گاف‌های عجیب تیم تشریفات ایران/ از عکس یادگاری در بغداد تا «GO GO» در مسکو

حاشیه‌های سفر رئیس جمهور به مسکو تمامی ندارد. از آنجایی که محتوای این دیدار هنوز برای کسی روشن نیست، حاشیه‌ها از متن جلو زده‌اند. در آخرین حواشی منتشر شده از این سفر یک رسانه روس ویدئویی از لحظه خروج ابراهیم رئیسی از کاخ کرملین منتشر کرده است. این ویدئوی ۴۰ ثانیه‌ای نشان می‌دهد تیم تشریفات ریاست جمهوری آمادگی لازم برای خروج رئیس جمهور را نداشته و در سرمای منفی ۷ درجه مسکو برای دقایقی ابراهیم رئیسی را منتظر گذاشته تا اتومبیل تشریفات را برای انتقال رئیس جمهور آماده کند. در این فاصله یک نفر با پالتوی تیره در حالی که یک دستش به کیف و پوشه است، با دست دیگرش سعی می‌کند راننده اتومبیل سفارت را با فریاد «Go Go» فرا بخواند. تصاویر نشان می‌دهد این فرد رضا نقی پور رئیس تشریفات نهاد ریاست جمهوری است. رضا نقی‌پور مدیر کل تشریفات ریاست‌جمهوری پیش از این رییس حراست فدراسیون فوتبال بود. نقی پور سابقه معاونت حراست شهرداری تهران را هم در کارنامه خود دارد.

شهریور ماه امسال غلامحسین اسماعیلی رئیس دفتر رئیس جمهور، رضا نقی پور را به سمت مدیرکل تشریفات منصوب کرد. در حکم او آمده «با عنایت به تعهد، تخصص و تجارب ارزشمند جنابعالی» به پیشنهاد «معاون محترم مراسم و تشریفات» (مجید نوعی) به این سمت منصوب می‌شوید.

در دستور کار مدیر تشریفات ریاست جمهوری برنامه‌ریزی، سیاستگذاری منطقی، نظارت و مدیریت شایسته امور مربوط به تشریفات میهمانان خارجی، سفرای خارجی و برنامه‌های رسمی رئیس جمهور، معاون اول و سایر مقامات نهاد ریاست جمهوری ذکر شده است.

نقی پور نخستین مدیرکل تشریفات ریاست جمهوری نیست که حاشیه‌ساز شده است؛ پیش از او مجتبی سروش پور مدیرکل تشریفات نهاد ریاست جمهوری در زمان محمود احمدی نژاد هم حاشیه‌ساز شده بود. گفته شد نام او در پرونده‌ای در کنار حمیدرضا بقایی دیده می‌شود. آنگونه که رسانه‌ها اطلاع داده‌اند سروش پور بر اساس حکم دادگاه به شش ماه حبس و ۴ میلیون تومان جزای نقدی محکوم شد. او از معدود مدیران تشریفات ریاست جمهوری بود که از او گفتگو‌هایی در رسانه‌ها وجود دارد. سروش پور در مصاحبه‌ای با روزنامه جام جم گفته بود «در جریان سفر احمدی نژاد به سنگال برای شرکت در اجلاس سران کشور‌های اسلامی، تنها رئیس جمهوری که برای خواندن نماز اول وقت سالن را ترک کرده احمدی نژاد بوده است. این در حالی است که زمان سخنرانی او همزمان با اذان بوده و تشریفات ریاست جمهوری نگران بوده او به موقع به سالن اجلاس نرسد.»

