جشنواره بین‌المللی فیلم کن (به فرانسوی: Le Festival International du Film de Cannes) جشنواره‌ای سالانه است که در کن فرانسه برگزار می‌شود. این جشنواره یکی از بزرگترین و باشکوه‌ترین رویدادهای سینمایی جهان و محلی برای پیش‌نمایش فیلمهای جدید از تمامی ژانرها از جمله مستند به‌شمار می‌آید.
تاریخچه ی جشنواره کن
جشنواره کن از اولین سال های تأسیس اش در سال ۱۹۴۶ به گواه اکثر سینما دوستان و منتقدان سینمایی، معتبرترین جشنواره اروپایی و یکی از معتبرترین جشواره های جهان است. فیلم های جشنواره کن هرساله در سطح برترین فیلم های سینمای جهان از لحاظ سینمایی و نه سرگرمی (برخلاف اسکار) قرار دارند. نام فیلم هایی که در جشنواره کن برنده جایزه می شوند در تاریخ سینما ماندگار خواهد شد. حضور بزرگترین کارگردانان و ستارگان کهکشان سینما در جشنواره کن، به این رویداد فرهنگی جهانی اعتبار زیادی بخشیده است.
فیلم هایی که در جشنواره کن نمایش داده می شود کمتر در بقیه جشنواره ها مورد توجه قرار می گیرند و اصولاً فروش زیادی هم در گیشه نخواهند داشت. ولی جایزه جشنواره کن از لحاظ هنری ارزشی والاتر از سایر جوایز بین المللی دارد. به عبارت دیگر بعد معنوی جشنواره کن بالاتر از بعد های مادی آن است. در هر سال دهها کارگردان بزرگ که آثارشان را غیر از جشنواره کن نمی توانید در جشنواره های دیگری پیدا کنید در این جشنواره حضور دارند.
هدف از برگزاری جشنواره کن چیست؟
وب‌سایت رسمی جشنواره کن این رویداد را جشنی برای تجلیل از هنر سینما توصیف کرده است. پس می‌توان گفت که در معتبرترین جشنواره فیلم جهان در وهله نخست فیلم‌ها و مستندهای ژانرهای مختلف سینما از کشورهای متفاوت به نمایش در‌می‌آیند.
برخی از بزرگترین آثار سینمایی جهان برای نخستین نمایش جهانی خود، جشنواره کن را انتخاب می‌کنند و بسیاری از این آثار پس از نمایش در کن پیروزمندانه تا انتهای فصل جوایز سینمایی پیش می‌روند.
داوری فیلمهای جشنواره کن به عهده چه کسانی است؟
هر سال بیش از هزار فیلم از سراسر جهان به جشنواره کن فرستاده می‌شود. کمیتۀ انتخاب به تماشای تک‌تک فیلم‌ها نشسته و از میان آن‌ها فیلمهای حاضر در جشنواره کن را انتخاب می‌کنند. در جشنواره فیلم کن دو هیات داوران وجود دارد : یکی برای فیلمهای بلند و یکی برای فیلمهای کوتاه و سینه‌فونداسیون.
داوری بخش نوعی نگاه و دوربین طلایی را هم هیات‌های داوری برعهده دارند. در جشنواره کن برای انتخاب برنده، اعضای هیات داوران به صورت مخفی رای می‌دهند و در نهایت فیلمی که بالاترین رای را دارد، برنده می‌شود. تمامی داوران جشنواره فیلم کن به دعوت کمیته انتخاب به جشنواره کن می‌آیند و همگی از فعالان صنعت سینمای جهان و اغلب کارگردان و بازیگر هستند.
یکی از نکات جالب جشنواره کن این است که داوران می‌توانند با در نظر گرفتن فیلمهای حاضر در بخش رقابتی جایزه‌ای به این جشنواره اضافه کنند. برای نمونه ساموئل ال.جکسون سال ۱۹۹۱ برای فیلم «تب جنگل» به کارگردانی اسپایک لی جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد گرفت که در جشنواره کن وجود ندارد.
برنامه های جشنواره کن
برنامه های جشنواره کن از هفت بخش اصلی مسابقه، خارج از مسابقه، نوعی نگاه، سینه فونداسیون، هفته منتقدان، دو هفته کارگردانان و بازار فیلم تشکیل شده است.
۱. بخش مسابقه جشنواره کن: در بخش مسابقه جشنواره فیلم کن معمولا ۲۰ فیلم حضور دارند که نامزد دریافت نخل طلا هستند که کسب جایزه کن تاثیر بسزایی در فروش آن فیلم در اکران های عمومی خواهد داشت.
۲. خارج از مسابقه جشنواره کن: تعداد زیادی از فیلم های سینمایی بلند در این بخش جشنواره کن به نمایش گذاشته می شوند که معمولا فیلم هایی هستند که ازسوی هیئت انتخاب برای بخش مسابقه انتخاب نمی شوند، اما ازنظر برگزارکنندگان جشنواره کن شایستگی حضور در این جشنواره را دارند. یکی از برنامه های این بخش جشنواره فیلم کن، نمایش بخش های تدوین نشده فیلم های درحال تولید کارگردانان مطرح سینما است.
