فیلم | آقای وزیر صنعت! سیمان ۲۵ هزار تومانی کجا پیدا می‌شود؟

سیمان، بحران مدت‌داری در ساختمان‌سازی ایران شده است. سیمان در چند ماه گذشته تا ۱۰۰ هزار تومان در هر کیسه هم قیمت خورد، اما اکنون به قیمت‌های پایین‌تری خرید و فروش می‌شود. درحالی که وزیر صمت گفته «قیمت سیمان به صورت پاکتی به زیر ۲۵ هزار تومان رسید.» اما خبرنگار همشهری در گفت‌وگو با فروشنده‌های مصالح ساختمانی، قیمت‌های متفاوتی را به‌دست آورده است.

چند ماهی از رکورد عجیب قیمت سیمان در بازار می‌گذرد؛ از همان روزهایی که به دنبال کاهش ۹۰درصدی برق کارخانجات، قیمت هر پاکت سیمان در پایتخت به ۷۰هزار تومان رسید و حتی برخی از شنیده‌ها از بازار حکایت از پاگذاشتن بهای هر پاکت از این کالای ساختمانی به ۱۰۰ تا ۱۲۵هزار تومان هم داشت. هر چند برخی از فعالان بازار حتی از رسیدن سیمان به بالای ۱۰۰ هزار تومان نیز خبر می‌دادند و این در حالی است که وزارت صنعت، معدم و تجارت به تازگی خبر از کاهش قیمت سیمان داده. این در حالی‌ست که نگاهی به قیمت‌های کف بازار این موضوع را تایید نمی‌کند و آن طور که گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد این بازار همچنان متلاطم است؛ این را با نگاهی به قیمت‌ سیمان در بورس و بازار به خوبی می‌توان فهمید.

وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) به نقل از سکاندار این وزارتخانه، اعلام کرده که با اجرای برنامه سه ماهه، قیمت سیمان متعادل شده و در بازار نسبت به هفته گذشته باز هم کمتر شده؛ به گفته وزیر صمت، قیمت سیمان به صورت پاکتی به زیر ۲۵هزار تومان رسیده. این ادعا در حالی مطرح است که رصد بازار نشان می‌دهد که قیمت سیمان کف بازار هنوز به قیمت‌های اعلامی نرسیده و هر پاکت سیمان حدود ۳۱ تا ۳۳ هزار تومان به‌ازای هرپاکت و سیمان فله هم حدود ۵۰۰ تومان درب کارخانه قیمت دارد. این ادعا در حالی از سوی وزارت صمت مطرح است که چند روز پیش هم مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت ضمن اشاره به ۴.۵ میلیون تن سیمان در مردادماه امسال تاکید کرد که از لحاظ تولید سیمان هیچ گونه مشکلی نداریم و قیمت سیمان در بازار کاهش یافته است.

این در حالی است که به گفته فعالان بازار، یا سیمان ناموجود است یا قیمت هر پاکت تا ۶۰ هزار تومان هم گزارش شده است. برخی فعالان هم می‌گویند قیمت سیمان منطقه به منطقه متفاوت است. یک فعالان بازار می‌گوید کیفیت سیمان تاثیر زیادی در قیمت دارد. رضا، فعال دیگری است که می‌گوید: «قیمت سیمان دیگر حساب و کتاب ندارد، برخی می‌گویند هر پاکت ۲۵ هزار تومان است و برخی هم می‌گویند هر پاکت ۶۰ هزار تومان نرخ دارد. مهرداد می‌گوید دو روز پیش هر پاکت سیمان را ۵۰ هزار تومان خریداری کرده است. این قیمت‌های متفاوت سیمان در حالی مطرح است که پیشتر رئیس انجمان صنفی کارفرمایان صنعت سیمان با اشاره به گران‌تر شدن پیاپی سیمان گفته بود: «۷۰ درصد سیمان خریداری شده در یک سال گذشته در کشور در اختیار ۱۵ نفر بوده است». این گزارشات در حالی مطرح است که سیدرضا فاطمی امین- وزیر صنعت، معدن و تجارت- سه‌شنبه هفته گذشته (۲۳ شهریورماه) در نشست با انجمن‌ها، تشکل‌ها و فعالان حوزه تولید سیمان و در جلسه ویدئوکنفرانسی با تولیدکنندگان سیمان که در محل این وزارتخانه برگزار شد، اعلام کرد: «در حال حاضر موضوعاتی همچون حمل‌ونقل، کاهش قیمت تمام شده، پروژه‌های افزایش بهره‌وری و تامین سوخت زمستانی از جمله برنامه‌هایی است که برای صنعت سیمان در دست پیگیری داریم».

