سیاره زهرهسیاره زهره:
در حقیقت زهره، ناهید یا ئنوس نام دومین سیاره نزدیک به خورشید و یکی از چهار سیاده دورنی منظومه شمسی است که از جنس سنگ هستند. زمانی که با استفاده از تلسکوپ به زهره نگاه می کنید؛ ظاهری کاملا صاف و یکدست به نظرتان می آید اما باید اشاره کرد این سیاره اصلا سطح صافی ندارد و ابرهای متراکم گوگرد دی اکسید و اسید سولفوریک دورتادور را احاطه می کنند، این گازها سبب می شوند سیاره از دور بسیار صاف به نظر بیاید.
این ابرها توانایی دارند که مانند آیینه نور را منعکس کنند، و زهره را درخشان تر نشان دهند، به همین دلیل است که ما می توانیم در کنار ماه از درخشش این جرم آسمانی هم لذت ببریم به خصوص در هنگام غروب و طلوع آفتاب که شدت این موضوع بیشتر می شود. این پدیده سبب می شود به زهره «ستاره صبح» و «ستاره عصر» هم گفته شود.
درباره سیاره زهرهویژگیهای سیاره زهره:
سیاره زهره یا ناهید ویژگی ها شاخصی دارد که آن را از همه یا اکثر سیاره های منظومه شمسی متفاوت می سازد. در ادامه به این خصوصیات اشاره شده است:
باوجود نزدیکی بیشتر عطارد به خورشید، زهره بیشترین دما را در منظومه شمسی دارد.
سیاره های منظومه شمسی در جهت پاد ساعتگرد حول محورشان دور خورشید می چرخند اما زهره و اورانوس از این قاعده مستثنی هستند.
یک شبانه روز در زهره از یک سال این سیاره است. در ادامه به تفسیر بهتر خصوصیات زهره پرداخته ایم.
حرکت وضعی و انتقالی سیاره زهره:
میانگین فاصله بین سیاره زهره با خورشید بیشتر از ۱۰۸ میلیون کیلومتر است، مدار گردش زهره حول خورشید مسیری تقریبا دایره ای به خود اختصاص می دهد و کامل می باشد. زمان چرخیدن یک مرتبه زهره به دور خورشید حدود ۲۲۴.۷ روز زمینی است.
همانطور که اشاره شد یکی از ویژگی های عجیب سیاره زهره گردش حول خورشید است درست از کامل و دایره ای می چرخد اما جهت چرخش آن برخلاف سایر سیاره ها و همانند ونوس است، این سیاره به صورت ساعتگرد حول محور خود چرخش دارد.
به عبارتی می توان گفت حرکت وضعی زهره و اورانوس دارای جهتی ساعتگرد اما سایر سیاره های منظومه شمسی پاد ساعتگرد می چرخند. این نظریه وجود دارد که در اثر برخورد شیء آسمانی در گذشته این اتفاق برای زهره افتاده است. چرخش وضعی زهره بسیار کند است و ۲۴۳ روز زمینی طول می کشد تا زهره یکبار دور محور خودش هم بچرخد.
پس هر شبانه روز زهره ۲۴۳ روز زمینی طول می کشد و این موضوع هم یک خصوصیت عجیب محسوب می شود زیرا هر سال زهره از یک شبانه روز آن کوتاه تر است.
حرکت انتقالی سیاره زهرهجرم سیاره زهره چیزی حدود ۵۰۰۰ میلیون میلیون میلیون تن که فقط مقداری از زمین سبک تر می باشد. بین زهره و زمین چند ویژگی مشترک وجود دارد که شامل موارد زیر می باشد:
زهره مانند زمین از جنس سنگ ساخته شده و عضوی از اعضای سیاره های درونی منظومه شمسی است.
زهره و زمین از لحاظ ترکیبات و شدت گرانش بسیار به همدیگر شبیه هستند.
خصوصیات مشترکی که بین این دو سیاره وجود داشت سبب شد تا دانشمندان برای پیدا کردن حیات در این سیاره اقدامات زیادی انجام دهند، البته امروزه همه آنها معتقد هستند احتمال وجود هرگونه حیاتی در زهره صفر است.
باوجود شباهت هایی که میان زهره و زمین وجود دارد، این دو سیاره تفاوت های چشمگیری نیز دارد که شامل موارد زیر می باشد:
زهره برخلاف زمین در جهت ساعتگرد به دور خودش می چرخد.
