروپایی همراه شد. آنها برای چندمین بار بر تعهد خود به برجام و تلاش برای حفظ کانال‌های مالی با ایران و تداوم صادرات نفت و گاز ایران، بر اهمیت تعهد وزرای دارایی علاوه بر وزرای خارجه سه کشور اروپایی و سایر اعضا برای اجرایی کردن سازوکار ویژه مالی اروپا تاکید کردند؛ تاکیدی که مدام از طرف اروپا شنیده می‌شود و فاقد ضمانت اجرایی است.
به نظر می‌رسد دیگر فرصت ایران به اروپا رو به پایان است و زمان نتیجه‌گیری فرارسیده. اروپا قاطع می‌گوید که به برجام پایبند است. پایبندی به برجام یعنی عمل به آنچه که در قالب برجام متعهد شده‌اند. لذا اروپا باید بتواند روابط عادی اقتصادی با ایران را حفظ کند اما این ادعا با وقت‌کشی همراه است. اگر قرار است سایر قدرت‌های جهانی همانند آمریکا به تعهدات برجامی خود عمل نکنند، منطقی است که ایران هم از برجام خارج شود اما یکی از دیپلمات‌های ارشد وزارت خارجه ایران در سخنی تاکید داشت که حتی اگر همه از برجام خارج شوند ایران خودش به تنهایی حضور دارد چرا که برجام حاشیه امنی از طرف شورای امنیت برای ایران به وجود آورده است.
اقدام عملی به این سادگی نیست
اما مسعود پزشکیان، نایب‌رییس مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «جهان صنعت»، وقت‌کشی اروپا را در اجرای تعهداتش به ایران قبول ندارد و معتقد است که اروپا تمام تلاشش را کرده که با ایران همکاری و قوانین‌اش را اصلاح کند اما این موضوع به این سادگی نیست.
پزشکیان تصریح کرد: ما یک انتظار داریم و یک واقعیت. انتظار ما از اروپا خیلی زیاد است و متاسفانه بر اساس بایدها برایشان خط و نشان می‌کشیم. وی تاکید کرد: محدودیت‌هایی در دیپلماسی و سیاست ما وجود دارد که با خواسته ما همخوانی پیدا نمی‌کند.
بالاخره اروپا بخواهد کاری انجام دهد نیاز به انسجام داخل کشوری و انسجام بین کشورها دارد. همچنین یک نوع برخورد درقبال قوانین و مقرراتی در رابطه با چارچوب بین‌المللی لازم است. این نماینده مجلس افزود: به هرحال در کشورها بنگاه خصوصی فعالیت دارند. این تجار در قوانین خود الزامی نمی‌بینند که از دولت اروپا تبعیت کنند، چرا که خصوصی هستند و معامله می‌کنند لذا در این معامله طبیعتا کاری که آمریکا می‌کند تاثیرگذار است. قوانین اروپا به راحتی نمی‌تواند جلوی معاملات این افراد را بگیرد.
وی تاکید کرد: به همین خاطر اروپا به این راحتی که عده‌ای تصور می‌کنند نمی‌تواند تحریم‌ها را حل کند. البته در تمام این روندی که من اطلاع دارم اروپا تلاش کرده با ایران همکاری کند و قوانین‌اش را اصلاح کند اما به همین سادگی امکان‌پذیر نیست.
پزشکیان گفت: ترامپ در سازمان ملل یا مجمع عمومی حرف می‌زند و همه جلویش می‌ایستند و از کار غلط او سخن می‌گویند که این دستاورد بزرگی است. همیشه وقتی در این مجامع صحبت می‌شد بدون مشکل همه تحریم‌ها را امضا می‌کردند، شاید یک نفر یا دو نفر اگر پیدا شد با اعمال تحریم‌ها مخالفت می‌کرد اما الان یک یا دو نفر هستند که آمریکا را در چنین بحثی قبول دارند لذا این دستاورد بزرگی است و بی‌انصافی است اگر بگوییم برجام کاری نکرده است.
نایب‌رییس مجلس ادامه داد: شکایت ایران در لاهه را در نظر بگیرید. اینکه دادگاه آمریکا را محکوم می‌کنند گفتنش ساده است. باید بگوییم آمریکا با آن همه قدرت حقوقی و لابی سیاسی که دارد محکوم شد و این همان دستاورد برجام است که برخی می‌گویند هیچ نفعی نداشته است.
وی تاکید کرد: همین روندی که الان در ارتباطات ما با سایر کشورها وجود دارد جز دستاوردهای برجام محسوب می‌شود. اما خب ما با یک قدرت بزرگ در جنگ اقتصادی هستیم و از نظر اقتصادی وضعمان را می‌بینید. به هرحال ما داریم می‌جنگیم و این جنگ ساده نیست. در نتیجه بهتر است به این سادگی قضاوت نکنیم .
در این چهل سال حرف عملی نزدیم
پزشکیان در پاسخ به این انتقاد که در این مدت تنها شاهد حمایت سیاسی اروپا بودیم و اقدام عملی از طرف اروپا ندیده‌ایم گفت: ما همچنان شاهد اقدامات عملی اروپا هستیم. اینکه در جلسه‌ای به نظر آمریکا رای نمی‌دهند ظاهرسازی نیست.
اینکه در حضور ترامپ به او گفته می‌شود که او را قبول ندارند حمایت ظاهری نیست. اینکه در مجمع خودشان کشورهای اروپایی می‌نشینند و می‌گویند به هر شکلی باید از ایران دفاع کنیم ظاهرسازی نیست. وی تاکید کرد: کارهایی که آنان می‌توانند انجام می‌دهند و انجام می‌پذیرد. صحبت این است که آیا می‌شود کاری دیگر کرد یا نه! پزشکیان ادامه داد: ما در همین کشور خودمان که زندگی می‌کنیم می‌بینیم در مجلس قانون می‌نویسیم ولی اجرا نمی‌شود این یعنی خیلی حرف‌ها و ادعا‌ها زدیم ولی عمل نکردیم.
ممکن است فردی چیزی بگوید و ده نفر دیگر مشکل ایجاد کنند و کار انجام نشود. آیا ما حرف‌هایی را که زدیم خودمان رویش ایستادیم؟ ممکن است فردا ده نفر دیگر ده حرف دیگر بزنند در نتیجه کاری انجام نشده لذا حرف عملی اگر بعد از چهل سال زده باشیم الان نه فساد بود نه رانت و رشوه و مشکلات اخلاقی دیگر.
بین حرف‌ها و عمل‌ها همیشه فاصله است
وی در ادامه گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: مقام معظم رهبری می‌فرمایند جنس داخلی بخرید اما این موضوع اجرا نمی‌شود این یعنی چه ؟ آیا عدم اجرای این موضوع به معنای آن است که این افراد ضد رهبر هستند؟ خیر باید تاکید کرد که اجرای این موضوع به سادگی نیست. در نتیجه ما باید توقع‌مان را در واقعیت‌ها ببینیم نه انکه بگوییم مقام معظم رهبری اینگونه گفتند و طوری دیگر عمل شد.
یا بگوییم ایشان راست نمی‌گوید. وی ادامه داد: اگر برگردیم و خودمان را قضاوت کنیم می‌گوییم که رهبری این حرف‌ها را می‌زند اما کار دیگر می‌کند یا می‌گوییم ایشان قدرت ندارد یا راست نمی‌گوید. در حالی که هیچ کدام از این حرف‌ها درست نیست. اقدام عملی به این سادگی نیستو بین حرف‌ها و عمل‌ها همیشه فاصله است.
ملیحه اسناوندی
- 13
- 6
