به آمیزش جنسی جانوران به منظور تولید مثل، جُفتگیری گفته میشود. جفتگیری یک عمل تولید مثل جنسی است. در این روش تولید مثل، گامت نر با گامت ماده ترکیب شده و سلول اولیه نوزاد را به وجود میآورد.
سکس یا جفتگیری که ما میشناسیم، نخستین بار توسط ماهیهان زرهدار اسکاتلندی (Armoured Placoderm Fish) در ۳۸۵ میلیون سال پیش ابداع شد. بدین صورت که ماهی نر و ماده کلاسپر (نوعی باله گیره مانند که برخی از ماهیان نظیر کوسهها دارند) خود را بیرون داده و ازآن جهت اتصال و قفل کردن بدنشان به یکدیگر بهره جستند
گرایش جنسی در جانوران
دانستن اینکه یک جانور در اصل دارای چه گرایش جنسی است، دشوار و گاه ناممکن است؛ چرا که پی بردن به گرایش جنسی جانوران، نیازمند بررسی تکتک رفتارهای جنسی آنها در طی زمانی طولانی است.
پرسش دربارهٔ اینکه آیا وجود رفتارهای همجنسگرایانه در جانوران، دلیلی بر همجنسگرایی مطلق تعدادی از آنها میشود یا آنکه آن جانوران در هر زمان دارای دوجنسگرایی همزمان هستند، پاسخ مشخصی ندارد. تنها رفتارهای بلندمدت نمونههای مشخص از یک جانور، میتواند به تشخیص گرایش جنسی آنها کمک کند] برای بعضی از جانورانی که در طول زندگی خود به همسرانشان وفادار میمانند – همچون پرندگانی همانند مرغ نوروزی نقرهای، غاز خاکستری و پنگوئن همبهولت – این رفتار به خوبی ثبت شدهاست و درازمدت بودن ارتباط همجنسگرایانه در نمونهها توانست.
طبیعت تکهمسر پرندگان باعث میشود که رهگیری زوجهای همجنس ساده باشد. در بسیاری از پرندگانی همچون قوی سیاه و مرغ نوروزی نوکحلقهای، پیوندی زوجی تا همهٔ عمر برقرار میماند، مگر آنکه یکی از زوجها بمیرد یا آنکه به ندرت از هم جدا شوند. در میان پستانداران، وجود روابط همجنسگرایانهٔ بلندمدت نادر است. در این میان، استثناهایی همچون دلفینهای پوزهبطری وجود دارند که روابط بلندمدتی برقرار میکنند که گاه تا ۱۰ سال یا حتی تا پایان عمر هم طول میکشد.
در موارد بسیار نادری، «ترجیح» جفتگیری با همجنس بر جفتگیری با جنس مخالف، حتی در حضور آن، به ثبت رسیدهاست. در سنجاقکهای دمآبی، نرهایی که پیشتر در گروههای کامل نر حضور داشتهاند، هنگامی که در معرض انتخاب میان نر و ماده قرار گرفتهاند، نر را برگزیدهاند. این «انتخاب» نسبت به محیط زندگی پیشین انعطاف پیدا میکرده، و با تغییر در ترکیب اجتماعی که سنجاقکها در آن قرار داشتهاند، دگرگون میشدهاست.
با همهٔ اینها، رفتارها و نمودهای همجنسگرایانه در جانوران را نمیتوان به گرایش جنسی یا هویت جنسی ربط داد و اغلب این تعاریف (از جمله گی، لزبین، و غیره)، تنها برای انسانها تعریفپذیر هستند. برای نمونه، دریافتن اینکه شخصی چه گرایش جنسی دارد شامل بررسی خیالپردازیهای وی نیز میشود؛ چیزی که پی بردن به آن در جانوران (حتی در صورت اینکه چیزی همانند خیال در ذهنشان به راستی وجود داشته باشد) برای پژوهشگران ناممکن است. همچنین، هویت جنسی نیازمند وجود قدرت تشخیص خود است؛ چیزی که جز در کپیهای بزرگ و دلفینها، در جانور دیگری دیده نشدهاست.پژوهشگران تنها میتوانند آنچه را که جانوران انجام میدهند، ببینند؛ اما توانایی دانستن آنچه که آنها خواستارش هستند را ندارند. از این رو، اطلاق عبارت «همجنسگرایی در جانوران» مناسب به نظر نمیرسد چرا که گرایشی جنسی تعریفشده برای انسان را در حوزه جانوران ترسیم میکند. در چنین مواردی، پژوهشگران از واژگان «رفتار همجنسگرایانه» یا «رفتار میان دو همجنس» بهره میگیرند
جفت گیری در حیوانات
جفت گیری گربه
گربههای ماده در حدود ۶ تا ۷ ماهگی به سن بلوغ میرسند و در این سن است که رفتارهای جنسی از آنها سر میزند از این سن به بعد آنها چندین بار در سال فحل (دوره ای از زمان باروری در گربه ماده) میشوند. که فواصل بین فحلی حدود ۳ تا ۴ هفته است گربهها در طی این دوران (دوران فحلی) به حالت پذیرش جنسی در میآیند. گربههای نر کمی دیرتر به سن بلوغ میرسند. (بطور متوسط در ۱۱ ماهگی). گربه ماده ۲ بار در سال میتواند زایمان کند حالت فحلی او در هر فصل چندین بار تکرار شده تا جفت گیری انجام شود. در زمان فحلی گربه ماده بیقرار بوده و پر سرو صدا میشود. گربه ماده تنها در پاسخ به عمل جفت گیری، تخمک گذاری را انجام میدهد.