این سیاره روزهای بسیار طولانی تری نسبت به زمین دارد.
ظاهرا در زهره هیچ اثری از تغییر فصل دیده نمی شود.
احتمال دارد زهره دست کم تا یک میلیارد سال پیش اقیانوس داشته اما در اثر پدیده ای به نام اثر گلخانه ای که در ادامه به تفسیر آن می پردازیم، تمام آب های خود را از دست داده است. آنچه امروزه از زهره باقی مانده است سطحی داغ، پرفشار با کوه های آتشفشان فراوان است.
اثر گلخانه‌ای در زهره چیست؟
همانطور که در ابتدا اشاره شد زهره دارای جوی است که از گاز دی اکسید کربن فشرده شده ساخته می شود، در نتیجه اثرگلخانه ای شدیدی برای زهره ایجاد می شود. اثر گلخانه ای پدیده ای است که در طی آن گرما درون سیاره به دام می افتد و دمای سیاره بالا می رود. همین دما حرارت سطح سیاره زهره را به ۴۶۲ درجه سانتی گراد یا بیشتر می رساند، در نتیجه این پدیده زهره به عنوان گرم ترین سیاره منظومه شمسی شناخته می شود، با وجودی که زهره در مقایسه با عطارد از خورشید دورتر است اما به عنوان داغ ترین سیاره منظومه شمسی شناخته می شود.
اثر گلخانه ای در سیاره زهرهتشکیل سیاره زهره چگونه بوده است؟
دوره ای که منظومه شمسی در حدود ۵/۴ میلیون سال پیش تشکیل شد و به ظاهر فعلی خود دست پیدا کرد، زمانی که گازهای چرخان و عبارها به دنبال گرانش دور همدیگر جمع شدند؛ سیاره دوم خورشیدی یعنی زهره هم شکل گرفت. این سیاره مانند سیارات خاکی و زمین دارای یک هسته مرکزی، یک گوشته سنگی و یک پوسته جامد است.
سطح سیاره زهره چگونه است؟
از فضا و خارج سیاره زهره سفید روشن به نظر می رسد دلیل این موضوع هم ابرهایی است که نور خورشید را منعکس و پراکنده می کنند. در سطح زهره سنگ هایی نیز وجود دارند که سایه های مختلفی از خاکستری مانند سنگ های روی زمین دارند، اما جو غلیظ این سیاره نور خورشید را فیلتر کرده به طوری که اگر روی زهره بایستید همه چیز را نارنجی می بینید.
زهره دارای هزاران کوه، دره و آتشفشان است. بلندترین کوه آن «ماکسول مونتس» Maxwell Montes است که مانند اورست بلندترین کوه زمین ۸/۸ کیلومتر (۲۰۰۰۰ فوت) ارتفاع دارد. چشم انداز مشاهده شده از زهره غبارآلود است، دمای سطحی آن حدود ۴۷۱ درجه سانتی گراد یا بیشتر می باشد.
این تصور وجود دارد که سیاره زهره با فعالیت های آتشفشانی خود ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون سال پیش کاملا دچار تغییر شده است. در زهره دو منطقه مرتفع و بزرگ وجود دارد که نام یکی از آنها «ایشتر ترا» می باشد و تقریبا به اندازه استرالیا است، ایشتر ترا در منطقه قطب شمال زهره واقع شده است. دومین منطقه مرتفع ونوس منطقه ای به نام «آفرودیت ترا» است که تقریبا اندازه آمریکای جنوبی مساحت دارد و در استوای این سیاره واقع شده است، وسعت این منطقه به ۱۰ هزار کیلومتر می رسد.
سیاره زهره پر شده از دهانه و حفره، عرض هیچ کدام از حفره های آن کمتر از ۵/۱ تا ۲ کیلومتر نیست. شهاب سنگ های کوچک در جو این سیاره از بین می روند اما درمورد شهاب سنگ های بزرگ این موضوع صادق نیست و آنها به سطح سیاره می رسند، به سطح برخورد می کنند و دهانه‌ها و حفره‌های بزرگ را ایجاد می کنند.
تقریبا تمامی ویژگی های روی سیاره زهره با نام زنان مشهرو سیاره زمین؛ چه اسطوره و چه واقعی نامگذاری می شود. برای مثال دهانه یکی از آتشفشان ها با نام «ساکایاوا» خوانده می شود که زن بومی آمریکایی است و هدایت اکتشاف لوئیس و کلارک را برعهده داشت. در این سیاره دره ای عمیق هم وجود دارد که با نام دایانا الهه رومی شکار نامگذاری شده است.
