بازی نهنگ آبی، همچنین «چالش نهنگ آبی» یک بازی اینترنتی است که در چندین کشور وجود دارد. بازی متشکل از یک سری از وظایف واگذاری شده به بازیکنان توسط مدیران در طول ۵۰ روز است که با چالش نهایی بازیکن نیاز به ارتکاب خودکشی دارد. اصطلاح «نهنگ آبی» از پدیده ساحل نهنگ میآید که مربوط به خودکشی است.
با ورود و ثبت نام، اعضاء "نهنگ" خطاب میشوند. این بازی در هندوستان بیشترین تعداد خودکشی را دارد، به شکلی که پلیس هندوستان نصب و انتشار و حتی ذخیره فایل خام نصبی این بازی را جزء جرایم نرمافزاری محسوب کرد. در این چالش اینترنتی ۵۰ مرحلهای از مخاطبان عمدتاً نوجوانان خواسته میشود روزانه تکلیف خود را انجام داده و در پایان، عکسی از خود را بفرستند تا بتوانند وارد مرحله بعد شوند.
مرحله نخست این چالش کشیدن یک نهنگ آبی روی دست است و پس از آن برای مثال از کاربر خواسته میشود، تا لب خود را ببرد، روی دست خود با چاقو کلمهای را حک کند یا بالای یک ساختمان مرتفع با پاهای آویزان از خود عکس بیندازد. نهنگ آبی در سال ۲۰۱۳ در روسیه و با "F57" یکی از نامهای به اصطلاح "گروه مرگ"شبکه اجتماعی ویکی شروع به کار کرد، و گفته میشود اولین خودکشی ناشی از آن در سال ۲۰۱۵ اتفاق افتادهاست. فیلیپ بودکین دانشجوی سابق روانشناسی کسی که از دانشگاهش اخراج شد ادعا کرد که او بازی را اختراع کرده. بودکین اعلام کرد که هدف او این بود که برای «پاک کردن» جامعه با فشار به کسانی که تلقی میشود هیچ ارزشی ندارند آنها را وادار به خودکشی کند.
دلایل خودکشی در بازی نهنگ آبی
یکی از اصلیترین دلایل خودکشی افراد، استفاده از گیمیفیکیشن در این چالش است.گیمیفیکیشن و روانشناسی رفتاری، در تلاش برای تغییر رفتار انسانها و طراحی برای تغییر رفتار هستند.
طراحان بازی برای تغذیه معنایی نوجوانان، از محیطی حماسی استفاده کردند، خودکشی تحت نام نهنگ آبی و همراه با چندین نوجوان دیگر؛ چنین محیطی برای هر نوجوانی هیجانانگیز است. شاید کارهای احمقانهای که در این بازی انجام میشوند، ارزشی نداشته باشند اما آکنده از معنا و ارتباط با دیگران هستند؛ چیزی که نوجوانان بسیاری حاضرند برای آن بمیرند، و میمیرند. چنین محیطی احساسی به نام «هیبت» ایجاد میکند که از نگاه روان شناسان، اوجِ احساسات مثبت است.
با نگاهی اجمالی به ماموریتهای این بازی در مییابیم که عموماً شاهد چنین فعالیتهایی هستیم:
- صدمه زدن به خود
- زود از خواب برخاستن
- ارتباط برقرار کردن با بقیه نهنگها
- تعهد دادن
نکات کلیدی: صدمه زدن به خود، منجر به کم شدن روز به روز عزت نفس میشود، ضمناً سرپرستان این بازی عموماً تلاش دارند تا به عزت نفس بازیکنان ضربه بزنند. نبود عزت نفس، یکی از اصلیترین دلایل خودکشی است.
خودکشی در افرادی که کمبود خواب دارند هم شایع است؛ زیرا چنین عادتی باعثِ تحریک پذیری بازیکنان میشود.
و در نهایت تعهد دادن که به صورت ناخودآگاه، باعث ایجاد انگیزه در کاربران میشود. تمام اینها بستهای فوقالعاده برای آماده کردن افراد برای خودکشی آماده میکنند.
دو دختر نوجوان نیز از روی پل روگذری در شهر اصفهان خود را به پایین پرتاب کردند اين دو نوجوان قبل از پرت كردن خود با یک دستگاه ضبط صوت، با خانواده خود خداحافظی و علت اين كار را بازی آنلاين نهنگ آبی در فضای مجازی اعلام كرده اند