پس از اتمام آمیزش، جنس نر بلافاصله دور میشود زیرا در غیر اینصورت مورد حمله گربه ماده قرار خواهد گرفت در این هنگام گربه ماده روی زمین غلطیده، دهان، بینی و اطراف صورت خود را به زمین میمالد و در مواقعی پاها و بدن و دستگاه تناسلیاش را میلیسد. پس از یکبار عمل جنسی اکثر گربههای نر، دیگر میلی به تکرار عمل جنسی ندارند ولی گاهی دیده شده که پس از چندین دقیقه دوباره گربه نر در آمیزش جنسی شرکت کردهاست.
جفت گیری کلاغ
برای تولید مثل موفقیت آمیز آنها لازم است تعدادی درخت در دسترس شان باشد ولی گاهی روی باجه های تلفن نیز لانه می گذارند.آنها ۳ تا ۶ تخم می گذارند و برخی اوقات در یک درخت تعداد زیادی آشیانه های تخم گذاری کلاغ دیده می شود که با هم به فعالیت تولید مثلی می پردازند.
جفت گیری طاووس
پرنده ماده در سن دو سالگی قادر به تولید مثل است. پرنده نر یک سال بعد بعد از جنس ماده به بلوغ کامل می رسد.فصل جفت گیری از اوایل بهار شروع شده و اوایل پاییز خاتمه می یابد تظاهرات جفت یابی پرهایش را رو به جنس ماده و در نزدیکی آن می لرزاند تا ماده را به سوی خود جلب کند.طاووس های نر چند همسری هستند و می توانند در یک دوره تولید مثلی ،با ۴ یا ۵ طاووس ماده جفتگیری کنند اگر چه ممکن است به یک ماده نیز اکتفا کنند.هر طاووس ماده در صورت جفتگیری موفق ، به طور متوسط ۴ تا ۷ تخم می گذارد. جوجه ها بعد از ۲۸ الی ۳۰ روز از تخم در می آیند.
جفت گیری شتر
عمل جفت گیری معمولا با نزدیک شدن دو حیوان به یکدیگر و سائیدن گردن به هم شروع می شود.در این موقع حیوان نر به بوئیدن واژن حیوان ماده پرداخته و حیوان ماده را در ناحیه پشت یا کوهان گاز می گیرد.به طوری که گاهی این عمل ممکن است منجر به خون ریزی شود.بیشتر اوقات حیوان نر ماده را ترقیب کرده و پس از خسته کردن آن را برای جفت گیری تسلیم می نماید.در این حالت شتر نر ماده را وادار به نشستن روی زمین میکند و دام ماده نیز به خصوص اگر در حالت فحلی باشد به سادگی این وضعیت را می پذیرد.در این موقع شتر نر ،ماده با دستهایش گرفته و در حالی که پاهای عقبش را جمع نموده و بیشتر وزن آن روی قسمت عقب بدن تکیه دارد عمل جفت گیری را انجام می دهد.
در یک جفت گیری انفرادی دام نر ممکن است سه یا چهار بار عمل جفت گیری را انجام دهد.عمل جفت گیری دو حیوان نر و ماده ممکن است دوازده الی سی دقیقه و یا گاهی تمام روز طول بکشد.در موقع جفت گیری شایر شترهای موجود در گله معمولا به دور حیوان در حال جفت گیری اجتماع می نمایند.در پایان جفت گیری حیوان نر و ماده صداهایی از گلو خارج ساخته و دهان دام کف می نماید.شتر های نر در اوج فصل فحلی قادرند با سه شتر ماده و گاهی بیشتر جفت گیری نمایند.