کاخون یا کاخُن نوعی ساز کوبه‌ای استکاخن
در اجراهای خیابانی، استودیو و اجراهای روی استیج می توانید محبوب ترین ساز کوبه ای به نام کاخن یا کاخون را ببینید که یک ساز بسیار کاربردی محسوب میشود. ساز کاخن، فضای کمی را اشغال می کند و علاوه بر قابل حمل بودن به آسانی نواخته میشود.
تاریخچه ساز کاخن
معنای کلمه ی کاخن، جعبه است و تاریخچه پیدایش این نوع ساز، زیاد نیست. در ابتدا کولی های اسپانیایی بر روی جعبه های میوه بهمراه رقص و آواز و عضو جدا نشدنی موسیقی فلامنکو یعنی گیتار، ریتم را اجرا می کردند که کم کم حالت ساز گونه پیدا کرد و بعنوان کاخن امروزی شناخته شد. آفرو- پرویی ها( آفریقایی تبارهای پرو) از اواخر قرن هجدهم میلادی از کاخن، استفاده کردند. از اصیل ترین وارثان کاخن می توان به بردگان غرب و مرکز آفریقا اشاره کرد که به آمریکا آورده شدند.
امروزه کاخن در کشورهایی رواج پیدا کرده که این کشورها شامل آمریکا، فیلیپین و اسپانیا است. در دوران برده داری و تا سال ۱۸۵۰، کاخن به اوج توسعه ی خود در کشور پرو رسید. نوازندگان کاخن در سال های پایانی قرن ۱۹میلادی در ساختار و صدادهی این ساز، تغییراتی ایجاد کردند. کاخن، پس از دوران برده داری در بین دیگر ساکنین آمریکای لاتین، مرسوم شد که نظیر سفیدپوستان( نسل های بعدی استعمارگران اروپایی) می باشند.
انواع کاخن
از سازهای کاخن موجود در بازار می توان به موارد زیر اشاره کرد :
> کاخن های ثابت:
کاخن های ثابت، فنر یا سیم گیتار دارند و باتوجه به عدم قابلیت تنظیم، صدای یکنواختی را تولید می کنند. این ویژگی ها موجب حرفه ای بودن ساز نمیشود و برند های بسیار معروف ساز کاخن در بازار، تولید میشوند.
کاخن قدمت زیادی ندارد و تاریخچه پیدایش آن کم است> کاخن های رگلاژی:
یکی از خصوصیات کاخن رگلاژی اینست که فنر یا سیم گیتار دارد ولی می تواند صدا را تغيير دهد. در نوع فنری کاخن رگلاژی، شل شدن فنر باع پخش صدای چوب میشود درحالیکه در نوع سیمی کاخن رگلاژی برای زیر و بم شدن صدا، قابلیت کوک شدن همانند گیتار وجود دارد.
جنس چوب کاخن
جنس چوب تاپا، از مهمترین رکن در جنس چوب سازهای کاخن به شمار می رود. بنابراین برای ساخت تاپا از چوب درختانی همچون گیلاس، افرا و ماهون استفاده می کنند درحالیکه عمدتاً از چوب های درختان کاج، صنوبر و یا سایر چوب های سفید رنگ مرغوب برای وجوه دیگر ساز کاخن استفاده می کنند.
اجزای کاخن
شکل ظاهری کاخن، مشابه یک جعبه مکعب مستطیل با شش وجه است. پنج وجه این ساز، متشکل از لایه های چوبی نازکی به ضخامت۲ تا ۳ سانتیمتر است اما وجه دیگرش متشکل از یک تخته سه لایه مستطیل شکل است که به آن “تاپا” میگویند. به سوراخ موجود در وجه کناری تاپا، حفره صدا می گویند. در اکثر مواقع فنر و یا سیم گیتار، درون کاخن قرار گرفته تا صدایی گز مانند تولید شود. البته صفحه تاپا به وجوه دیگر بطور کامل، چسبانده می شود تا زنگ و گز بیشتری داشته باشد و عمدتاً با تعدادی پیچ وجوه دیگر متصل می شود.
نحوه اجرای کاخن
در متداول ترین روش بازی با کاخن باید در بالای آن نشسته و از جلو به جلو برسید و تاپا را بکشید. برخی از نوازنده های سازهای کوبه ای، نشستن پشت یک صندلی چوبی بر روی یک صندلی را ترجیح میدهند و آنرا در هنگام اجرا، با قسمت بالای بدنشان حفظ میکنند. دیگران در زمان اجرا، آنرا به سمت داخل متمایل می کنند. یکی از جنبه های جالب کاخن، آزاد بودن آن برای سبک های مختلف است و در اجرای آن هیچ محدودیتی تعيين نشده است. مهم است که برای خودتان، روش اجرای مناسب را دریابید.
