عناوین روزنامه های اقتصادی - شنبه ۱۹ مهر ۱۳۹۹

تصاویر صفحه نخست روزنامه‌های اقتصادی امروز کشور در زیر قابل مشاهده است:

روزنامه های: دنیای اقتصاد - ابرار اقتصادی - آفتاب اقتصادی - صبح اقتصاد - اسکناس - آسیا - جهان صنعت - کسب و کار و...

روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی نوشت:

سرنوشت بورس در نیمه دوم سال

بازار سهام در هفته قبل شاهد فضایی پرجنب و جوش نسبت به دو ماه گذشته بود به نحویکه با رشد ۵/ ۲ درصدی شاخص بورس، عقربه دماسنج بازار سهام در میانه کانال ۵/ ۱ میلیون واحدی جا خوش کرد. نکته قابل توجه در معاملات این دوره، جمع آوری بخش مهمی از صف های فروش در نمادهای کوچک تر بود به طوری که تعداد نمادهای صف فروش در پایان دادوستدهای روز چهارشنبه به کم ترین میزان از زمان شروع افت بازار در ۱۹ مرداد رسید. به این ترتیب، پس از یک دوره توفانی افت ۲۵ درصدی شاخص و رشد ۳۰ درصدی ارز در بازار آزاد، بار دیگر تعادل نسبی بین ارزش و قیمت بخش مهمی از سهام بعد از رشد هیجانی قبلی برقرار شده است. با این حال، به دلیل عدم پایداری متغیرهای حاکم بر ارزش گذاری شامل نرخ ارز و قیمت های جهانی (که تحت تاثیر انتخابات آمریکا هستند) نمی توان از پایداری شرایط سخن گفت و احتمالا دوره ای پرنوسان پیش روی بازار سرمایه است.

نسیم انتخابات در صنایع بورسی

از همان ابتدای هفته گذشته تغییر روندی در معاملات سهام صنایع مختلف قابل رصد بود که میتواند با برخی چشم اندازهای سیاسی مرتبط باشد. ریشه این تغییرات به یک تجربه تاریخی برمیگردد که عمدتا در رفتار بازار سهام پس از گشایش سیاست خارجی در سال ۹۲ خلاصه می شود. بر این مبنا، صنایعی همچون خودرو سازی، صنایع مصرفی (غذایی، لاستیک، شوینده)، بانکداری و برخی تک سهم ها، واکنش مثبت معناداری را به اخبار گشایش های سیاسی ولو به صورت کوتاه مدت در سال های ۹۳ و ۹۴ نشان دادند. در این میان، صنایعی همچون دارو سازی نیز نه تنها از جو مزبور پیروی کرده بلکه از منظر سودآوری شرایط رو به رشدی داشتند.

یک اتفاق مهم در آن مقطع، اجرای سیاست تک نرخی کردن ارز بود به نحویکه با ایجاد منابع جدید، عملا حذف ارز ترجیحی و کاهش نرخ آزاد و یکسان شدن قیمت ها رقم خورد. در حال حاضر   نیز بنظر میرسد بخشی از معامله گران، با الگو گیری از تجارب گذشته در حال تنظیم پوزیشن های معاملاتی بر پایه احتمالات انتخابات پیش رو در آمریکا هستند. براین اساس ، این انتظار وجود دارد که در صورت پیروزی نامزد دموکرات در انتخابات و تحقق وعده وی مبنی بر بازگشت به برجام، گشایش هایی ایجاد شود که بر اساس آن هم امکان تک نرخی شدن ارز فراهم شود و هم برخی صنایع غیر صادراتی، از فضای رونق احتمالی اقتصاد و امکان جذب منابع جدید بهره مند شوند؛ مفروضاتی که بنظر میرسد مبنای برخی تحرکات متقاضیان سهام در برخی صنایع شده است.

