حق پخش تلویزیونی
حقوق پخش تلویزیونی بسته‌ای حقوقی است که صاحب و برگزارکننده‌ی آن رویداد از طریق فروش آن به شبکه‌های تلویزیونی به آنها اجازه پخش این رویداد را داده و در ازای دریافت مبلغ معینی درآمد کسب می‌کند. مشتریان فدراسیون‌ها و باشگاه‌ها در بازار حقوق تلویزیونی، شبکه‌های تلویزیونی هستند. به طوری که این ارگان‌های ورزشی حقوق تلویزیونی مربوط به مسابقات تیم‌های خود را در این بازار به مزایده می‌گذارند و به بالاترین پیشنهاد می‌فروشند. شبکه‌هایی که بدون خریداری حقوق تلویزیونی رویداد، آن را پخش می‌کنند اقدام‌شان غیرقانونی بوده و صاحب حقوق آن رویداد و مسابقه، می‌تواند نزد مراجع قضایی از شبکه مذکور شکایت و خسارت دریافت کند.
در کشورهای پیشرو حقوق پخش تلویزیونی بسته به سیاست‌های بازاریابی در فوتبال این کشورها، از ۳۰ تا ۶۰ درصد کل درآمدشان را تشکیل می‌دهد. فروش این حقوق در اروپا از دهه ۶۰ میلادی با محبوب‌تر و فراگیرتر شدن تلویزیون آغاز شد و سنگ بنای تجاری‌سازی فوتبال آغاز شد.
حقوق پخش تلویزیونی مسابقات در سه نوع فروخته می‌شود:
(۱) حقوق پخش زنده
(۲) حقوق پخش غیرزنده (زمان گذشته از ساعت این بازی‌ها در این نوع حقوق پخش عامل مهمی برای قیمت‌گذاری است)
(۳) حقوق پخش خلاصه و یا صحنه‌های مهم بازی (Highlights) شبکه‌های خبری‌ای که به عنوان مثال حقوق پخش نوع سوم را نحریده باشند، حتی گل‌های بازی‌ها را هم نمی‌توانند پخش کنند و تنها به نشان دادن چند عکس و یا حتی صرفاً درج نتایج اکتفا می‌کنند. بدیهی است شبکه‌ای که حقوق پخش زنده را خریده باشد، حق پخش بازی‌ها به دو شکل دیگر را نیز دارد.
علاوه بر فروش حقوق پخش تلویزیونی بازی‌ها در بازارهای داخلی، فدراسیون‌ها و سازمان‌های لیگ فوتبال حقوق پخش مسابقات‌شان را در بازارهای خارجی نیز به صورت جداگانه می‌فروشند. به عبارت دیگر این محصول خود را به بازارهای خارجی صادر می‌کنند.
شیوه‌ی بازاریابی و فروش حقوق پخش تلویزیونی در کشورهای مختلف متفاوت است و در برخی کشورها به صورت متمرکز و در برخی دیگر به صورت غیرمتمرکز صورت می‌گیرد. در بازاریابی متمرکز حقوق پخش توسط سازمان لیگ به فروش می‌رسد و درآمد حاصله طبق جدولی خاص میان باشگاه‌ها توزیع می‌شود. اما در بازاریابی غیرمتمرکز که در حال حاضر تنها در اسپانیا صورت می‌گیرد، هر باشگاه خودش حقوق پخش بازی‌هاش را می‌فرودش. در این کشورها در مورد اینکه این حقوق به شبکه‌های عمومی و مجانی یا شبکه‌های پولی فروخته شود نیز سیاست‌های متفاوتی وجود دارد. هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایبی دارد، که در ادامه به تفصیل به آن پرداخته شده است. در این تحقیق علاوه کشورهای صاحب فوتبال، کشورهایی چون عربستان سعودی، امارات متحده عربی و ترکیه نیز بررسی شده و سپس با فوتبال ایران مقایسه شده‌اند.
