چرا از آمپول زدن می‌ترسیم؟

من به شخصه وقتی مجبور هستم آمپول بزنم تپش قلب می‌گیرم و تمام بدنم خیس عرق می‌شود. اما به محض تمام شدن آمپول پیش خود فکر می‌کنم این که اصلا درد نداشت، من چرا اینقدر می‌ترسیدم؟

خب، در توضیح باید بگوییم این ترس، نوعی فوبیاست که در سراسر جهان رواج بسیاری دارد. به طوری که بر اساس آمار رسمی از هر ۱۰ نفر یک نفر به این فوبیا مبتلاست. در کشوری همچون انگلستان رواج این ترس بیشتر است و از هر چهار نفر یک نفر از آمپول زدن می‌ترسد. بنابراین لازم نیست خجالت بکشید که از آمپول می‌ترسید.

Aichmophobia به ترس از سوزن و اشیا نوک‌تیز گفته می‌شود و Trypanophobia ترس از تزریق است.

برخی از مردم با دیدن آمپول فقط چند دقیقه دچار ترس می‌شوند و بعضی دیگر به حدی می‌ترسند که حالشان بد می‌شود. مطالعات متعددی در سال‌های اخیر نشان داده که تقریبا یک‌چهارم جمعیت جهان به فوبیای سوزن مبتلا هستند. پراکندگی این ترس بین زنان و مردان با هم برابر است و سن و سال خاصی را هم در بر نمی‌گیرد، یعنی هر فردی در هر سنی ممکن است از آمپول زدن بترسد.

ترس از آمپول زدن، خود را با عرق کردن، حالت تهوع، ضعف و غش کردن، سرگیجه یا تپش قلب نشان می‌دهد.

سوال اینجاست که ریشه ترس از آمپول کجاست؟

ترس از آمپول یا ترس از اشیا نوک‌تیز می‌تواند به دوران کودکی فرد مربوط شود. مثلا وقتی فرد برای اولین بار در کودکی آمپول زده، احتمالا درد زیادی متحمل شده و این درد در گوشه‌ی ذهنش باقی مانده و همچنان در بزرگسالی او را دچار فوبیا می‌کند.

یا ممکن است در اثر ترس اعضای خانواده باشد. یعنی فرد از همان کودکی دیده و آموخته که آمپول ترس دارد و مثلا پدر یا مادرش از آن ترس دارند.

حساسیت به درد که ممکن است در نتیجه‌ی اضطراب شدید یا به صورت ژنتیکی به وجود آمده باشد هم می‌تواند یکی از عوامل ترس از آمپول باشد.

ترس از آمپول ممکن است ریشه در کودکی داشته باشد. به طور مثال، فرد در کودکی دوره بیماری سختی را سپری کرده است یا آمپول دردناکی را زده است که این موضوع باعث به وجود آمودن رشته خاطرات ناخوشایند از پزشک، درمانگاه و آمپول شده است. حتی ممکن است یکی از نزدیکان فرد در بیمارستان فوت کرده باشد که همه این موارد شرطی سازی کلاسیک را درمغز فرد ایجاد می‌کند که هر وقت اسم این موارد می‌آید مجموعه‌ای از سختی‌ها در ذهن فرد تداعی می‌شود.

ترس از سوزن آمپول را می‌توان به تکامل تدریجی بشر نیز ربط داد. هزاران سال انسان‌ها به واسطه استفاده از اشیاء نوک‌تیز صدماتی را به پوست خود وارد می‌کردند و نتیجه‌ی استفاده از این وسایل زخمی شدن، عفونت و حتی مرگ بوده. همین پیامدهای تلخ و ناخوشایند در حافظه عمومی بشر باقی مانده و ترس او از آمپول زدن را به وجود آورده است.

ژنتیک و فوبیا نیز به هم مربوط هستند. زمینه‌های ژنتیکی و بعضی آسیب‌ها در برخی نواحی مغز در تشدید فوبیاها تاثیر گذار است البته به خودی خود این هراس‌ها جنبه ژنتیکی ندارند اما افرادی که فوبیا دارند به لحاظ زمینه اضطرابی که دارند ممکن است بیشتر در معرض آسیب‌ها قرار بگیرند.

