ایران تا ۳ سال دیگر با بحران شدید خشکی مواجه می شود/ جنگل های ایران ۳.۵ برابر بزرگترین سد کشور آب ذخیره می کنند

به گزارش رکنا، در شرایطی که تغییرات اقلیمی هر سال بیشتر از سال گذشته بر منابع طبیعی جهان تاثیر می گذارد و در کشورمان نیز هر روز بیشتر از روز قبل با آثار شوم ناشی از گرمایش جهانی و البته سوء مدیریت آبی و زیست محیطی دست و پنجه نرم می کنیم، طبیعت ایران در معرض تهدیدات بسیاری از جمله خشکسالی، بحران آب، فرونشست زمین، رشد بیابان زایی، فرسایش خاک، تشدید گرد و غبار، خشک شدن تالاب ها، از بین رفتن جنگل ها و مراتع و آتش سوزی عرصه های طبیعی مواجه است که هر کدام می تواند بخشی از منابع طبیعی ایران را به نابودی بکشانند.

اما در حالی که متاسفانه کشورمان با تهدیدات زیست محیطی بسیاری مواجه است، مهمترین نهادهای متولی حفاظت از طبیعت ایران یعنی سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با کمبود شدید نیروی انسانی و تجهیزات مدرن مواجه هستند و در بسیاری از موارد، از قدرت عمل لازم برای مقابله با متخلفان، سودجویان و تخریبگران طبیعت برخوردار نیستند. در چنین شرایطی، از تاریخ ۳۰ خرداد ۱۴۰۱ و با حکم سید جواد ساداتی نژاد، وزیر جهاد کشاورزی، عباسعلی نوبخت به عنوان معاون وزیر و رئیس سازمان منابع طبیعی، جایگزین مسعود منصور شد. 

نوبخت که متولد ۱۳۵۰ در شهرستان ساری است و پیش از این سمت هایی از جمله معاونت امور جنگل و مدیرکلی منابع طبیعی مازندران را در سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور برعهده داشته و فارغ التحصیل دکتری جنگلداری از دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری است، در نخستین مصاحبه خود با رسانه های کشور به عنوان رئیس جدید سازمان منابع طبیعی، با پایگاه خبری رکنا به گفت و گو نشست و برنامه های خود برای بهبود وضعیت طبیعت ایران و افزایش امکانات سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور را تشریح کرد. 

حفظ عرصه های طبیعی و بهبود وضعیت پوشش گیاهی؛ مهمترین اهداف

دکتر نوبخت در ابتدای اظهارات خود به رکنا گفت: ایران کشوری خشک و نیمه خشک است که سطح کمی از آن را مناطق معتدل تشکیل داده است. این در حالی است که شرایط اقلیمی ما کاملا از کشورهای همسایه تاثیرپذیر است و مطابق مطالعات انجام شده توسط برنامه عمران ملل متحد (UNDP)، متاسفانه وضعیت اقلیمی آینده کشورهای منطقه خاورمیانه، کاملا بحرانی پیش بینی می شود؛ به نحوی که طبق اعلام UNDP تا سال ۲۰۲۵ یعنی سه سال دیگر، ایران و سایر کشورهای خاورمیانه با بحران شدید خشکی مواجه خواهند شد و همچنین تا سال ۲۰۴۰، ایران و ۱۷ کشور دیگر منطقه ما، قطعا با مشکلات زیادی در حوزه کمبود آب دست و پنجه نرم خواهند کرد.

رئیس جدید سازمان منابع طبیعی ادامه داد: من شخصا موافق تغییر کاربری اراضی طبیعی نیستم، اما معتقدم ما باید برای حفظ پوشش گیاهی تمام اراضی طبیعی کشور، به گونه ای برنامه ریزی کنیم که شرایط موجود همه جنگل ها، مراتع، بیابان ها و سایر اکوسیستم های ایران، به درستی حفظ شود. برای رسیدن به این موفقت نیز نه تنها به کمک تمام دستگاه های اجرایی و تخصیص اعتبارات دولتی لازم نیاز داریم، بلکه همه جوامع محلی و سازمان مردم نهاد نیز باید به عنوان چشم و گوش سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور به ما کمک کنند. 