تشکیل سیاره زهرهاتمسفر سیاره زهره چگونه است؟
جو و اتمسفر زهره عمدتا از دی اکسید کربن تشکیل و ابرهایی دارای قطرات اسید سولفوریک ساخته شده است. این جو توانسته گرمای رسیده از خورشید را به دام بیندازد، در نتیجه دمای سطحی به بالاتر از ۴۷۰ درجه سانتی گراد می رسد.
لایه مختلف با دماهای متفاوت در جو این سیاره وجود دارند، در ارتفاعی که ابرها وجود دارند که فاصله ۴۸ کیلومتری سطح سیاره می باشد دما تقریبا با دمای سطح زمین یکسان است.
همزمانی که سیاره زهره در مدار خورشیدی اش به جلو حرکت می کند، در مدار خود به آرامی عقب هم می چرخد. سطح بالایی ابرها، به واسطه نیرویی از بادهای طوفانی که سرعتی برابر با ۳۶۰ کیلومتر بر ساعت دارند، حرکت می کند. در هر چهار روز می توان زمین را از اطراف سیاره زیپ کرد.
انفجار صائقه جوی می تواند این ابرهای سریع را روشن کند، سرعت ابرها با کاهش ارتفاع کم خواهد شد به طوری که در سطح سیاره فقط چند کیلومتر بر ساعت تخمین زده می شود.
سطح سیاره زهره مانند یک روز روز بسیار مه‌آلود و ابری روی زمین می باشد. جو این سیاره بسیار سنگین می باشد و ممکن است شما احساس کنید که ۶/۱ کیلومتر در زیر آب قرار دارید.
اتمسفر سیاره زهرهزهره میدان مغناطیسی و مغناطیس‌سپهر (مگنتوسفر) ندارد:
باوجودی که هسته زهره از جنس فلز است و سیاره نیز به دور خودش می چرخد، اما اطلاعات دریافت شده از کاوشگر پایونیر که در اواخر دهه ۱۹۷۰ میلادی به دست آمده؛ نشان می دهد زهره مستقلا دارای میدان معناطیسی نیست در نتیجه مغناطیس‌سپهر یا مگنتوسفر هم ندارد.
شاید علت این موضوع به سومین شرط برای شکل گیری میدان مغناطیسی برگردد، زیرا هسته فلزی باید رسانای گرمایی باشد تا بتواند در کنار دو عامل دیگر حول سیاره میدان مغناطیسی ایجاد کند. اما اینکه چرا هسته فلزی زهره رسانایی گرمایی ندارد جای سوال دارد.
میدان مغناطیسی زهره القایی است یعنی خود سیاره توانایی ایجاد چنین خاصیتی را ندارد بلکه برهمکنش های موجود از طریق خورشید و جو خارجی زهره؛ میدان مغناطیسی ضعیفی حول این سیاره ایجاد کرده است.
گازهای خارجی زهره از طریق پرتوهای فرانبفش یونیزه می شوند، در چنین حالتی اصطلاحا گفته می شود یون سپهر یا یونوسفر تشکیل شده است، زمین هم در جو خود دارای یونوسفر می باشد. بادهای خورشیدی یون و دیگر ذره های باردار اطراف خورشید با سرعتی بیشتر از ۲ کیلومتر بر ساعت به سمت منظومه شمسی پخش می کنند.
در نتیجه مغناطیس خورشید مانند حبابی نرم همراه با بادهای خورشیده مرتعش و کشیده می شود. زمانی که این ذرات با یونوسفر زهره برخورد می کنند، میدان مغناطیسی القایی را تشکیل می دهند، درست مانند حبابی نامرئی که سیاره را احاطه کرده است.
همزمانی که وزش بادها شعله شمع را هم راستا با خود انحنا می دهد، وزش بادهای خورشیدی نیز میدان مغناطیسی القایی زهره را به خلاف جهت استقرار خورشید هل می‌دهد، در نتیجه تمام این اتفاقات مگنتوسفر زهره کشیده شده و شبیه به اشک می شود به طوری که دم آن به‌سمت بیرون منظومه شمسی است.
میدان مغناطسیی در سیاره زهرهگردآوری: بخش علمی سرپوش
- 16
- 1
