باشگاه فوتبال ماشین‌سازی تبریز یک باشگاه فوتبال در شهر تبریز است. این تیم که در سال ۱۳۴۷ تأسیس شده‌است، قدیمی‌ترین تیم فوتبال شمال غرب به حساب می‌آید.
ماشین‌سازی در لیگ آزادگان ۱۳۷۳ با هدایت ناصر حجازی و با کسب رتبه سوم به عنوان بهترین تیم شهرستانی شناخته شد؛ اما پس از چند سال به دسته‌های پایین‌تر سقوط کرد تا این که با هدایت رسول خطیبی، با کسب رتبه دوم در لیگ آزادگان ۹۵–۱۳۹۴ پس از ۲۰ سال دوری از سطح اول فوتبال ایران، به لیگ برتر صعود کرد و پس از یک سال دوباره سقوط کرد و به لیگ آزادگان بازگشت.
این باشگاه در فصل ۹۸–۱۳۹۷ جایگزین تیم گسترش فولاد تبریز شد و به لیگ برتر بازگشت.
تاسیس
تاریخ این باشگاه به قبل از تأسیس کارخانه ماشین‌سازی تبریز برمی‌گردد. در اواخر سال ۱۳۴۷ گروهی از بازیکنان شهر تبریز اقدام به تأسیس تیم فوتبالی کردند تا بتوانند در شهر خود به فوتبال ادامه دهند. نام این تیم به دلیل آن که اکثر بازیکنان تیم از کارگران کارخانه ماشین‌سازی بودند به همین نام برگزیده شد. در این سال کارخانه ماشین‌سازی با همکاری کشور چکسلواکی در محله قراملک تبریز در حال ساخت بود. در این دو سال که کارخانه در حال ساخت بود، بیشتر هزینه‌های تیم توسط خود بازیکنان تأمین می‌شد و تیم فعالیت خود را به صورت آماتوری ادامه می‌داد.
تغییر مالکیت باشگاه
در تابستان ۱۳۸۷ بدستور مدیرعامل گروه صنعتی ماشین‌سازی تبریز (مجید خدابخش) قدیمی‌ترین باشگاه ورزشی شهر تبریز تا مرز انحلال پیش رفت تا اینکه در تیر ۱۳۸۷ سازمان تربیت بدنی استان آذربایجان شرقی با ریاست جواد شهلایی امتیاز تیم فوتبال ماشین‌سازی را از کارخانه ماشین‌سازی تحویل گرفته و از انحلال سبزجامگان فوتبال آذربایجان پیشگیری نمود. در تیر ۱۳۸۷ با تصمیم فدراسیون و افزایش تیمهای دسته یک، سبزقباهای تبریز توانستند دوباره در رقابت‌های لیگ یک حضور بیابند.
در این فصل با آنکه مسئولان تربیت بدنی قول حمایت به باشگاه را داده بودند؛ اما با جابجایی رؤسای اداره کل تربیت بدنی آذربایجان شرقی، رئیس تازه انتخاب شده آن سازمان (غلامحسین فخاری) از دادن کمک‌های مالی سر باز زد و از پشتیبانی از قدیمی‌ترین باشگاه ورزشی شهر تبریز دست کشید و از طرف دیگر هیچ ارگان یا سازمانی پاسخگوی خیل عظیم طرفداران این تیم مردمی نبود و تیم فوتبال ماشین‌سازی تبریز در این فصل با بحران‌های مالی بسیاری مواجه بود، به‌طوری‌که هیچ مبلغی به بازیکنان و کادر فنی این تیم حتی پس از نیم فصل اول لیگ آزادگان پرداخت نشد. در تعطیلات نیم فصل اول سرمربی این تیم به علت کسب نتایج ضعیف برکنار شده و جای خود را به سیروس بایرامی داد.