وی در ادامه تاکید کرد: مهمترین هدف من در سازمان منابع طبیعی، حفظ و نگهداری عرصه های طبیعی موجود و بعد هم بهبود شرایط پوشش گیاهی تمام عرصه هاست، زیرا متاسفانه از دهه های قبل به نقش موثر حفظ پوشش گیاهی عرصه های طبیعی در بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی شهروندان در بلندمدت کمتر توجه شده است و عمده نقشی که برخی مسئولان در دهه های گذشته برای سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری قائل بوده اند، کمک کردن این سازمان به درآمدزایی از عرصه های طبیعی کشور با بهره برداری از چوب جنگل، معدن کاوی در اراضی ملی و گرفتن زمین از سازمان منابع طبیعی برای اجرای پروژه های گوناگون بوده است. 

برنامه برای ۱.۵ برابر کردن سرانه فضای سبز در ایران

نوبخت در همین راستا با تاکید بر این که حفظ امنیت زیستی، حلقه اتصال بین تامین امنیت غذایی و امنیت ملی ایران است، عنوان کرد: متاسفانه در حال حاضر تهدیدات بسیاری از جمله فرونشست زمین و تشدید ریزگردها امنیت زیستی کشورمان را تهدید می کند و برای مقابله با این تهدید نیز ما حتما باید به حفظ پوشش گیاهی موجود در کشور بپردازیم؛ آن هم در شرایطی که ایران دارای هشت هزار نوع پوشش گیاهی است که از نظر تنوع با تمام انواع پوشش های گیاهی موجود در قاره اروپا برابری می کند. 

رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور ادامه داد: ما در درجه اول باید به فکر حفظ پوشش گیاهی تمام عرصه های طبیعی ایران و در مرحله بعدی به فکر احیا و توسعه این پوشش های گیاهی باشیم، زیرا سرانه فضای سبز نسبت به جمعیت کشور در حال حاضر حدودا ۰.۲ درصد است و ما امیدواریم که بتوانیم با ریل گذاری مناسب در سازمان منابع طبیعی کشور، در کوتاه مدت سرانه فضای سبز موجود در ایران را به ۰.۳ درصد برسانیم؛ به عبارت دیگر، ما قصد داریم در کوتاه مدت سرانه فضای سبز کشورمان را ۱.۵ برابر کنیم و برای رسیدن به این منظور باید بین ۵ تا ۶ میلیون هکتار به مساحت فضای سبز موجود در کشور اضافه کنیم. 

تشدید گرد و غبار به دغدغه تمام مردم ایران تبدیل شده

وی در ادامه تاکید کرد: متاسفانه اکنون تشدید گرد و غبار به دغدغه تمام مردم ایران تبدیل شده است و در ماه های اخیر شاهد آن بوده ایم که بخش وسیعی از مساحت کشورمان با این پدیده مواجه شد. در چنین شرایطی اگر ما بتوانیم تمام کارکردهای منابع طبیعی و پوشش گیاهی را در کشورمان حفظ کنیم، طبیعتا مشکلاتی نظیر گرد و غبار به تدریج کمتر خواهد شد.

جنگل های ایران سالانه ۱۰ میلیارد متر مکعب آب ذخیره می کنند

نوبخت در بخش دیگری از اظهاراتش با تاکید بر نقش مهم جنگل های ایران در حفظ منابع آبی کشور گفت: بدون شک جنگل های کشور نقش مهمی در ذخیره سازی و تولید آب در کشورمان دارند؛ به طور مثال، مطالعات موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور نشان می دهد که هر هکتار از جنگل های زاگرس، سالانه حدود یک هزار متر مکعب‌ آب را ذخیره و به تدریج آزاد می کنند. بنابراین با توجه به این که مساحت کل جنگل های زاگرس حدودا ۶ میلیون هکتار است، می توان گفت این جنگل ها مجموعا سالیانه حدود ۶ میلیارد متر مکعب آب تولید می کنند. 