۳. بخش نوعی نگاه: این بخش از جشنواره کن برای اولین بار در سال ۱۹۷۸ برگزار شد که به معرفی آثار برجسته سینمای جهان اختصاص دارد. این بخش غیررقابتی است.
۴. بخش سینه فونداسیون جشنواره کن: این بخش به مسابقه فیلم های کوتاه اختصاص دارد در سال ۱۹۹۸ به برنامه های جشنواره کن اضافه شد. حدود ۱۵ فیلم کوتاه از سراسر جهان که عموما توسط دانشجویان مدرسه های فیلم ساخته شده، توسط جشنواره فیلم کن انتخاب می شوند. این بخش از جشنواره کن هیات داوری جداگانه دارد و سه جایزه به فیلمهای برگزیده اعطا می شود.
۵. بخش هفته منتقدان: این بخش از جشنواره فیلم کن به عنوان قدیمی ترین بخش جنبی جشنواره کن در سال ۱۹۶۲ پایه گذاری شد و توسط انجمن منتقدان فیلم فرانسه اداره می شود. این بخش از جشنواره فیلم کن به معرفی آثار فیلم سازان جدید جهان می پردازد.
۶. بخش دوهفته کارگردانان: این بخش از جشنواره کن در سال ۱۹۶۸ هم زمان با اعتصاب های سراسری فرانسه که به لغو برگزاری جشنواره کن در آن سال انجامید آغاز به کار کرد. این بخش به رادیکال ترین بخش جشنواره کن مشهور است و به معرفی فیلم های بلند و کوتاه فیلم سازان جهان می پردازد.
۷. بخش مارش دو فیلم: مارش دو فیلم و یا همان بازار فیلم از دیگر بخش های اصلی جشنواره کن است. بازاریاب ها و پخش کننده های فیلم از سراسر دنیا برای خرید، فروش و گرفتن اجازه پخش جهانی فیلم به جشنواره کن می آیند. این بازار در نوع خودش مهم ترین و بزرگ ترین بازار فیلم جهان محسوب می شود.
نخل طلای جشنواره کن
از سال ۱۹۳۹ تا ۱۹۵۴ جایزه ای تحت عنوان "جایزه بزرگ جشنواره کن" به برنده بهترین فیلم این رویداد سینمایی اعطاء می شد اما در سال ۱۹۶۵ هیئت داروان جشنواره فیلم کن پیشنهاد دادند جایزه ی بزرگ جشنواره کن هر سال با طراحی جدید از یکی از هنرمندان معاصر ساخته شود.
در اواخر سال ۱۹۵۴ هیئت مدیره جشنواره کن گروهی از جواهرسازان را برای طراحی "نخل" دعوت کردند و در نهایت «لوچینه لازون» طراحی نخل طلای جشنواره کن را انجام داد. دریافت نخل طلا بالاترین افتخاری است که در جشنواره کن نصیب یک فیلمساز می‌شود. در حقیقت هر سال در جشنواره کن دو نخل طلا اهدا می‌شود؛ یکی برای بهترین فیلم بلند و یکی برای بهترین فیلم کوتاه، اما معمولا وقتی کسی به این جایزه جشنواره کن اشاره می‌کند منظورش همان نخل طلای بهترین فیلم بلند است.
نخل‌طلایی جشنواره کن از طلای ۲۴ عیار ساخته شده است و به بالشی از جنس کریستال تکیه دارد.
اولین جایزه نخل طلای جشنواره کن در سال ۱۹۵۵ به «دلبرت مان» کارگردان آمریکایی برای فیلم «مارتی» اعطاء شد و تا سال ۱۹۶۴ نخل طلا جایزه اصلی این رویداد سینمایی بود تا اینکه بدلیل برخی مشکلات مرتبط با کپی رایت، جایزه بزرگ دوباره جای نخل طلا را گرفت.
در سال ۱۹۷۵ جایزه نخل طلا دوباره به عنوان جایزه اصلی جشنواره کن معرفی شد و تا به امروز جایزه سمبولیک این رویداد سینمایی باقی مانده است.
کشور هایی که بیشترین نخل طلایی را در جشنواره کن دارند
کشور هایی مختلفی در این جشنواره نخل طلایی را بدست آورده است اما کشور آمریکا در این زمینه پیشتاز است و بعد از آن ایتالیا، فرانسه و انگلیس قرار دارند. در ادامه همه کشور هایی را که نخل طلایی را کسب کرده اند میبینیم:
آمریکا
۱۸
ایتالیا
۱۲
فرانسه و انگلیس
۱۱
دانمارک، ژاپن
۴
بلژیک، آلمان، صربستان و مونته‌نگرو، سوئد، روسیه، لهستان، ترکیه
۲
الجزایر، ایران، برزیل، چکسلواکی، هندوستان، مکزیک، مجارستان، نیوزیلند، اسپانیا، سویس، چین، یونان، رومانی، تایلند، تونس