سپس شهرام دبیری اسکویی نماینده شورای شهر تبریز امتیاز این باشگاه را خریداری کرد؛ و در سال دوم مدیریت شهرام دبیری ماشین‌سازی در آستانه صعود به رقابت‌های لیگ برتر قرار گرفت ولی در واپسین دیدار انجام شده میان ماشین‌سازی تبریز و تربیت یزد، سبزپوشان تبریزی در لحظات آخر یک گل از تیم یزدی دریافت کرده و بدین ترتیب از صعود به لیگ برتر بازماندند، پس از آن در شهریور ماه ۹۱ به علت مشکلات مالی و عدم حمایت‌های لازم از سوی مسئولان و همکاری و همراهی مقامات استان آذربایجان شرقی، برای حمایت از تیم فوتبال ماشین‌سازی، سرانجام شهرام دبیری با انتشار بیانیه‌ای از هواداران ماشین سازان پوزش خواسته و به صورت ناگهانی از مدیریت این تیم کناره‌گیری کرد. پس از این، هیئت فوتبال استان آذربایجان شرقی مسئولیت این تیم را بر عهده گرفت.[۷] مدتی نیز زمزمه‌هایی مبنی بر اعطای مالکیت این باشگاه به حسین هدایتی شنیده شد؛ اما این واگذاری منتفی شد.[۸] در نهایت، مؤسسه قرض‌الحسنه جوانان خیر مالکیت باشگاه ماشین‌سازی را بر عهده گرفت.[۹] بعد از مدتی مؤسسه جوانان خیر به دلیل تخلفات مالی با مؤسسه مالی و اعتباری کوثر ادغام شد اما این بار مؤسسه کوثر به تعهدات خود عمل نکرد و باعث سقوط تیم به لیگ دو شد. بعد از پایان فصل این تیم با سپاه عاشورای تبریز ادغام شد و نام تیم به «مقاومت ماشین‌سازی تبریز» تغییر یافت.
واگذاری باشگاه به شهرداری تبریز
مشکلات بی‌پایان تیم ماشین‌سازی در لیگ آزادگان ۹۲–۹۱ به اوج خود رسید و تیم با تغییر و تحولات بسیار و تعویض ۵ سرمربی برای دومین بار به لیگ دسته دوم سقوط کرد. ماشین‌سازی لیگ دسته دوم را هم بسیار بد شروع و خاتمه داد به‌طوری‌که با قرار گرفتن در رده نازل یازدهم و تنها به دلیل پیروزی برابر پیام صنعت آمل در پلی آف از سقوط به لیگ دسته سوم نجات پیدا کرد. در تابستان ۹۳ شهرداری تبریز با توجه به وضعیت اسفناک تیم و در جهت حمایت از این تیم مالکیت این تیم را بر عهده گرفت و با انتخاب عیسی اکبرزاده به عنوان مدیر عامل و غلامرضا باغ‌آبادی به عنوان سرمربی، سروسامانی به این تیم بخشید.[۱۰] طبق مصوبه اعضای شورای اسلامی شهر تبریز با انحلال باشگاه فوتبال شهرداری تبریز در اولین فصل از رقابت‌های پیش رو فوتبال ۹۵–۹۴ جام آزادگان دیرینه‌ترین تیم فوتبال شمالغرب کشور ماشین‌سازی تبریز جایگزین تیم فوتبال شهرداری شده و تحت حمایت شورای اسلامی شهر و سازمان ورزش شهرداری تبریز در سری رقابت‌های لیگ دسته ۱ حضور یافت.
صعود به لیگ برتر و سقوط به جام آزادگان
در خرداد ۱۳۹۴ عیسی اکبرزاده، مدیرعامل باشگاه اعلام کرد با عقد قراردادی ۲ ساله هدایت ماشین‌سازی تبریز را برای حضور در لیگ دسته ۱ به نادر دست‌نشان سپرده‌است. پس از پایان یافتن نیم فصل نخست رقابت‌های جام آزادگان و قرار گرفتن سبزجامگان فوتبال آذربایجان در رتبه پنجم لیگ دسته یک، در دیماه ۱۳۹۴ اعضای هیئت مدیره باشگاه حکم برکناری دست نشان و مدیرعامل این باشگاه را صادر کرده و رسول خطیبی را به عنوان سرمربی تیم برگزیدند. سرانجام تیم فوتبال ماشین‌سازی با هدایت خطیبی در ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۵ با برتری ۳ بر ۰ در برابر مس رفسنجان یک هفته مانده به پایان رقابت‌های جام آزادگان، پس از ۱۹ سال دوری از رده نخست فوتبال کشور، به لیگ برتر خلیج فارس راه یافت.