پیام بهبود تراز تجاری 

انتشار اطلاعات اخیر تجارت غیرنفتی خارجی پیام مهمی برای فعالان ارز و سهام دارد. بر این اساس، در شهریور صادرات با ۲۱ درصد رشد به ۷/ ۲ میلیارد دلار و واردات با ۱۰ درصد افزایش نسبت به مرداد ماه به ۱/ ۳ میلیارد دلار رسیده است. به این ترتیب، تراز منفی ۶۰۰ میلیون دلاری مرداد ماه به ۴۰۰ میلیون دلار در شهریور بالغ شده است. در مجموع در شش ماه اول سال نیز تراز تجاری کشور معادل منفی ۲/ ۳ میلیارد دلار است که هر چند از تراز منفی ۳ میلیارد دلاری ۶ ماه اول سال ۹۸ ضعیف تر است اما به لحاظ ابعاد، با ورود بخش کوچکی از منابع مسدود شده یا ترمیم فروش نفت، امکان ایجاد تعادل تجاری وجود دارد.

از سوی دیگر باید توجه داشت که میانگین نرخ ارز آزاد در شهریور ماه معادل ۲۵ هزار تومان بوده که به معنای رشد تقریبا ۲۰ درصدی قیمت فعلی نسبت به میانگین مزبور است. نسبت به زمستان گذشته هم قیمت ارز بیش از دو برابر شده است. با نرخ های کنونی، به قول یکی از اقتصاددانان داخلی، یک نوع مزیت مطلق صادراتی و ترجیح کامل مصرف تولیدات داخلی ایجاد شده است.

به عبارت دیگر، از یکسو صادرات طیف وسیعی از تولیدات داخلی جذابیت زيادي پیدا کرده و از سوی دیگر، برای مصرف کنندگان ایرانی نیز خرید کالای داخلی نسبت به خارجی توجیه بسیار بیشتری به لحاظ قیمتی دارد. این وضعیت در کنار برخی انعطاف های بانک مرکزی در زمینه اجازه فروش ارز به نرخ آزاد و رفع تعهدات در سال قبل در شبکه صرافی موجب می شود تا از طرفی، پتانسیل افزایش صادرات و ارزآوری در کوتاه مدت بیشتر شود و از طرف دیگر، انگیزه عرضه منابع انباشته صادر کنندگان نیز بیشتر شود. به این ترتیب، فارغ از سمت و سوی تحولات سیاسی، این انتظار وجود دارد  که با رونق صادرات و کاهش واردات، شرایط عرضه ارز در پائیز امسال بهبود یابد؛ اتفاقی که می تواند نوید بخش مهار افزایش بی محابای ارز و تعادل بیشتر بازار در نرخ های کنونی ناشی از تعادل طبیعی نیروهای عرضه و تقاضا باشد. از منظر شرکت هاي بورسی هم تثبیت ارز در سطوح فعلی یک پاییز رویایی را رقم خواهد زد هر چند تاثیر آن بر قیمت های سهام منوط به چشم انداز آتی رفتار این متغیر مهم است.

ناباوری بازارها نسبت به نظرسنجی های انتخاباتی

در هفته گذشته، همگام با بستری شدن و سپس ترخیص رییس جمهور فعلی آمریکا از بیمارستان، بازارهای جهانی شاهد نوسانات با اهمیتی بودند. بر این اساس با اعلام خبر بیماری، اکثر بازارها واکنش منفی نشان دادند و با بهبود وی، بازارهای ریسک پذیر روند مثبتی در روز سه شنبه یافتند. این در حالیست که در نظرسنجی های اخیر فاصله دو کاندیدا به ارقام دو رقمی (به درصد) رسیده و حتی بعد از اعلام خبر بیماری، فاصله مزبور افزایش یافته است. تناقض واکنش بازارها با خروجی نظرسنجی ها نشان می دهد که سرمایه گذاران در سطح جهانی بیشتر متمایل به انتخاب ترامپ هستند و صرفا تداوم حضور او در مبارزات انتخاباتی را به معنی احتمال بالای برد او ارزیابی می کنند. منشأ این داوری شاید شرایط مشابه نظرسنجی ها در سال ۲۰۱۶ در زمینه پیشتازی رقیب دموکرات و در نهایت انتخاب ترامپ باشد. در ایران نیز نظرسنجی های غیر رسمی اینترنتی در سطح کارشناسان بازار سرمایه و خارج از آن نشان می دهد که بیش از ۶۰ درصد مخاطبان، پیش بینی انتخاب مجدد ترامپ را دارند. جمع بندی این فضا نشان می دهد که به هر دلیل، اجماع اکثریت سرمایه گذاران جهانی و ایران در حال حاضر وزنه احتمالات را برخلاف همه نظرسنجی ها به انتخاب مجدد ترامپ در ماه آینده می دهند؛ شرایطی که موجب می شود تا در صورت عدم تحقق این انتظار و انتخاب نماینده دموکرات، نوسانات پر دامنه ای در کوتاه مدت ناشی از تطبیق قیمت ها با مفروضات جدید پیش روی بازارهای داخلی و خارجی باشد.