مهم است که قبل از اجرا به منظور سلامتی و ایمنی، در سراسر بدن بطور متناوب کشش دهید. شما باید حتماً به وضعیت بدنی خود توجه کنید. همچنین باید پشتتان را بجای این که خم کنید؛ صاف نگه دارید، اما دقت کنید که بدنتان نباید بیش از حد ، متشنج شود.
در صورت صاف نگه داشتن پشتتان، میتوانید به تمام قسمت های موردنیاز کاخن( از جمله زنگ های باس پائین) دست یابید.
دوره آموزش ساز کاخن
از مباحث اموزشی در جلسات اولیه آموزش کاخن می توان به اصول اولیه تئوری موسیقی و ریتم شناسی و آموزش ریتم های اولیه و اصلی اشاره کرد و نواختن منظم این ریتم ها بسیار مهم است.
همچنین تمرینهای ضربه های اصلی نوازندگی ساز به منظور نحوه اجرای ضربه های اصلی bass tone و snare tone آموزش داده می شود. آنچه که باعث تمیز و زیبا تر شنیده شدن اجرای ریتم ها میشود هم نوازی با سازهای دیگر نظیر گیتار و پیانو است. تکنیکهای خاص ساز کاخن و ریتم های حرفه ای و سرعتی در دوره پیشرفته اموزش ساز کاخن اموزش داده می شود.
شما میتوانید با تمرینات مداوم در هر دوره سریعتر به مرحله بعدی وارد شوید و این ساز را با لذت بنوازید.
نکات مهم و کاربردی هنگام خرید کاخن
یکی از نکات قابل توجه برای خرید کاخن، قیمت آن می باشد. همیشه معیار کیفیت بالای کاخن، گران بودن آن نیست بلکه اگر در مورد خرید آن اطلاعات کافی داشته باشید؛ می توانید با کم ترین قیمت با کیفیت ترسُین کاخن را بخرید. البته اگر شما برای خرید کاخن، میزان بودجه مشخصی در نظر گرفته اید، خیلی از مدل ها حذف می شود و راحتتر می توانید آن را انتخاب کنید.
>> جنس چوب کاخن:
شما باید از دو نوع چوب برای ساخت ساز کاخن استفاده کنید؛ به این صورت که برای ساخت بدنه آن از چوبی استفاده کنید که جنس آنMDF است و برای قسمت جلوی کاخن از چوب درخت گردو و توس استفاده کنید که از جنس تخته سه لا است.
کاخن یک جعبه مکعب مستطیل شکل است که شش وجه دارد>> ابعاد و اندازه ساز:
کاخن هم مانند بسیاری از سازهای دیگر، ابعاد مختلفی دارد. درصورت بزرگ تر بودن ابعاد ساز کاخن، صدای آن بم تر و قوی تر میشود و درصورت کوچکتر بودن ابعاد ساز کاخن، صدای آن آرام تر و ضعیف تر میشود. پس اگر سازی با صدای رسا و عمیق می خواهید باید ابعاد و بزرگی سازتان را در نظر بگیرید.
>> نوع لبه یا پایه:
لبه ها و پایه های ساز کاخن باعث ایجاد تفاوت در بین یک ساز معمولی و با کیفیت میشود. توجه کنید که لبه ها باید نرم و دارای انحنا باشند. پایه های کاخن، جنس پلاستیکی یا لاستیکی دارد.
پیدایش کاخن در ایران
در سال های اخیر، کاخن وارد ایران شده و به تدریج محبوب شده است. این ساز در میان نوجوانان و جوانان به دلیل یادگیری راحت و استفاده برای ریتم های شاد، طرفداران زیادی دارد به همین دلیل یکسری از سازندگان ساز های کوبه ای، سازهایی را در ایران تولید کرده اند و دائما در حال پیشرفت هستند. شرکتهای تولید کننده ایرانی هم در حال فعالیت در این زمینه هستند و در ایران و جهان، شاهد تنوع کارهایشان هستیم.
متداول ترین روش برای بازی با کاخن این است که در بالای آن بنشینید و تاپا را بکشیدگردآوری: بخش هنر و سینما سرپوش
- 19
- 2