هرچند تیم فوتبال ماشین‌سازی تبریز در فصل ۹۵–۱۳۹۶ رقابت‌های لیگ برتر از امکانات مناسبی برخوردار بود و سرمربی وقت ماشین سازان توانسته بود با گرفتن چند ستاره فوتبال کشور به ظاهر تیم قدرتمندی را آماده مسابقات کند ولی از هفته چهارم رقابت‌ها افول سبزپوشان فوتبال تبریزی آغاز شده و این تیم در رده پایانی جدول رده‌بندی قرار گرفت، در نیم فصل بازی‌ها مدیرعامل باشگاه ماشین‌سازی (میر معصوم سهرابی) که هم‌زمان مدیریت سازمان ورزش شهرداری تبریز و ده‌ها تیم ورزشی دیگر را بر عهده داشت، به رغم مخالفت اعضای هیئت مدیره باشگاه تصمیم گرفت فرهاد کاظمی را روی نیمکت مربیان بنشاند که این تصمیم با مخالفت نه تنها اعضای هیئت مدیره باشگاه بلکه شماری از هواداران و نمایندگان مردم تبریز در شورای شهر تبریز رو در رو شد و در آن هنگام میر معصوم سهرابی از سمت خود استعفا داده و اعلام داشت یا باید هدایت تیم به کاظمی سپرده شود یا این که وی از سمت مدیرعاملی ماشین سازان کنار خواهد رفت، در پی استعفای سهرابی سرانجام با درخواست وی موافقت گردید و کاظمی روی نیمکت ماشین سازان نشست، فرهاد کاظمی در ابتدای کار خود با برکناری بازیکنان مطرح و ملی پوش ماشین‌سازی و با خرید چند بازیکن عمدتاً نیمکت نشین بنیه تیم فوتبال ماشین‌سازی را سست و ضعیف تر کرده و منتج چندین هفته حضور وی در پشت رُل هدایت ماشین پیر فوتبال تبریز، سقوط زودهنگام این باشگاه مردمی به زیرگروه لیگ برتر بود که اعتراض گسترده هواداران را به دنبال داشت.
بسیاری از هواداران و پیشکسوتان ماشین‌سازی بر این باور بودند که میر معصوم سهرابی با اقدامات از پیش طراحی شده و با همکاری فرهاد کاظمی و اخراج تنی چند از بازیکنان اسم و رسم دار از قبیل آندرانیک تیموریان، سامان نریمان جهان، مانوئل فرناندز و چند بازیکن دیگر، به صورت عمدی و از قبل پی ریزی شده سقوط ماشین‌سازی به لیگ دسته ۱ را فراهم ساخت زیرا وی در طول ۱۷ سال مدیریت خود هیچ تمایلی به حضور تیمهای فوتبال تحت هدایت خود در سطح نخست فوتبال کشور نداشته، چرا که در ۱۷ سال گذشته هرچند ۵ مرتبه تیمهای فوتبال تحت مدیریت وی (۴ مرتبه تیم فوتبال شهرداری تبریز و یک بار ماشین‌سازی) به لیگ برتر صعود کرده‌اند اما در هر مرتبه هر پنج تیم فوتبال تحت مدیریت میر معصوم سهرابی تنها به مدت یک فصل در عرصه رقابت‌های لیگ برتر مانده و در کمتر از یک سال به لیگ دسته یک سقوط کرده‌اند، افزون بر آن در یک صد سال گذشته به تاریخ فوتبال باشگاهی کشور، سنگین‌ترین محکومیت و اشد مجازات انضباطی فوتبال ایران علیه میر معصوم سهرابی صادر گردیده و با فاش شدن زد و بند و تبانی‌های محرز شده به سال ۱۳۹۱ تیم فوتبال تحت مدیریت میر معصوم سهرابی که با سرمربیگری فراز کمالوند به لیگ برتر صعود کرده بود نخست روانه لیگ ۱ شده و در پی اعتراض شهردار وقت تبریز علیرضا نوین از مقامات کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال، تیم فوتبال شهرداری تبریز روانه رقابت‌های لیگ دسته دو فوتبال باشگاه کشوری شده و مدیر عامل آن (میر معصوم سهرابی) برای مدتی از هر گونه فعالیت ورزشی محروم شد هرچند که وی پس از گذراندن دوران محکومیت خود بازهم به صندلی خود در جایگاه مدیرعامل سازمان ورزش شهرداری تبریز تکیه زده و از سال ۱۳۹۵ مدیریت دیرینه‌ترین تیم فوتبال شهر تبریز (ماشین‌سازی) را نیز بر عهده گرفت و دستاورد مدیریت سهرابی در جایگاه مدیرعامل باشگاه ماشین‌سازی صعود سبزپوشان فوتبال تبریز به رقابت‌های لیگ برتر و در کمتر از یک سال سقوط به جام آزادگان فوتبال باشکاهی کشور بود.