البته در ۴۰ سال اخیر، ترس ابتلا به بیماری‌های مربوط به سیستم ایمنی بدن همچون ایدز و ویروس HIV نیز به عامل دیگری برای ترس از آمپول تبدیل شده است. ویروس اچ آی وی می‌تواند از طریق سرنگ آلوده به بدن فرد سالم وارد شود و او را مبتلا کند.

نشانه‌های ترس از آمپول چیست؟

سرگیجه

غش کردن / ضعف کردن

اضطراب

بی‌خوابی

حمله عصبی

افزایش تپش قلب

بالا رفتن فشار خون

چگونه می‌توان به ترس از آمپول زدن غلبه کرد؟

یکی از بهترین و موفق ترین راه درمان فوبیا مواجه  شدن با چیزی است که فرد از آن می‌ترسد؛ که به صورت تدریجی یا یکباره است. در تکنیک مواجه شدن با ترس فرد را با مراتب مختلفی از ترسش روبه‌رو می‌کنند و بعد روش‌هایی را به فرد آموزش می‌دهند که بتواند خودش را آرام و اضطراب را از خود دور کند.

برای غلبه بر ترس از آمپول زدن می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:

به فردی که قرار است تزریق را انجام دهد بگویید که از آمپول می‌ترسید. این کار باعث می‌شود تا پرستار یا فردی که تزریقات انجام می‌دهد با حرف زدن حواس شما را پرت کند یا به شما این اطمینان را بدهد که آمپول خیلی درد ندارد و سریع هم تمام می‌شود. به هیچ وجه از بیان این ترس خجالت نکشید و مطمئن باشید پرستارها این فوبیا را به طور کاملا درک می‌کنند.

اگر با دیدن آمپول ضعف می‌کنید، تپش قلبتان بالا می‌رود و معده درد می‌گیرید، قبل از تزریق حتما چندین نفس عمیق بکشید تا ریلکس و آرام شوید.

برای از بین بردن نشانه‌های ترس از آمپول بهتر است کارهای زیر را انجام دهید:

در یک جای راحت بنشینید.

ماهیچه‌های دست و پای خود را سفت کنید ۱۰ تا ۱۵ ثانیه نگه دارید تا زمانی که گرما را در صورت خود حس کنید.

ماهیچه را شل کنید و دوباره در حالت طبیعی و نرمال بنشینید.

پس از ۲۰ تا ۳۰ ثانیه دوباره سفت کردن ماهیچه را انجام دهید تا دوباره صورتتان گرم شود. و پس از ۱۵ ثانیه آنها را شل کنید.

این روند را به مدت ۵ دقیقه پشت‌سرهم تکرار کنید.

یا می‌توانید تنفس درست را تمرین کنید:

در یک جای راحت بنشینید. اجازه دهید شانه‌ها و فک صورتتان ریلکس باشند.

دست‌ها را روی شکم بگذارید.

از بینی یک نفس عمیق، آهسته و بلند بکشید و از دهان آن را خارج کنید.

توجه داشته باشید که از شکم نفس بکشید اما خیلی هم به خود سختی ندهید.

۵ دقیقه به این ترتیب نفس بکشید تا آرامش را در تمام وجود خود حس کنید.

یا کارهای زیر را انجام دهید:

وقتی در سالن انتظار هستید سعی کنید فکرتان را به چیز دیگری منحرف کنید. یک بازی، کتاب یا موزیک با خودتان داشته باشید، چیزی که بتواند حواس شما را پرت کند و یادتان برود که در اتاق انتظار برای زدن آمپول نشسته‌اید.

سرفه کنید. تحقیقات نشان می‌دهد که سرفه کردن موقعی که سوزن وارد بدنتان می‌شود به شما کمک می‌کند درد کمتری احساس کنید.