سرنوشت بورس در نیمه دوم ۹۹

تازه واردان بورسی در حالیکه فکرش را هم نمی کردند شاخص کل بعد از فتح قله ۲ میلیون واحد این چنین به زیرکشیده شود، آن روی بازار را پس از ۱۹ مرداد ماه تجربه کردند. این شرایط سبب شد تا ترس حرف اول را بزند و هیچ تحلیل و خبری نیز نتواند مسیر بازار را تغییر دهد. شرایطی نامتعادل که سبب شد تا تازه واردها فرار را بر قرار ترجیح دهند و درصدد نقد کردن سهام خود برآیند. این در حالیست که کارشناسان خبره بورس بر این باورند که باتوجه به گزارش های خوب منتشر شده درخصوص تولید و فروش شرکت ها، از نظر بنیادی بازار سهام در شرایط مطلوبی به سر می برد. در این میان سودای کسب سود کم ریسک تر در بازارهای رقیب همچون دلار، سکه و مسکن که در دو ماه اخیر خلاف مسیر سهام حرکت کردند، گوش بازار را پر کرده است. در این اوضاع و احوال کارشناسان بازار سهام با اصرار بر پایان التهابات، سهامداران را به سهامداری و ماندن در این بازار ترغیب می کنند. اما وضعیت معاملات به کجا خواهد کشید؟ کارشناسان در گفتگو با «دنیای اقتصاد»، افق پیش روی بورس را بررسی کردند. به گفته آن ها دادوستدهای این روزهای بازار سرمایه بر پایه هیجانات و ترس بنا شده است. ترسی که هم در رفتار مبتدی ها و هم در واکنش حرفه ای ها به اوج خود رسیده و کار بازار را سخت کرده است. «اظهارات ضد و نقیض مسئولان در مورد بازار سهام و البته نتیجه نامعلوم انتخابات آمریکا، پیش بینی آینده بازار سهام در نیمه دوم سال را تقریبا غیر ممکن کرده است.» این را فعالان بازار می گویند و بر این باورند که تا پایان سال بازار سرمایه روند صعودی با شیبی ملایم همراه با موج های مثبت و منفی در پیش خواهد داشت.

