فطره در لغت چند معنا دارد كه مهمترين آن ها خلقت و اسلام است و در اصطلاح عبارت است از زكاتي كه هر مسلمان براي خود و هر كس كه ناخور او محسوب شود، به مستحق مي پردازد و زمان اداي آن مغرب روز آخر ماه رمضان تا ظهر روز عيد فطر مي باشد. اگر شخص نماز عيد فطر مي خواند، بنابر احتياط واجب بايد پيش از نماز بدهد يا [كنار بگذارد ]و اگر نماز عيد نمي خواند، تا ظهر روز عيد فطر مهلت دارد و اگر آن را در اين مدت به مستحق ندهد و كنار هم نگذاشته باشد گناهكار محسوب مي شود و احتياط واجب آن است كه در آينده - بدون اينكه نيت ادا و قضا كند - فطره را بدهد.
با توجه به اينكه پرداخت اين نوع حق مالي باعث سلامت جسم(خلقت) و روح مي شود آن را زكات بدن يا فطره مي نامند و شايد وجه تناسب آن با معناي اسلام اين باشد كه زكات فطره مقتضاي اسلام است لذا كسي كه پيش از غروب شب عيد فطر مسلمان شود، تكليف از او ساقط نمي شود. زكات بر دو نوع است؛ زكات مال و زكات فطره. زكات مال به نه چيز تعلق مي گيرد؛ گندم، جو، خرما، كشمش، طلا، نقره، شتر، گاو و گوسفند. زكات فطره براي هر نفر تقريبا سه كيلو از خوراك بيشتر مردم كه گندم، جو، خرما، كشمش، برنج، ذرت و مانند اينها است در نظر گرفته شده است. فطره ماه رمضان سال جاري (۱۳۸۵) براي هر نفر ۷۵۰ تومان مي باشد. جهت رعايت احتياط مي توان ۹۰۰ تومان در نظر گرفت. كه مطابق با نظر بعضي ازمراجع عظام است.
زكات فطره به اتفاق شيعه و سني واجب است و در متون ديني براي آن فلسفه و فوايد متعددي برشمرده است. قبول و تكميل كننده روزه، تضمين كننده سلامتي جسم، پاك كننده روح از رزائل اخلاقي، حفظ انسان از مرگ و تكميل كننده زكات مال از مهمترين آنها به شمار مي رود.
فطره دانشجوياني كه مخارج آنان را پدر و مادر مي دهند و نان خور آنان محسوب مي شود، بر عهده پدر و مادرشان است و اگر مستقل هستند، بر عهده خودشان مي باشد و چنانچه تمكن مالي نداشته باشند، از آنان ساقط است.
گفتني است؛ پرداخت كفاره بيماراني كه نتوانسته اند روزه بگيرند براي هر روز يك مد طعام است كه در سال جاري (۱۳۸۵) مبلغ ۱۹۰ تومان است.
مبلغ فطریه سال ۹۷ چقدر است؟
حجت الاسلام محمد فراهانی به نقل از دفتر مقام معظم رهبری در خصوص مبلغ فطریه و کفاره سال ۹۷، گفت: حداقل مبلغ فطریه برای هر نفر ۸ هزار تومان (براساس قوت غالب گندم) است و کفاره غیر عمد روزی ۲۵۰۰ تومان تعیین شده است.
وی ادامه داد: همچنین مبلغ کفاره عمد روزی ۱۵۰ هزار تومان محاسبه می‌شود.
