فیلم/ شوخی نژادپرستانه امین حیایی در برنامه عصرجدید

شوخی امین حیایی با یکی از شرکت کنندگان برنامه عصرجدید باعث ایجاد حاشیه هایی در فضای مجازی شده و کاربران، این شوخی حیایی را یک عمل نژادپرستانه دانسته اند.

نقد شوخی امین حیایی در «عصر جدید»

ماجرا از این قرار بود که در جریان تعریف مجری برنامه از ماجرای محبوس شدن نوجوان سبزه‌روی چابهاری که چندماهی است با پشتک زدن‌هایش مشهور شده است، حیایی به شوخی گفت، باید انقدر خودش را می‌شسته تا سفید شود!

ایسنا در این ارتباط با یک کارشناس رسانه به گفت‌وگو نشسته است. احسان محمدی با اعتقاد بر اینکه ما نیاز داریم در این زمینه هم به پختگی برسیم، گفت: باید هشدار بدهیم که موضوعی مانند نژادپرستی هم جزو خطوط قرمز است و انتظار می‌رود در برنامه‌های تلویزیونی رعایت شود.

محمدی در این زمینه توضیح داد: ما چون فرصت تعامل و تقابل با نژادهای مختلف را کمتر داشته‌ایم نمی‌توانیم میزان نژادپرستی آن را تایید و یا تکذیب کنیم؛ اینکه اگر در موقعیتی خاص قرار بگیریم، نگاه ما به آن، نژادپرستانه است یا به عنوان یک انسان و شهروند به موضوع نگاه می‌کنیم. چون زمینه محک خوردن این لحظه‌ها به وجود نیامده است؛ من نمی‌توانم با قاطعیت بگویم نژادپرست هستیم یا نه اما نشانه‌های آن را در ایران خیلی پررنگ نمی‌بینم.

وی درباره‌ی حاشیه پیش‌آمده در برنامه «عصر جدید» یادآور شد: مطمئن هستم آقای حیایی به حواشی این ماجرا در فضای مجازی، واکنش نشان می‌دهند و آقای احسان علیخانی هم معمولاً به شبکه‌های اجتماعی خوب واکنش نشان می‌دهد.

وی سپس گفت: انتظار می‌رفت در این برنامه این حساسیت کمی درک شود و این بخش را از برنامه حذف کنند. شاید بخشی از آن به خاطر بی‌تجربگی است. فشار رسانه‌ای را اتفاق خوبی می‌دانم که کارگردان‌ها، تهیه‌کنندگان و ناظران را وادار کند که به مسائلی اینچنین بیشتر حساسیت نشان دهند.

این کارشناس رسانه با بیان اینکه به هیچ وجه نمی‌پذیرد که مردم ایران دیدگاه نژادپرستانه دارند، درعین حال گفت: ما نسبت به این موضوع جهل معنا و واژگان داریم که نمی‌دانیم چه بار معنایی دارد. بازیکن تیم آرسنال برای تیم بوخوم در آلمان بازی می‌کند. ویدئویی از او در تمام دنیا پخش شد که یک نفر به او توهین نژادپرستانه کرده بود. این بازیکن در آن لحظه گریه و زمین بازی را ترک کرد. این ویدئو میلیون‌ها بار در تمام دنیا دیده شد؛ در حالی که نژادپرستی امر بسیار قابل نکوهش است و پیگرد قانونی دارد و طرف را به دادگاه می‌برند و ممکن است شغلش را از دست بدهد.

وی سپس با اشاره به حواشی نژادپرستی در دنیا گفت: در فوتبال اسپانیا در لالیگا دنی آلوز (بازیکن بارسلونا) برای زدن کرنر رفت. یکی از تماشاگران به طرفش موز پرتاب کرد که یک اشاره نژادپرستانه بود. اتفاقاً این بازیکن پوست موز را کند و خورد و خیلی علیه این ماجرا تاختند. در فوتبال انگلستان تا دهه ۷۰ ـ ۸۰ وقتی بازیکنان سیاهپوست صاحب توپ می‌شدند، در ورزشگاه‌ها صدای میمون درمی‌آوردند؛ به دلیل اینکه آنها با کشورهای آسیای شرقی، آمریکای لاتین و سیاهپوست هم‌جوار هستند، به همین دلیل تنش و تضادهای بسیار پیش می‌آید. وقتی که تنش و تضاد پیش می‌آید آن موقع لزوم ایجاد قانون پیش می‌آید و بعد شکستن آن قانون جرم تلقی می‌شود. ما این مساله را نداریم و تا زمانی که به این جزئیات اطلاع پیدا نکنیم به حساسیت آن پی نخواهیم برد.

عیسی اندوی، دروازه‌بان سیاهپوست ذوب آهن بارها مطرح کرد که به او توهین نژادپرستانه می‌شود؛ در حالی که شعاری که تماشاگران می‌دادند نشانه‌ای از قدرت بود. در کشورهای توسعه‌یافته مثل آلمان رفتار نژادپرستی وجود دارد و من نمی‌پذیرم در ایران نشانه‌هایی از آن وجود داشته باشد. گرچه ما دچار توهم از محبوبیت و قدرت ایرانی هستیم که این به تصوری برمی‌گردد که از تاریخ و تمدن چند هزارساله‌مان داریم.

احسان محمدی گفت: اینکه ما بگوییم آقای حیایی رفتار نژادپرستانه‌ای داشته، اینگونه نبوده است؛ چراکه اصولاً ما ایرانی‌ها سفیدپوست نیستیم؛ ایران نژادسفیدپوست ندارد. برخلاف صحبت‌هایی که گفته می‌شود ما در ایران کمتر نشانه‌هایی از نژادپرستی داریم. مهمترین تقابلی که در همه این سال‌ها صورت گرفته است، برخورد با افغان‌ها بوده است که به هر حال یک انزوای تاریخی داریم و کمتر فرصت تعامل با مردم کشورهای دیگر را در درازمدت داریم و آشنا به این مساله نیستیم. در طول این سال‌ها ما حتی با افغان‌هایی که با ما فرهنگ مشترک و زبان مشترک دارند، رفتارهایی داشته‌ایم که می‌شود رگه‌هایی از خودبرتربینی را در آن دید. وقتی می‌گوییم هنر نزد ایرانیان است و بس در این جمله، یک صنعت اغراق و یک خودبرتربینی وجود دارد. اینکه نسبت به حوزه خلیج فارس همیشه از یک منظر بالاتری حرف زده‌ایم. در ادبیات فارسی ما هم این نگاه بالا به پایین وجود داشته اما رفتار ما در این حوزه نژادپرستی نیست بلکه یک نوع خشم است.