نقش موثر بازارگردانان

شرایط فعلی بازار سرمایه صرفا تحت‌تأثیر عوامل اقتصادی نیست و عوامل سیاسی بر سر این بازار سایه افکنده است به طوریکه تأثير عوامل سیاسی بر بورس در نیمه دوم سال تشدید می شود؛ اما بازار فارغ از همه اتفاقات سیاسی و بین المللی متعادل خواهد شد و به آرامش می رسد. در چند ماه گذشته بازار با ریسک های متعددی دست به گریبان بود. ریسک تغییر سریع قوانین و ریسک هسته معاملات پیامد منفی بر بازار گذاشتند؛ ولی در دو هفته اخیر و با کند شدن روند تغییر قوانین وضعیت بازار و معاملات نسبت به ماه قبل بهبود یافته است اگرچه پیش بینی می شد گزارش های ۶ ماهه اول سال محرک خوبی برای رشد داد و ستد ها رقم بزند. همان طور که مشاهده کردیم حجم معاملات افزایش یافته اما اینکه سهامداران در انتظار رشد شارپی قیمت ها باشند تقریبا غیرممکن است. بورس تهران در ماه های ابتدایی سال جاری، بعنوان سودآورترین بازار اقتصادی کشور حجم قابل توجهی از نقدینگی اشخاص حقیقی را جذب کرد. رکوردشکنی های پی در پی شاخص کل باعث شد، میلیون ها نفر وارد بازاری شوند که روند طبیعی نداشت. ولی با اصلاح قیمت ها سرانجام بورس وارد مرحله ای خواهد شد که با منطق بیشتری سازگار است.معاملات دو هفته اخیر نشان می دهد بازار، هیجان فروش را پشت سر گذاشته و صف های فروش به دنبال ارزندگی قیمت ها به سمت جمع شدن هدایت می شود از این رو پیش بینی می شود بازار بر اساس ارزندگی قیمت ها متعادل شود. سهامداران باید مطمئن باشند اگر شاخص سقوط کند، نزول چشمگیری نخواهد داشت. فراز و فرود شاخص، جزء جدا نشدنی بازار سرمایه است. موج جدید هیجانات آفت بازار محسوب می شود و نقطه منفی و تاریکی برای این بازار است. این در حالی است که هیجان در بلندمدت به نفع بازار نیست. موضوع مهم دیگری که بازار را با چالش جدی مواجه می کند نبود متولی حرفه ای برای مدیریت این بازار بحران زده است. اگر بازار سهام با مدیریت بازار گردانان حرفه ای هدایت شود قطعا اعتماد ازدست رفته به بورس بازمی گردد. در صورتی که در اقتصاد کلان کشور قیمت ارز مهار نشود و قیمت تورم انتظاری و نرخ بهره تغییرات شارپی را تجربه کنند، صنایع صادرات محور و دلار محور ازنظر سودسازی پیشتاز خواهند بود، اما اگر تغییراتی در وضعیت اقتصادی کشور رخ دهد وضعیت بورس تهران نیز تغییر می کند. اگر نرخ بهره و نرخ تورم آتی کنترل شود شرکت های پروژه ای و صنایع خودرویی سودبیشتری نصیب سهامداران می کنند.

ادامه فراز و فرود شاخص

وضعیت بازار سرمایه وارد فاز پیچیده ای شده است. عوامل متعددی وجود دارد که پیش بینی بازار سهام را در ۶ ماه دوم سال سخت می کند. البته این شرایط مختص بورس تهران نیست. تغییر و تحولات بین المللی، وضعیت اقتصادی بسیاری از کشورها را تحت تاثیر قرار داده است. از این رو نه تنها در بازار سرمایه حتی در بازارهای موازی دیگر نیز امکان برنامه ریزی وجود ندارد. اتفاقات اخیر در بورس این سیگنال را به بازار می دهد که تا یک ماه آینده نوسانات بازار ادامه داشته باشد. حتی در صورتی که اگر شرایط به همین منوال پیش رود از اوایل هفته بازار ملتهبی در انتظار سهامداران خواهد بود. اعلام خبر تحریم بانک های ایرانی خود عاملی است که این روزها مورد توجه بورس بازان قرار خواهد گرفت. اگرچه بانک های ایرانی از قبل نیز به دلیل تحریم ها با محدودیت هایی مواجه بودند، ولی اعلام این خبر در این مقطع پیامد منفی بر رشد سهام دارد. ۵۰ درصد سهامداران ایرانی از دانش و تجربه سهامداری برخوردار نیستند، از این رو اعلام این اخبار باعث ترس سهامداران شده و آنها را به سمت رفتارهای هیجانی سوق می دهد. از این رو به نظر می رسد از ابتدای هفته جاری، احتمالا سهام بانکی ها با نوسانات بسياري مواجه شوند. وضعیت گروه فلزات هم به همین صورت است. با توجه به اینکه نوسانات این صنایع تاثیر مستقیمی بر نوسان شاخص کل دارد احتمالا شاخص با نوسانات چشمگیری مواجه می شود که با توجه به شرایط پیش رو ریزش شاخص دور از ذهن نیست. اگرچه سقوط شاخص باعث رعب و وحشت سهامداران می شود اما اگر این فرود، آرام انجام شود بعد از مدتی شاخص به مدار صعودی برمی گردد و پای سهامداران بیشتری به بورس باز می شود. در این میان حرف و حدیث هایی نیز که در مورد نرخ بهره بانکی وجود دارد التهابات بازار را بیشتر می کند. در این شرایط صنایعی که با ارز و دلار سر و کار ندارند وضعیت بهتری در بازار سهام خواهند داشت و صنایع دارویی، غذایی و صندوق های سرمایه گذاری گزینه های کم ریسک تری برای سرمایه گذاری محسوب می شوند. صنایعی که برای فروش مجبور به دریافت ارز هستند احتمالا بعد از نوسانات قیمت ارز، سهام شان با افت وخیز هایی همراه خواهد بود و سرمایه گذاری در این صنایع برای سهامدارانی که به دنبال سودهای کوتاه مدت هستند گزینه منطقی نیست. در مجموع میتوان گفت واقعیت این است که شرایط بازار تا حدودی هیجانی شده است. سهم های بزرگ در هفته های اخیر با اصلاح مواجه بوده و برخی از سهم های کوچک تر نیز بین ۴۰ تا ۷۰ درصد اصلاح داشته اند.

