مهم‌ترین بخش اتومبیل، موتور آن است. نیــــروی لازم جهت حرکت اتومبیل با احتراق سوخت (بنزین – گازوئیل – گاز) در داخل موتور و تبدیل آن به نیروی مکانیکی تامین می‌شود.
موتورها تعدادی سیلندر (معمولا ۴ سیلندر) دارند که احتراق سوخت، آنجا صورت می‌گیرد. همانطوری که در شکل زیر مشاهده می کنید، داخل هر سیلندر پیستون متحرکی وجود دارد که توسط شاتون به میل‌لنگ متصل است.
در بالای سیلندر هم دو سوپاپ یکی برای باز و بسته کردن دریچه ورود سوخت و دیگری برای باز و بسته کردن دریچه خروج دود به همراه یک شمع جهت ایجاد جرقه تعبیه شده است. این سوپاپ‌ها با چرخش میل بادامک به نوبت و در لحظه معین باز و بسته می‌شوند.
احتراق سوخت در چهار مرحله صورت می‌گیرد:
۱- مرحله مکش سوخت (تنفس):
در این مرحله با حرکت پیستون به سمت پائین، سوپاپ ورود سوخت باز می‌شود و سوخت (مخلوط بنزین و هوا) به داخل سیلندر مکیده می‌شود.
۲- مرحله تراکم:
دراین مرحله با حرکت پیستون به سمت بالا و بسته شدن هر دو سوپاپ، سوخت متراکم و گرم می‌شود.
۳- مرحله انفجار (قدرت):
در این مرحله که باز هر دو سوپاپ بسته هستند، شمع جرقه زده و سوخت داخل سیلندر منفجر می‌شود. فشار حاصل از انفجار، پیستون را به سمت پائین هل می‌دهد. نیروی حاصل از حرکت پیستون به پایین هم باعث چرخش میل لنگ بدور محور خود می‌شود.
۴- مرحله تخلیه دود:
در این مرحله پیستون به بالا حرکت می‌کند و با باز شدن سوپاپ خروج گاز، دود حاصل از احتراق سوخت به طرف اگزوز هدایت می‌شود.
تفاوت موتور بنزینی با موتور دیزل
در موتورهای بنزینی ابتدا بنزین و هوا با هم مخلوط شده و سپس وارد سیلندر می‌شوند. هنگامی که سوخت متراکم شد شمع جرقه می‌زند و عمل احتراق صورت می‌گیرد. ولی در موتورهای دیزلی ابتدا فقط هوا وارد سیلندر می‌شود، با بالا آمدن پیستون، هوای داخل سیلندر فشرده و گرم می‌شود.
در این لحظه پمپ انژکتور، گازوییل را بصورت پودر داخل سیلندر تزریق می‌کند. دمای بالای هوای فشرده شده، باعث انفجار سوخت می‌شود و عمل احتراق صورت می‌گیرد. به همین دلیل در موتورهای دیزلی نیازی به شمع نیست.
در موتورهای بنزینی سوخت بین ۸ تا ۱۲ مرتبه فشرده می‌شود ولی در موتورهای گازوییلی هوا می‌تواند تا ۲۵ برابر فشرده شود. به همین دلیل بازده موتورهای دیزلی بیشتر از موتورهای بنزینی است.
اجزاء موتور:
سیلندر: سیلندر، هسته مرکزی موتور است. با انفجار سوخت در این مکان نیروی محرکه اتومبیل تامین می‌شود.
محفظه روغن موتور زیر بدنه موتور قرار دارد. روغن موتور برای کم کردن اصطحکاک چرخش میل لنگ، میل بادامک و حرکت پیستون داخل سیلندر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سیستم خنک‌کننده: سیستم خنک‌کننده آب را در مجراهای دور سیلندرها به گردش در می‌آورد و باعث خنک شدن محفظه احتراق سیلندرها می‌شود.
شمع: شمع‌ها باعث ایجاد جرقه و آتش زدن سوخت داخل سیلندر می‌شوند. سیستم برق رسانی به شمع‌ها باید آن‌قدر دقیق باشد که در زمان مناسب (پس از تراکم سوخت)، شمع جرقه بزند.
