ژیمناستیک
ژیمناستیک ورزشی است که در آن حرکات نیازمندِ قدرت، انعطاف بدنی، چابکی، تعادل و هماهنگی اعضای بدن به نمایش گذاشته میشود. ژیمناستیک از تمرینات ورزشی که در یونان باستان انجام میشد، تکامل پیدا کرده و در سطح بینالمللی زیر نظر فدراسیون بینالمللی ژیمناستیک اداره میشود.
معروفترین بخش این رشته ورزشی ژیمناستیک هنری است که در مسابقات آن ورزشکاران زن در رشتههای حرکات زمینی، پرش از خرک، پارالل ناهمسطح و چوب موازنه و ژیمناستهای مرد در رشتههای حرکات زمینی، بارفیکس، پرش خرک، دار حلقه، پارالل، و خرک حلقه به رقابت با یکدیگر میپردازند.
موزون، ایروبیک، آکروباتیک و ترامپولین بخشهای دیگر این رشته ورزشی را تشکیل میدهند. ژیمناستیک یک ورزش المپیکی است و از اولین دوره المپیک تاکنون در برنامه این مسابقات قرار داشتهاست. هماکنون ژیمناستیک المپیک از ۱۸ رویداد ورزشی جداگانه تشکیل میشود که ۱۴ رقابت در ژیمناستیک هنری، ۲ رقابت در ژیمناستیک موزون و ۲ رقابت در ترامپولین است.
تاریخچه
هرچند در گذشته ورزشهای مشابه ژیمناستیک در مصر و چین باستان هم تمرین میشده اما ریشه ژیمناستیک امروزین به یونان باستان میرسد. در آن دوران ژیمناستیک همچون ورزشهای دیگری مانند پرش، دو، پرتاب دیسک، کشتی و بوکس به عنوان بخشی از تمرینات نظامی و آمادهسازی افراد برای جنگ محسوب میشد. این ورزشها برای کسب قدرت و انعطاف عضلانی لازم برای جنگهای تن به تن اهمیت داشتند. از آنجا که آموزشهای نظامی برای همه شهروندان یونان لازم بود و و یونانیها پرورش بدن و ذهن را با یکدیگر کاملاً مرتبط میدانستند، ژیمناستیک اهمیت فرهنگی زیادی در آموزشهای و تمرینان آنان داشت. ابتدا این رشته در ژیمنازیا ورزشگاههای روباز بزرگ انجام میشد و سپس وارد برنامه تحصیلی مدارسی شد که در آنها به جوانان ژیمناستیک را در کنار موسیقی، ریاضی و فن بیان میآموختند. ژیمناستیک همچنین راهی برای تمرینات بدنی افراد برای آمادگی در جشنواره ورزشی مهم المپیک بود که از سال ۷۷۶ قبل از میلاد تا ۳۹۳ پس از میلاد هر چهار سال برگزار میشد.
با تعطیلی المپیک باستانی، تمرین ژیمناستیک یونانی از رونق افتاد تا اینکه در قرن هجدهم و نوزدهم میلادی دوباره در اروپای غربی احیا شد. احیای ژیمناستیک در واقع همراه با جریانی صورت گرفت که احیای ارزشهای مرتبط با ژیمناستیک یعنی نیرومندی نیمتنه بالایی بدن، بدن عضلانی، کشش، نرمی، انعطاف، استواری و تعادل هم در آن دیده میشد. این نظریه یونانیها که ذهن سالم در بدن سالم است، نیز همراه با تمرینات ژیمناستیک احیا شد و پشتیبانی برای تمرین و آموزش این ورزش بود. در اواسط سده نوزدهم فردریش جان تلاش زیادی برای وارد کردن ژیمناستیک به نظام آموزشی آلمان کرد. جان که به «پدر ژیمناستیک» معروف است تعدادی از مهمترین ابزارهای ژیمناستیک از جمله بارفیکس، پارالل، خرک حلقه، چوب موازنه، نردبان ژیمناستیک و خرکهای پرشی را ابداع کرد. چند سال بعد پیر هنریک لینگ سوئدی هم راه فریدریش جان را ادامه داده و یک سیستم ژیمناستیک سوئدی را پایهریزی کرد که تأکید زیادی بر منافع پزشکی ژیمناستیک داشت.
در قرن نوزدهم ژیمناستیک آلمانی و سوئدی وارد آمریکا شد و در این کشور جنبه میهنی و نظامی آن پراهمیتتر از قبل شد. ژیمناستیک بسیار مورد توجه ارتش آمریکا قرار گرفت و در اوایل قرن بیستم کتابچههای راهنمای تمرینی در نیروهای مسلح آمریکا منتشر شد که تمام حرکات و تمرینهای ژیمناستیک را توضیح داده بود. هرچند کاهش اهمیت جنگهای تن به تن و ماشینی شدن و اخیراً کامپیوتریشدن جنگها باعث شده تا اهمیت ژیمناستیک به عنوان تمرینی برای هماهنگی بدن و ذهن کاهش پیدا کند.