وی تاکید کرد:« تا دو هفته آینده نیز بر بازار سیمان متمرکز خواهیم بود و  همه خرده ‌فروشان و عاملان فروش سیمان وارد سامانه تجارت و بورس خواهند شد تا در بورس و در حوزه عمده‌فروشی و خرده‌فروشی به یک روال معقول دست یابیم. تمامی عرضه‌کنندگان بایستی در قالب این سامانه فعالیت کنند، وگرنه اجازه خرید و فروش نخواهند داشت». 

 قیمت سیمان در بازار نسبت به هفته گذشته باز هم کمتر شد

به گزارش ایسنا، روز یکشنبه (۲۸ شهریورماه) وزارت صمت از برگزاری جلسه دیگر به صورت ویدئوکنفرانسی با رؤسای سازمان‌های صمت و مدیران عامل شرکت شهرک‌های صنعتی استانی با موضوع بررسی مسائل مرتبط با صنعت سیمان خبر داد که براساس آن سکاندار این سازمان گفته است: تمامی فعالان صنعت سیمان مکلف به ثبت نام در سامانه جامع تجارت و ثبت اطلاعات خرید و فروش در سامانه افق هستند. موضوع سیمان در قالب یک برنامه سه ماهه بصورت مداوم رصد و پایش خواهد شد.

فاطمی امین تاکید کرد: «به صورت کلان برای تعدیل قیمت سیمان به موفقیت‌های خوبی رسیده‌ایم. قیمت سیمان در بورس با اجرای این برنامه متعادل و قیمت سیمان در بازار نسبت به هفته گذشته باز هم کمتر شده است». به گفته وی: «در حال حاضر قیمت سیمان به صورت پاکتی به زیر ۲۵ هزار تومان رسید و قیمت سیمان فله هم حدود ۱۸هزار تومان ارزان‌تر شده است». 

وزیر صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد: استان‌ها بایستی بیشتر از این پای کار بیایند و کار به صورت ویژه مورد توجه واقع گردد.

وی با بیان این که عرضه سیمان در بورس تجربه خوبی بوده است، گفت: کارها باید با جدیت هر چه بیشتر دنبال شود و انتظار دارم تمامی پروژه‌ها از جمله ۱۹ پروژه نظام توزیع و پوشش کالا در سامانه با قدرت ادامه یابد.

 قیمت این‌روزهای سیمان

ادعای کاهش چشمگیر قیمت سیمان در حالی مطرح است که سیمان در سطح بازار با افت قیمت نسبت به زمان‌های اوج که تا بیش از ۱۰۰ هزار تومان و پس از آن تا ۴۵ هزار تومان هم کاهش یافت، مواجه شده اما هنوز به نرخ‌هایی که اعلام می‌شود، نرسیده است.

رصد معاملات روز گذشته سیمان در بازار نشان می‌دهد که سیمان فله‌ای در تهران به ازای هر کیلوگرم ۵۶۵ تومان، با احتساب کرایه حمل (که حدود ۶۵ هزار تومان است) معامله شده است و از درب کارخانه ۵۰۰ تومان تهیه شده است. هر پاکت سیمان نیز با قیمت ۳۱ تا ۳۳ هزار تومان به فروش می‌رسد که معادل ۶۲۰ تا ۶۶۰ هزار تومان به ازای هرتن برآورد شده است. به نظر می‌رسد قیمت ۲۵ هزار تومان اعلامی برای هر پاکت، درب کارخانه و بدون احتساب ارزش افزوده و هزینه حمل‌ونقل اعلام شده است.

این درحالیست که آمار معاملات روز گذشته بورس کالا نشان می‌دهد که به عنوان نمونه سیمان تیپ ۱-۴۲۵ عرضه شده توسط سیمان ارومیه با قیمت پایه ۳۴۹ تومان به ازای هر کیلوگرم عرضه شده که برای ۳۰۰ هزار تن مورد تقاضا و عرضه شده، برابر ۱۰۴ میلیون و ۹۷۰ هزار تومان ثبت شده است. یا بطور مثال سیمان تیپ دو سیمان هرمزگان با قیمت ۳۷۹ تومان عرضه شده است.

در حقیقت قیمت سیمان در بورس کالا در روز گذشته اغلب بین ۳۴۵ تا ۳۷۹ تومان و در موارد محدود ۳۸۴ تومان به ازای هرکیلوگرم عرضه شده است که معادل ۳۴۵ هزار تومان تا ۳۷۹ هزار تومان بوده است.

 سیمان و مسکن

با گذشت چند ماه از خبر افزایش قیمت سیمان در بازار، حالا خبرهای خوبی از بازار مسکن به گوش نمی‌‌رسد. سیمان یکی از صنایع اصلی کشور در بخش مسکن است که بدون شک نقش آن در توسعه بخش‌های عمرانی غیرقابل انکار است و تاثیر افزایش قیمت این کالای ساختمانی بر مسکن به خوبی مشهود است. یک کارشناس مسکن در این‌باره ادعای قابل‌توجهی کرده و در این زمینه به ایسنا گفته: «قیمت خانه در تهران از اروپا بیشتر شده است».