ایران
صداوسیما پس از سال‌ها کشکمش سرانجام در سال ۱۳۸۷ راضی شد قرارداد خریداری حقوق پخش لیگ برتر کشور را امضا کند، رقمی که دو طرف برسر آن به توافق رسیده‌اند در یک قرارداد سه ساله، در سال اول ۱۰ میلیارد و در سال دوم ۱۱ میلیارد تومان بود. این رقم در سال‌های بعد به ۱۵ میلیارد تومان رسید. تازه تمام این مبلغ نیز به مربوط به حقوق پخش بازیهای لیگ برتر نیست، زیرا در همان سال اول قرار شد شش میلیارد تومان از ۱۰ میلیارد مذکور از طریق قرارداد تبلیغات دور زمین به سازمان لیگ تعلق گیرد. در واقع صداوسیما فقط ۴ میلیارد تومان برای سال اول بابت خربداری حقوق تلویزیونی مسابقات به سازمان لیگ پرداخت کرد؛ یعنی چیزی حدود ۱۵ میلیارد تومان کمتر از درآمد اماراتی‌ها از این محل. این در حالیست که جمعیت ایران و علاقمندان به فوتبال در ایران ده‌ها برابر امارات است. در سال دوم نیز از ۱۱ میلیارد تومان دریافتی، پنج میلیارد تومان مربوط به حق پخش بازیهای لیگ برتر بود. ضمن آنکه این قرارداد جام حذفی را هم دربرمی‌گیرد. حال آن که این تورنمنت محصولی متفاوت است و حقوق رسانه‌ای و بازاریابی‌اش باید به طور جداگانه بازاریابی شود.
برای تمدید قرارداد میان فدراسیون فوتبال و صداوسیما در سال ۱۳۹۳، فدراسیون سالیانه ۱۶۰ میلیارد تومان مطالبه می‌کند، اما صداوسیما تنها حاضر است ۲۰ میلیارد تومان بدهد.
دلیل اصلی ارزش بسیار پایین‌تر حقوق تلویزیونی لیگ ایران نسبت به سایر لیگ‌ها، انحصاری بودن بازار شبکه‌های تلویزیونی است.
برای فروش خارجی لیگ برتر فدراسیون تا کنون خود وارد عمل نشده است. این در حالیست که شبکه‌هایی مثل دبی اسپورت امارات و الکأس قطر در سال‌های اخیر بازیهای ایران را چه به صورت مستقیم و چه به صورت صحنه‌های مهم نشان می‌دهند و حداقل یک دوربین و خبرنگار اختصاصی نیز دارند.
فدراسیون همچنان بایت حقوق پخش تلویزیونی تیم ملی، که محصول اصلی‌اش به شمار می‌رود، پولی از صداوسیما بابت حقوق پخش نمی‌گیرد. این در حالیست که اساسنامه‌ی جدید فدراسیون فوتبال که به تصویب هیات دولت هم رسیده است، در ماده ۷۵ فدراسیون را صاحب این حقوق دانسته است.
پیش از آن، صداوسیما نه تنها بابت پخش مسابقات لیگ و تیم ملی ایران حقوق باشگاه‌ها و فدراسیون به عنوان صاحبان این محصول را پرداخت نمی‌کرد، بلکه برای بازیهای تیم ملی نیز خود اقدام به فروش این حقوق به بازارهای خارجی می‌نمود. برای اولین بار در زمان ریاست محسن صفایی فراهانی، فدراسیون حداقل توانست این حق خود را بگیرد و خود حقوق بازی‌هایی که در خارج از کشور برگزار می‌شد را بازاریابی کند. به عنوان دو نمونه، حق پخش بازی دوستانه مقابل آمریکا پس از جام جهانی ۱۹۹۸ به یک شرکت آرژانتینی به مبلغ ۱۶۰ هزار دلار فروخته شد که ۸۰ هزار دلار آن به فدراسیون فوتبال ایران تعلق گرفت. یک بار نیز بازی در ژاپن مقابل تیم ملی این کشور ۴۰ هزار دلار به یک شرکت خارجی فروخته شد و سیما اصلاٌ حق پخش زنده آن بازی را نخرید و آن بازی فقط از طریق تلویزیون از طریق گزارش تلفنی پخش شد.
فروش حقوق پخش بازیهای تیم ملی که در ایران برگزار می‌شود، به شبکه‌های خارجی به مشکلاتی از قبیل عدم همکاری صداوسیما با آن شبکه که حقوق پخش را از فدراسیون خریده، هم مواجه می‌شود.