بازگشت به کارخانه
به دنبال دستور مدیر وقت گروه صنعتی ماشین‌سازی مجید خدابخش که در نیمه‌های دهه ۸۰ خورشیدی برون راندن باشگاه از کارخانجات ماشین‌سازی را در پی داشت، سرانجام پس از چندین سال دربدری و بی سرپناه بون سبزجامه گان فوتبال آذربایجان، با خریداری گروه صنعتی ماشین‌سازی از سوی یکی از بازرگانان تبریزی (محمد علی شریعت زاده) روز ۱۵ تیرماه ۱۳۹۶ امتیاز باشگاه از سازمان شهرداری تبریز به گروه صنعتی ماشین‌سازی بازگردانده شده و حسین خطیبی به عنوان مدیرعامل باشگاه برگزیده شد - محمدعلی شریعت زاده پس از برگزینش حسین خطیبی و جابجایی باشگاه ماشین‌سازی از سازمان شهرداری تبریز به کارخانجات ماشین‌سازی اعلام داشت برای بالا بردن جایگاه دیرینه‌ترین باشگاه ورزشی شمالغرب کشور برنامه‌های ویژه‌ای در نظر گرفته. چندی پس از بازگرداندن باشگاه به کارخانجات ماشین‌سازی خریدار گروه صنعتی ماشین‌سازی نتوانست هزینه مالکیت ماشین‌سازی را بپردازد و به همین سبب باشگاه ماشین‌سازی برای چندمین بار در آستانه انحلال قرار گرفت که در این میان رسول خطیبی نزد سرمایه‌دار متمول تبریزی محمدرضا زنوزی مطلق -مالک باشگاه گسترش فولاد تبریز و تراکتورسازی - تبریز رفت و از او درخواست نمود در کنار پشتیبانی از باشگاه گسترش فولاد، مدیریت باشگاه ماشین‌سازی را نیز بپذیرد، بنابراین زنوزی درخواست خطیبی را پذیرفت و مالکیت باشگاه ماشین‌سازی را از آن خود کرد.
جابجایی امتیاز گسترش فولاد با ماشین‌سازی (بازگشت ماشین‌سازی به لیگ برتر)
در آستانه هجدهمین دوره مسابقات لیگ برتر، با تصمیم محمدرضا زنوزی مالک باشگاه گسترش فولاد تبریز، امتیاز این باشگاه در لیگ برتر فوتبال به تیم ماشین‌سازی تبریز واگذار شد. بازیکنانی که فصل قبل با گسترش فولاد در لیگ برتر بازی می‌کردند، در لیگ هجدهم با لباس ماشین‌سازی به زمین رفتند. پس از جابجایی امتیاز باشگاه فوتبال گسترش فولاد تبریز با باشگاه فوتبال ماشین‌سازی تبریز در لیگ آزادگان و انحلال نام گسترش فولاد، امتیاز لیگ یکی آن در مرداد ۱۳۹۷ به ارومیه انتقال و باشگاه نود جهت حضور در لیگ آزادگان تشکیل شده و مالکیت آن در حال حاضر بر عهده اداره کل ورزش و جوانان آذربایجان غربی است.
ورزشگاه
در بیشتر بازی‌های لیگ آزادگان ۹۵–۱۳۹۴، از ورزشگاه باغشمال به عنوان ورزشگاه خانگی این تیم استفاده می‌شد؛اما در هفته‌های واپسین رقابت‌های جام آزادگان فوتبال ایران، به علت حضور پرشور و پرشمار هواداران باشگاه ماشین‌سازی، تصمیم گرفته شد از ورزشگاه یادگار امام به عنوان ورزشگاه خانگی این باشگاه استفاده شود. پس از صعود تیم فوتبال ماشین‌سازی تبریز به رقابت‌های جام خلیج فارس فوتبال ایران، به دلیل نصب سیستم گرمایشی (هیتینگ) و بازکاشت چمن ورزشگاه یادگار امام تبریز، دیدارهای نیم فصل اول ماشین سازان در ورزشگاه خانگی تیم رقیب (تراکتورسازی) انجام شد ورزشگاه مرزداران نیز به آکادمی باشگاه ماشین‌سازی اختصاص یافته‌است.