روند صعودی با شیب ملایم

بورس تهران در حالی شش ماه اول سال را پشت سر گذاشت که حدودا پنج ماه ابتدایی آن با رشدی بی سابقه همراه بود اما از نیمه دوم مرداد ماه با تغییر روند، وارد فاز منفی شد به طوری که بخش زیادی از راه رفته را اصلاح کرد. برای نیمه دوم سال، بازار سهام با متغیر ها و ریسک های متعددی مواجه است. نخستین چالش پیش روی بازار سرمایه، انتخابات آبان ماه ریاست جمهوری آمریکاست که البته بیشتر جنبه روانی بر بازار خواهد داشت و به نظر نمی رسد نتیجه آن حداقل در کوتاه مدت موجب تغییر بنیادی قابل توجهی در بازار شود. متغیر مهم دیگری که بر بازار سرمایه تاثیر مستقیم دارد، نوسانات قیمت ارز است. در یک ماه گذشته بازار سرمایه و ارز رفتاری کاملا متفاوت در پیش گرفتند. به نظر می رسد بخشی از رشد بازارهای موازی مانند طلا، دلار و مسکن ناشی از خروج نقدیندگی از بازار سرمایه است. به هر حال چنانچه قیمت دلار افت قابل توجهی نداشته باشد و بازار قیمت جدیدی را تثبیت شده بداند، می توان انتظار افزایش قیمت سهام به خصوص در نمادهای صادرات محور را داشت. متغیر مهم دیگر نرخ سود سپرده های بانکی است. طی هفته گذشته پیشنهاد هایی مبنی بر افزایش نرخ سپرده ها از سوی تعدادی از نمایندگان مجلس مطرح شد که البته از طرف بانک مرکزی افزایش نرخ سود سپرده ها تکذیب شد. وضعیت سیاسی و تحریم ها نیز از دیگر متغیرهای اثرگذار بر بازار است و هرکدام از عوامل ذکر شده می تواند بر روند بازار در نیمه دوم سال اثر داشته باشد. در مجموع با لحاظ همه موارد و با توجه به اینکه در بیشتر نمادهای بازار شاهد اصلاح اساسی بوده ایم می توان انتظار داشت تا پایان سال بازار سرمایه روند صعودی البته با شیبی ملایم همراه با موج های مثبت و منفی در پیش داشته باشد، در همین راستا توصیه می شود برای ورود به بازار گزارش های ماهانه، فصلی شرکت ها و میزان نقدشوندگی و همچنین وضعیت شرکت در مواجهه با متغیرهای ذکر شده مورد توجه قرار گیرد و پیشنهاد می کنم کسانی که از تجربه و دانش کافی در این بازار برخوردار نیستند از طریق صندوق های سرمایه گذاری وارد بورس شوند تا سرمایه شان با ریسک کمتری روبرو شود.