یک کارشناس بازار مسکن با بیان این که قیمت خانه در تهران با برخی شهرهای اروپایی برابری می‌کند و بعضا بیشتر شده است، گفت: «از سال ۹۰ به بعد دچار رکود ساخت و ساز شدیم که نتیجه آن به شکل رشد لجام گسیخته قیمت مسکن بروز پیدا کرد». فرشید پورحاجت روز گذشته در این زمینه گفت: « از سال ۱۳۹۰ فشارهایی به حوزه ساخت و ساز وارد شده که تاثیرش را الان داریم می‌بیینیم. قیمت خانه در تهران به قدری جهش کرده که با شهرهای اروپایی برابری می‌کند و حتی بیشتر شده است. با قیمت رهن آپارتمان در تهران و کلانشهرها می‌توان در ترکیه واحد مسکونی خریداری کرد». وی افزود: «بخش ساخت و ساز در ایران با انواع و اقسام موانع روبه‌رو شده است. تمام دستگاه‌های خدمات‌رسان نگاه درآمدی به این حوزه دارند و هیچ خدماتی به صنعت ساختمان ارایه نمی‌دهند. به همین دلیل عمده سازندگان، بخش تولید را را رها کرده و به فعالیت‌های واسطه‌ای مشغول شده‌اند و تولید ساختمان در کشور ریزش ۵۰ درصدی نسبت به سال ۱۳۹۰ داشته است». 

دبیر کانون انبوه‌سازان با بیان اینکه فرار سرمایه‌ها از بخش مسکن انعکاسی از فرار سرمایه‌ها از کشور است، تاکید کرد: «تولید در کشور بسیار پرریسک شده و بخش ساختمان به عنوان موتور محرک اقتصاد کشور در رکود عمیق به سر می‌برد. کار به جایی رسیده که تعداد واحدهای خریداری شده توسط ایرانی‌ها در ترکیه از تعداد معاملات پرتقاضاترین منطقه تهران بیشتر شده است». 

وی با بیان این‌که از مهاجرت نخبگان به مهاجرت سرمایه‌ها رسیده‌ایم گفت: «سرمایه‌گذار کار خود را بلد است. وقتی در داخل با انواع و اقسام مشکلات مواجه می‌شود پولش را به خارج انتقال می‌دهد. ایرانی‌ها در ماه گذشته با خرید ۹۱۱ خانه در ترکیه رکورد ماهیانه خرید مسکن در این کشور را شکستند. این آمار نسبت به دو سال قبل رشد ۴۷ درصدی یافته است در حالی که مرداد امسال معاملات در تهران ۳۹ درصد نسبت به سال گذشته کاهش پیدا کرد». 

به گفته پورحاجت: «هرکس خواسته در حوزه مسکن سرمایه‌گذاری کند به نوعی درگیر بروکراسی و مقررات دست و پاگیر شده و عطای کار را به لقایش بخشیده است. از ۷۶۰ هزار پروانه ساختمانی در سال ۱۳۹۰ به کمتر از ۴۰۰ هزار در سال ۱۳۹۸ رسیدیم و سال گذشته نیز آمار کمتر از این مقدار بود». 

دبیر کانون انبوه‌سازان مدعی شد: «نه تنها در تهران، بلکه در مناطق برخوردار سایر کلانشهرها بعضا نرخ رهن آپارتمان، میلیاردی شده است. با حدود نصف این مبلغ می‌توان در استانبول خانه خریداری کرد. مردم این مسائل را تشخیص می‌دهند و به دنبال رفاه و آسایش در بیرون از مرزها می‌گردند. البته در بسیاری موارد هم سرمایه خود را پس از انتقال به کشورهای منطقه از دست می‌دهند و از اینجا رانده و از آنجا مانده می‌شوند». 

پورحاجت، کسری مسکن در کشور را حدود ۵ میلیون واحد دانست و افزود: «این یعنی ما ۵ میلیون ظرفیت در بخش مسکن داریم که باید از آن در جهت رونق اقتصادی استفاده کنیم. اما عجیب است که راه تولید مسکن را بن‌بست کرده‌ایم. اولین کار دولت و مجلس انقلابی باید اصلاح سیاست‌های مالیاتی در بخش مسکن باشد. هم اکنون به جای وضع مالیات بر دلالی مسکن، فشار بر دوش حوزه تولید قرار دارد. قوانین و مقررات رکودزا باید برداشته شود. اگر موانع از میان برود در گام اول ظرفیت افزایش ۳۵ درصدی تولید مسکن را داریم و می‌توانیم به تدریج به اهداف ساخت سالانه یک میلیون واحد مطابق قانون جهش تولید و تامین مسکن دست پیدا کنیم».