خیریه

سازمان خیریه به سازمانی گفته می‌شود که صرفاً هدفش مسائل نیکوکارانه می‌باشد. نوع این سازمانها می‌تواند به اشکال مختلف از قبیل: بنیاد، تضامنی، شرکتهای به ثبت نرسیده، و حتی در برخی مکانها بصورت شرکت‌های معمولی باشد که صرفاً برای تحقق بخشیدن به اهداف نیکوکارانه بوجود آمده باشند یا بعداً به آن تبدیل گردند. این سازمانها تماماً سازمان غیرانتفاعی هستند، در حالیکه همه سازمان غیرانتفاعی لزوماً سازمان خیریه ممکن است نباشند.

در بعضی شرایط سازمانهایی که قسمتی از آنها نیز به امر نیکوکاری اختصاص داشته باشند نیز جزو سازمانهای خیریه محسوب می‌گردند. بعضی از سازمانهای خیریه نیز ممکن است به دلیل سیاستهای مالیاتی توسط شرکت‌ها به ثبت برسند.

خیریه یا نیکوکاری هرگونه یاری‌رسانی به افراد یا موجودات نیازمند آن است. کمک مالی و دادن پول یا دیگر کمک‌های مادی به تهیدستان با انگیزه‌های انسان‌دوستانه نیز نیکوکاری است. نیکوکاری در ادیان و مکاتب فکری مختلف، کاری پسندیده و سفارش شده‌است.

نیکوکاری در ادیان

همازوری و گاهَنبار
همازور نام بخشی از سرود اوستای کُشتی در خُرده اَوستا و از نیایش‌های مزدیسنا است. در این سرود در می‌یابیم که سرایندهٔ سرود، از شنوندگان و باشندگان خواستار است و آرزو می‌کند تا نیکوکاری گسترش یابد و بداندیشی و کژروی نابود گردد؛ بنابراین سرودِ همازوری را می‌توان سفارشِ هم‌بستگی، هم‌باوری، هم‌پیمانی، هم‌راهی، هم‌دلی و هم‌اندیشی نامید.

گهنبار نیز از با شکوه‌ترین و مهم‌ترین جشن‌های مردمی مزدیسنان است و برجسته‌ترین هدف آن، بار دادن یعنی بخشش و دادودَهش و ایجاد همبستگی و همازوری و پی بردن زرتشتیان از وضع یکدیگر در جامعه و یاری هم‌وندان خود است. مفاهیمِ اَشوداد، اَهُلوُداد و روانیگان نیز در راستای هم‌یاری هستند.

دانَه
نیکوکاری در ادیان هندی همچون بودیسم، هندوئیسم و جاینسم با نام دانه تعریف شده‌است و به معنای سخاوت و بخشش است.

زکات
در اسلام با مفهوم زکات توضیح داده شده و از ارکان اسلام شمرده شده‌است.

زِدَکَه
در یهودیت با واژهٔ عبری زِدَکَه از آن نام برده شده‌است و در لغت به معنی عدالت است اما معمولاً به معنی خیریه و به تعهد مذهبی و "انجام آنچه درست است" معنا می‌یابد.

وقف
وقف سنتی کهن است که مردم ایران پس از ورود اسلام به این کشور با آن آشنا شدند. در زبان پهلوی واژه‌های اَشوداد، اَهُلوُداد و روانیگان کم‌وبیش چنین کاربردی دارند. همچنین وقف به‌معنای هدیهٔ ابدی برای خدمت عمومی یا نگه داشتن اصل چیزی و جاری بودن منفعت آن در جهت خیر و نیکی و رضای خداست. به تعریف دقیق (ماده ۵۵ قانون مدنی) وقف عبارت است از این‌که «عین مال حبس و منافع آن تسبیل شود.». جمع این واژه اوقاف است و به مال و زمین وقف شده، موقوفه گفته می‌شود.