عناوین روزنامه های اقتصادی - سه‌شنبه ۳۱ تیر ۱۳۹۹

تصاویر صفحه نخست روزنامه‌های اقتصادی امروز کشور در زیر قابل مشاهده است:

روزنامه های: دنیای اقتصاد - ابرار اقتصادی - آفتاب اقتصادی - صبح اقتصاد - اسکناس - آسیا - جهان صنعت - کسب و کار - اقتصاد ملی و...

روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی نوشت:

کشف هویت لیدر بازارها/ دلار دو کانال دیگر پایین آمد

دو کانال ریزش دیگر، سهم دلار از بازار ارز روز دوشنبه بود. شاخص بازار ارز که معاملات خود را در محدوده ۲۴ هزار و ۵۰۰ تومانی شروع کرده بود، ساعت ۴ بعد از ظهر روی عدد ۲۲هزار و ۷۰۰ تومان مورد معامله قرار گرفت؛ ۲ هزار و ۱۰۰ تومان کاهش طی یک روز و ۴ کانال افت قیمت (معادل ۳ هزار و ۳۰۰ تومان) طی دو روز، چرا‌که سقف این ارز در روز یک شنبه ۲۶ هزار تومان بود. میزان افت دلار در روز دوشنبه، از ۹ مهر ۹۷ سابقه نداشت. در خصوص ریزش۴ کانالی دلار در ۲ روز قبل دو نگاه مختلف در بازار وجود داشت. نگاه اول بیشتر ریزش دلار را از زاویه دید تقویت سمت عرضه تحلیل میکرد، و به طورمثال به عرضه ارز در سامانه ارزی نیما اشاره داشت، حال آنکه نگاه دوم، بیشتر به متغیرهای تکنیکالی و برخورد به سقف اشاره داشت.

بر این اساس تنها گروه اول معتقد هستند، امکان بازگشت دلار به مسیر افزایشی کم است.

در این شرایط سؤال مهم این است، چگونه می توان شرایطی را در بازار ایجاد کرد که دلار بار دیگر با شوک های افزایشی روبرو نشود. به عقیده بعضی کارشناسان، در گام اول، نباید اتفاقاتی که در بازار ارز رخ می دهد را مستقل از بازارهای دیگر ببینیم، چرا‌که وقایع بازار ارز هم جنس رخدادهایی است که در سایر بازارها روی می دهد.

از نگاه بعضی از اقتصاددان ها، در کنار عوامل بنیادی مثل رشد نقدینگی و منفی بودن نرخ بهره حقیقی، رشد شدید شاخص کل بورس در افزایش نرخ دلار تأثير به سزایی داشته است. در واقع از لحاظ انتظاری بنظر میرسد بازار سهام تبدیل به لیدر نوسان سایر بازارها شده است و جهت انتظاری تصمیم گیری سایر معامله گران را تحت‌تأثیر خود قرار می دهد. در این وضعیت، به باور بعضی اقتصاددان ها، راه ثبات نه تنها بازار ارز که سایر بازارها، از مسیر بازار سهام و تعدیل آن عبور می کند. اگر بورس به همین منوال، رشد خود را ادامه دهد، این نگرانی در میان بعضی تحلیل گران وجود دارد که نقدینگی ایجاد شده در بورس وارد سایر بازارها شود و در نهایت تورم را افزایش دهد. در واقع ، یا باید سهام ها از لحاظ قیمتی تعدیل شوند که با ارزش واقعی خود تناسب پیدا کنند یا این که مجموعه قیمت ها افزایش پیدا کنند که با ارزش سهم مورد معامله، سازگاری پیدا کنند.

انتظارات بورسی دلار

برای نخستین بار، در اقتصاد کشور، بورس با یک حجم وسیع از اقبال عمومی مواجه شده که حمایت دولت را هم در کنار خود دارد. شرایط بگونه ای شده است که در بازار سهام، فارغ از این که قیمت یک سهم چقدر سازگاری با ارزش واقعی آن دارد، تنها به واسطه روند انتظاری حاکم بر بازار مورد استقبال قرار می گیرد. در واقع، به جای توجه به مختصات واقعی ارزش شرکت ها و سهم خریداری شده، عمدتاً توجه به ارزش مبادله و روند انتظاری حاکم بر بازار توجه می شود. جمعی از اقتصاددان ها باور دارند که تقویت بازار سهام منجر به تحریک تولید خواهد شد؛ با این حال، چنین اتفاقی در عمل رخ نداده و رشد اقتصادی کشور بر اساس آخرین آمارها منفی بوده است.

گروه دیگری از اقتصاددان ها معتقد هستند رشد بورس میتواند ریسک های تورمی را برای اقتصاد ایران به دنبال داشته باشد. از نگاه آن ها، اگر ارزش سهم ها تعدیل نشود، امکان دارد سایر بازارهای دارایی و کالایی را با خود هم جهت کند و این مسئله مخاطره تورم بیشتر را به دنبال دارد. در واقع از نگاه این گروه، اتفاقی که در بازار سهام به واسطه انتظارات و نرخ بازدهی در حال رخ دادن است، میتواند تبعاتی برای اقتصاد کلان کشور نیز ایجاد کند. از نگاه این گروه از اقتصاددان ها، شرایط فعلی دو راه پیش روی سیاست گذار قرار می دهد: باید روند فعلی بورس متوقف یا تعدیل شود یا این که، نرخ تورم (قیمت ها) به اندازه ای رشد کند تا با ارزش مختصات واقعی شرکت ها و سوددهی آن ها سازگاری داشته باشد. در سناریوی دوم، سایر بازارهای دارایی نیز رشد خواهند کرد و تورم جدیدی رخ خواهد داد.