رئیس سازمان منابع طبیعی کشور ادامه داد: جنگل های هیرکانی شمال حتی بیش از جنگل های زاگرس در ذخیره سازی منابع آبی کشور نقش دارند، به نحوی که براساس مطالعات انجام شده توسط موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، هر هکتار از جنگل های هیرکانی می تواند سالانه ۱۵۰۰ متر مکعب آب را در خود ذخیره و به تدریج آزاد کند. در چنین شرایطی با توجه به این که مساحت جنگل های هیرکانی در مجموع حدود ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار است، بنابراین جنگل های شمال کشور می توانند عملا سالیانه ۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون متر مکعب آب تولید کنند. 

وی در ادامه تاکید کرد: با توجه به این که ایران علاوه بر جنگل های هیرکانی و زاگرس، دارای پوشش های جنگلی دیگری شامل ارسباران، ایران – تورانی و خلیج فارس - عمانی است، با یک برآورد تقریبی می توان گفت جنگل های کشورمان سالیانه عملا حدود ۱۰ میلیارد متر مکعب آب ذخیره می کنند و این یعنی میزان ذخیره سازی منابع آبی در جنگل های کشور نزدیک ۳.۵ برابر حجم کل مخزن سد کارون ۳ به عنوان بزرگترین سد موجود در ایران است.

رونق مهاجرت معکوس روستاییان با توسعه عملیات آبخیزداری 

نوبخت همچنین به لزوم افزایش سطح ایستابی منابع آبی با تقویت انجام عملیات آبخیزداری در عرصه های بحرانی کشور اشاره کرد و گفت: ما هرچقدر بتوانیم با حفظ جنگل ها و مراتع کشور و توسعه عملیات آبخیزداری در مناطق کم آب، به حفظ منابع آبی کشور به صورت طبیعی کنیم و بدون اجرای پروژه های مخرب محیط زیست، آب بیشتری را در اختیار توسعه کشاورزی قرار دهیم، قطعا روستاهای ما بخصوص در مناطق دچار تنش آبی، رونق بیشتری خواهند گرفت. بنابراین فعالیت های بیولوژیک سازمان منابع طبیعی که قطعا باید با مشارکت جوامع محلی انجام شود، می تواند منجر به مهاجرت معکوس روستاییان به آبادی هایی شود که به دلیل مشکلات آبی از سکنه خالی شده اند. 

رئیس سازمان منابع طبیعی کشور ادامه داد: بدون شک حفظ پوشش گیاهی و توسعه آن، مهمترین نقش را در حفظ و تولید منابع آبی کشور بازی می کند. بنابراین با توجه به این که اکنون روند تغییرات اقلیمی به شدت منابع طبیعی کشور را تهدید می کند، اگر ما مشکلات زیست محیطی و تاثیرات مخرب گرمایش جهانی را برای مردم به شکل صادقانه تشریح کنیم، قطعا ملت ایران آن قدر فهیم هستند که برای حفظ طبیعت کشور، به کمک نهادهای متولی حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست ایران می شتابند و خود مردم به بهترین شکل جلوی تمام افرادی را که قصد دارند به طبیعت کشورمان دست درازی کنند، خواهند گرفت. 

وی در پایان تصریح کرد: ما برای این که بتوانیم آرامش را به زندگی مردم بازگردانیم و کاری کنیم که در آینده، ملت ایران کمتر با بحران های ناشی از قهر طبیعت مواجه شود، باید همین امروز تمام تلاش خودمان را برای حفظ منابع طبیعی و محیط زیست کشورمان انجام دهیم و همه دستگاه های اجرایی کشور وظیفه دارند که در این راستا تمام همت خود را به کار ببندند.