مدیر تشریفات ریاست جمهوری احمدی نژاد در جایی اصول رفتار تشریفاتی جهانی را زیر سوال برده و گفته بود: «الگوی ما در این زمینه رفتار‌های کشور‌های غربی است یا رسول مکرم اسلام که در کنار انصار و مجاهدین می‌زیست؟»

برخی حامیان دولت تصور می‌کنند منتقدان برای اتو گرفتن از دولت چنین مباحثی مطرح می‌کنند، اما واقعیت آن است که شاید ایرانیان به سبب شناخت از یکدیگر از برخی مسائل بگذرند، اما در دنیای بین الملل اینگونه نیست و رئیس جمهور فارغ از اینکه سیاست‌های او را قبول داریم یا نداریم به عنوان نماینده یک کشور حضور می‌یابد و هر گونه بی‌احترامی به او، بی‌حرمتی به یک کشور تلقی می‌شود، بنابراین طبیعی است که کمترین خواسته این باشد در چنین مناصبی، شخصیت‌هایی استفاده شوند که دست‌کم ابتداییات تشریفات را بشناسند. طبیعی است که استفاده از چهره‌ای چون نقی پور که کمترین شناختی در این حوزه دارد، به گاف‌هایی بزرگ می‌انجامد که نمونه آن منتظر ماندن رئیس جمهور جلوی در کاخ کرملین است تا کی خودروی رئیس جمور برسد! یعنی حتی برای پیش پا افتاده‌ترین امور هم شناختی وجود ندارد!

نکته دردناک‌تر اینکه حامیان دولت به جای آنکه چنین ضعف‌هایی را بپوشانند تا هم اعتبار کشور حفظ شود و هم حرمت رئیس جمهور نگاه داشته شود، به دنبال بستن دهان منتقدان هستند؛ چنانچه روز گذشته یکی از چهره‌های سیاسی از دولت خواسته بود با هر منتقد سفر رئیسی به مسکو برخورد شود! این در حالی است که مساله اصول تشریفات دیپلماتیک از ابتدای آغاز دولت ابراهیم رئیسی به یک معضل تبدیل شده و عدم رعایت شأن رئیس جمهور در دیدار با ولادیمیر پوتین به حدی بزرگ بود که بعد از گذشت دو هفته از سفر هنوز رسانه‌های دولتی دست از توجیه برنداشته‌اند و هر روز توضیح جدیدی درباره علت رفتار دون شأن مقامات روس با رئیس جمهور ایران ارائه می‌کنند؛ توضیحاتی که البته چندان قانع‌کننده نیستند؛ مثلا ابتدا گفته شد فاصله دور به علت کرونا بوده است، بعد گفتند فاصله دور به خاطر اهمیت رئیسی بوده و آنقدر این دیدار برای پوتین اهمیت داشته که میز بزرگ انتخاب کرده‌اند! بعد گفتند چون رئیسی یک روز قرنطینه نشده، میز بزرگ انتخاب شده است! پس از تمام این توجهیات، فیلم خروج تیم ایرانی از کاخ کرملین هم منتشر شد که آن یکی دیگر توجیهی نداشت! یعنی حتی کسی حاضر نشد این موضوع را که یک نفر به جای (Come) از واژه (Go) استفاده می‌کند را هم گردن بگیرد و درباره آن حرفی بزند!

امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران هم در اولین سفر خود در نشست منطقه‌ای حمایت از عراق در بغداد در ۸ شهریور، گاف‌های متعددی داشت. اولین گاف، ایستادن اشتباه در جایگاه عکس یادگاری با مقامات شرکت‌کننده در اجلاس بود که خلاف اصول دیپلماتیک بود. همان زمان گفته شد اقدام امیرعبداللهیان موجب رنجش میزبان و رییس هیات اماراتی نیز شده است. درواقع، وزیر امور خارجه ‎ایران هنگام ثبت عکس یادگاری به جای ایستادن در ردیف دوم و در کنار سایر وزرای خارجه، در ردیف نخست ‏و در کنار روسای جمهور و نخست وزیران و در جای اختصاص‌یافته به حاکم ‎دبی، قرار گرفت. وزیر خارجه بعد از بازگشت از این سفر حاضر به پذیرش اشتباه خود نشد و اقدامش را در جهت «نمایش جایگاه جمهوری اسلامی» خواند. کمپینی تحت عنوان «دیپلماسی عزت» هم در همین راستا توسط حامیان دولت در رسانه‌های اجتماعی شکل گرفت.