از این زاویه میتوان برای نوسانات بازار سهام، نقش بیشتری قائل شد و آنرا نشانگری برای انتظارات معامله گران سایر بازارها در نظر گرفت. در چنین شرایطی، هم اینک در بازار ارز، علاوه بر نااطمینانی سیاسی و اقتصادی، وضعیت فعلی بورس نیز بعنوان یک محرک قیمتی در میان مدت در نظر گرفته می شود. امکان دارد یک روز بازار بورس افزایشی شود و سرمایه ها به آن رجوع کنند، ولی در میان مدت، سودی که در این بازار تولید می شود، توان آنرا دارد که به تقاضایی برای سایر بازارها من جمله بازار ارز تبدیل شود، حال آنکه شاید سیاست گذار تصور میکرد، این سود در مسیر تولید قرار خواهد گرفت، ولی در عمل چنین اتفاقی رخ نداد.

راز بازگشت آرامش ارزی

برای بازگشت ثبات به بازار ارز هم باید از عوامل اقتصادی بهره برد و هم از مدیریت انتظارات. یکی از ابزارهای اقتصادی مهمی که در دست سیاست گذار است، بهبود بازدهی ابزارهای ریالی است. ادامه افزایش نرخ سود و برداشت سقف کنونی سپرده ها من جمله این ابزارهاست. همچنین طراحی ابزارهایی که با بازدهی جذاب بتوانند زمین رقیبی برای سایر بازارها باشند، میتوانند در ثبات ارزی به سیاست گذار کمک کنند. اوراقی که بازدهی آن ها به بازار ارز یا بازار سرمایه بسته شده است، یکی از این ابزارهایی است که سیاست گذار میتواند از آن استفاده کند. در کنار این، فروش اوراق مصون از تورم دیگر ابزار مهم در دست سیاست گذار است. البته تمام این اوراق نیاز به ایجاد یک بازار ثانویه دارند که بتوانند مورد معامله و خرید و فروش قرار بگیرند. بازار، اطمینان مردم نسبت به ابزارها را بالا می برد و استقبال آن ها را افزایش می دهد. در واقع هدف از اعمال این سیاست ها، این است که سیاست گذار ریال موجود در دست اشخاص را جمع کند و بدون آنکه از منابع ارزی خود استفاده کند ، سمت تقاضای بازار را به دام خود بیندازد.

در کنار این سیاست گذار برای این که بتواند، انتظارات را بهتر مدیریت کند، نیاز دارد که در درجه اول پی ببرد که منشا نااطمینانی از کجاست؟

در واقع سیاست گذار باید با پیمایش هایی پی ببرد که منشا نااطمینانی آحاد اقتصادی چیست و با چه ابزاری میتواند تا حدی آن نااطمینانی ها را تعدیل کند. بعضی کارشناسان معتقدند، عمدتاً در حوزه های سیاسی باید تعدیل انتظارات صورت بگیرد ولی باید پیمایش های دقیق آنرا مورد بررسی و صحت سنجی قرار داد.

پایداری نوسان منوط به توازن بازارها

بعضی از کارشناسان باور دارند برای این که نوسان بازارها متعادل شود، نیاز است که در ابتدا لیدر نوسان شناسایی شود. بعضی از اقتصاددان ها باور دارند که در شرایط کنونی این لیدری بر شانه بورس قرار دارد و معتقدند که بازدهی های بالای بازار سهام، انتظارات معامله گران سایر بازارها را هم تحت‌تأثیر قرار داده است. بر اساس این دیدگاه، واقعی سازی روند حرکت بورس یا شرایط پیرامونی میتواند کمک کند که نوسان سایر بازارها هم کم تر شود.

۲۵ پژوهشگر مالی و اقتصادی نیز در نامه ای خطاب به دولت و بانک مرکزی، ضمن ذکر مخاطرات بازار سهام، راهکارهایی را برای کاهش این خطرات پیشنهاد دادند که در نهایت میتواند به ثبات سایر بازارها نیز کمک کند. توقف هر نوع پیام دهی سیاست گذاری در معنای بیمه گری کلان بورس یکی از راهکارهای آن ها بود. در ماه های گذشته بارها بعضی مسئولان دولتی عنوان کردند که از بورس حمایت خواهند کرد و همین مسئله میتواند در توجه بی سابقه به این بازار تاثیر مهمی گذاشته باشد. عرضه بدون تعلل دارایی های بورسی دولت، کنترل مؤثر در نظارت بانکی برای جلوگیری از تزریق اعتبارات جدید بانکی به بازار بورس و جلوگیری از رشد بیش از حد نقدینگی، شتاب دهی به عرضه های اولیه شرکت ها و افزایش درصد شناوری از دیگر راهکارهایی بودند که توسط ۲۵ اقتصاددان به دولت و بانک مرکزی پیشنهاد شد. در این میان، البته گروه دیگری از اقتصاددان ها دیدگاه دیگری دارند و معتقد هستند رشد بازار سهام میتواند منجر به تامین مالی شرکت ها و تحریک تولید شود. با این حال، باتوجه به شرایط اقتصاد ایران، بنظر میرسد افزایش فعلی ارتفاع بورس با متغیرهای کلان هماهنگی ندارد و میتواند خصوصا به بی ثباتی سایر بازارها و بالا رفتن نرخ تورم منجر شود.