به گزارش شهروند، زنان قربانیان جدی‌تر ایدز هستند. زنانی که گفته می‌شود سرعت ابتلایشان به این بیماری نسبت به مردان شیب تندتری گرفته است. کسانی که نه فقط قربانی بیماری که قربانی نگاه و تبعیض‌های اجتماعی هم می‌شوند. چالش زنان مبتلا به ایدز و آسیب‌های ناشی از گرفتارشدن به این بیماری موضوع بحث نشست «ایدز، مادری و آسیب‌پذیری مضاعف زنان» بود.
نشستی که از سوی انجمن جامعه‌شناسی ایران برگزار شد. شیرین احمدنیا، عضو هیأت‌مدیره انجمن جامعه‌شناسی ایران سخنران اصلی این نشست بود. او همان ابتدا نسبت به افزایش سرعت ابتلای زنان جوان به ایدز در مقایسه با مردان اعلام نگرانی کرد: «آنچه نگرانی‌ها را در مورد ابتلا به ایدز در کشور افزایش می‌دهد سرعت رو به رشد تعداد موارد ابتلا از طریق ارتباطات جنسی محافظت‌نشده در مقایسه با سایر روش‌های انتقال ویروس است که با آغاز موج سوم ایدز در ایران شناخته شده است.»
نگرانی احمدنیا تنها از افزایش موارد ابتلا به این بیماری که به سرعت در حال تبدیل‌شدن به چهارمین علت مرگ‌ومیر در جهان است، نیست، او نگران تفاوت در نحوه ابتلا به این بیماری در کشور است: «تفاوتی در نحوه ابتلای به این ویروس در ایران دیده می‌شود و آن نسبت بالاتر انتقال از طریق سرنگ آلوده در میان معتادان و افراد زندانی بوده، این درحالی است که انتقال از طریق تماس جنسی در نتیجه رفتارهای پرخطر نیز به‌سرعت رو به افزایش است.»
به گفته او، زنان نسبت قابل توجهی از مبتلایان را تشکیل می‌دهند، آنها کسانی هستند که در چارچوب روابط زناشویی و در کانون خانواده مبتلا شده‌اند یعنی از طریق همسرشان و در چارچوب ایفای نقش همسری و مادری بیمار شده‌اند: «در سال‌های اخیر در مجموعه تلاش‌هایی که برای مقابله با گسترش اچ‌آی وی (ایدز) صورت می‌گیرد، بیش از پیش به مسأله تفاوت‌های جنسیتی توجه شده است، زیرا این شناخت به‌تدریج حاصل شده است که زنان و مردان به نسبت‌های متفاوتی در معرض ابتلای ایدز قرار دارند و مبتلا می‌شوند.»
این عضو هیأت‌مدیره انجمن جامعه‌شناسی ایران به این نکته اشاره کرد که «تهدید ایدز برای زنان در مقایسه با مردان بالاتر است.» با این توضیح: «از لحاظ شرایط بیولوژیک تفاوت‌های دستگاه تناسلی زنان و مردان، زنان را در وضع ابتلاپذیری و آسیب‌پذیریِ بالاتری قرار داده است؛ به طوری که سطوح مخاطی بیشتری در معرض آلودگی به ویروس قرار دارد.
این در حالی است که پایگاه اقتصادی، اجتماعی پایین‌تر زنان در مقایسه با مردان و وابستگی‌هایی که به مردان زندگی‌شان پیدا می‌کنند نیز منجر به فرودستی بیشتر آنها و فرصت‌های محدودترشان برای کنترل شرایطی می‌شود که آنها را معرض خطر ابتلا قرار می‌دهد.» او ادامه داد: «همچنین وابستگی اقتصادی زنان به شرکای زندگی‌شان، باعث آسیب‌پذیری بیشتر آنها می‌شود؛ زیرا از قدرت تصمیم‌گیری برای محافظت از خود در مقابل مخاطره ابتلا به ویروس اچآیوی برخوردار نیستند.»
براساس اعلام احمدنیا، این نابرابری در روابط جنسیتی منجر به برقراری هنجارهای رفتاری متفاوتی در میان مردان و زنان می‌شود، به این ترتیب که در جایی که از زنان انتظار می‌رود پایبند به شرایط تک همسری باشند و وفادار به همسران خود باشند، شوهران‌شان از سوی جامعه با چندان ممانعتی روبه‌رو نیستند.
این درحالی است که در بسیاری از فرهنگ‌ها و خُرده‌فرهنگ‌ها و اقشار اجتماعی، مقاومت و تمایل نداشتن برای استفاده از کاندوم وجود دارد و زنان از قدرت لازم برای وادار یا تشویق کردن همسران‌شان به کاربرد آن برای مقابله با ویروس اچآیوی به منظور محافظت از خودشان، برخوردار نیستند.
بر اساس اعلام او، درحال حاضر خشونت و پرخاشگری در خانواده، بروز رفتارهای پرخطر، رعایت نکردن حقوق بهداشت باروری، انتظارات و حریم خصوصی متقابل همسران، و ... ازجمله مسائل و مشکلات رایج در زمینه ارتباطات سالم و سلامت اجتماعی همسران است که زنان را آسیب‌پذیرتر می‌کند، به‌ویژه زنانی که از پایگاه اقتصادی - اجتماعی پایینی برخوردار باشند و نتوانند در یک چانه‌زنی معقول و منطقی در مقابل تحمیل شرایط نامطلوب ایستادگی کنند.
این عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: «افراد مبتلا به اچآیوی مثبت همواره به قربانیان تبعیض و انگ منفی ایدز تبدیل می‌شوند و علاوه بر این‌که ناچارند با مشکلات و چالش‌های مبارزه با خود بیماری دست و پنجه نرم کنند، بار اضافی طرد از سوی افراد خانواده یا دوستان را نیز متحمل می‌شوند و گاه از خانه، از محل تحصیل یا کار، حلقه‌های دوستی‌شان و... رانده می‌شوند و قربانی انواع خشونت و طرد و تبعیض هستند.» به گفته احمدنیا، این طرد اجتماعی، افراد مبتلا را تا حد زیادی حتی از کسب حمایت‌های اجتماعی که برای بهبود هر نوع بیماری ضرورت می‌یابد محروم می‌کند.»
احمدنیا به مشکلات اجتماعی قربانیان ایدز اشاره کرد: «در برخی از موارد این بیماران از ساده‌ترین حقوق اجتماعی، امکان ازدواج، ورود به اشتغال، حفظ موقعیت‌های شغلی یا تحصیلی، سکونت در برخی محله‌ها و حوزه‌های همسایگی و برخورداری از امکانات رفاهی یا حتی پزشکی و درمانی به دلیل وجود واکنش‌های نادرست سایر افراد جامعه و حتی پرسنل پزشکی و بهداشتی نهادهای ارایه‌دهنده خدمات درمانی و بهداشتی محروم می‌شوند.»
- 19
- 3