سوپاپ ها: سوپاپ‌ها دریچه‌های ورود سوخت و خروج دود را باز و بسته می‌کنند. این سوپاپ‌ها توسط گردش میل بادامک در زمان‌های مناسب به بالا و پائین حرکت می‌کنند.
پیستون: یک فلز استوانه‌ای شکل است که درون سیلندر بالا و پائین حرکت می‌کند و ضربات حاصل از انفجار سوخت را توسط شاتون به میل لنگ منتقل می‌کند.
میله گژن پین پیستون را به شاتون متصل می‌کند. رینگ(حلقه)های دور پیستون برای جلوگیری از نفوذ روغن زیر سیلندر موتور به محفظه احتراق می‌شود و یاتاقان‌های زیر شاتون هم ضربات و ارتعاشات حاصل از انفجار را تحمل کرده و از ساییدگی میل لنگ جلوگیری می‌کنند.
در موتورهای ۴ سیلندره، پیستون‌های داخل سیلندر طوری تنظیم می‌شوند که هر کدام در یک مرحله از مراحل احتراق باشند. مثلا اگر یک سیلندر در مرحله ورود سوخت باشد، ۳ سیلندر بعدی به ترتیب در مراحل تراکم، احتراق و خروج دود قرار داشته باشند.
میل لنگ: حرکت بالا و پایین پیستون باعث چرخش میل لنگ دور محور خود می‌شود. این چرخش از طریق گیربکس و میل گاردان و دیفرانسیل به چرخ‌هامنتقل می‌شود و اتومبیل حرکت می‌کند. یک سر میل لنگ فلایویل و سر دیگر آن پولی قرار دارد.
میل بادامک: میل بادامک نیروی لازم جهت چرخش خود را توسط زنجیری از چرخ دنده میل لنگ می‌گیرد. چرخش میل بادامک از طریق میل رابط و اسبک به سوپاپ‌های سرسیلندر منتقل شده و آنها بطور متناوب باز و بسته می‌شوند .
در برخی موتورها میل بادامک پایین سوپاپ و در برخی دیگر میل بادامک بالای سوپاپ‌ها طراحی و نصب می‌شوند ولی در هر حالت وظیفه اصلی میل لنگ باز و بسته کردن سوپاپ‌ها است.
در ضمن چرخش میل بادامک نیروی لازم جهت مکش بنزین از باک توسط پمپ بنزین و همچنین چرخاندن پمپ روغن را تامین می‌کند.
فلایویل: صفحه گرد دندانه‌دار بزرگی است که به انتهای میل لنگ متصل است. برای روشن شدن موتور باید میل لنگ شروع به چرخش کند. در زمان‌های قدیم اینکار توسط هندل انجام می‌شد ولی در اتومبیل‌های امروزی استارت اینکار را انجام می‌دهد. استارت نیروی خود را از باطری ماشین تامین می‌کند. به این ترتیب که بهنگام استارت زدن دندانه‌های استارت با دندانه‌های فلایویل درگیر می‌شود و میل لنگ متصل به آن شروع به چرخش می‌کند. با چرخش میل لنگ و روشن شدن موتور چرخ دنده استارت از فلایویل جدا می‌شود.
در ضمن با چسبیدن صفحه کلاچ به صفحه فلایویل چرخش میل لنگ به گیربکس منتقل می‌شود.
پولی: به سمت دیگر میل لنگ متصل شده است. پولی با تسمه‌ای بنام تسمه پروانه به دینام و واتر پمپ (پمپ آب) متصل است و آنها را می‌چرخاند.
برای روشن شدن اتومبیل، استارت به‌کمک برق ذخیره شده در باطری می‌چرخد تا موتور روشن شود. پس از روشن شدن موتور، پولی میل لنگ به‌کمک تسمه پروانه، دینام را می‌چرخاند. دینام یک موتور الکتریکی است که با چرخش خود برق تولید می‌کند. برق تولید شده در سیستم جرقه، چراغ‌ها ، کولر و سیستم‌های دیگر اتومبیل مصرف می‌شود و مازاد جریان الکتریسیته هم صرف شارژ کردن دوباره باطری می‌شود.
با چرخش واتر پمپ هم آب گرم داخل موتور به گردش در می‌آید و با عبور از رادیاتور سرد شده و دوباره به موتور برمی‌گردد تا موتور را خنک کند.
