هوگو چاوز
هوگو رافائل چاوس فریاس زاده ۲۸ ژوئیه ۱۹۵۴م شصت و چهارمین رئیس جمهور ونزوئلا بود. چاوز به عنوان رهبر «انقلاب بولیواری» شناخته میشود و به خاطر سیاستهای سوسیال دموکراتیک، ضدیتش با جهانیسازی نئولیبرالی و سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا، و حمایت از مواضع ایران و فلسطین مشهور بود. او مؤسس حزب چپگرای «جنبش جمهوری پنجم» بود و به دلیل ابتلا به سرطان در سال ۲۰۱۳ در سن ۵۸ سالگی درگذشت. هوگو چاوز در ۱۹۹۸ برای نخستین بار رئیسجمهور ونزوئلا گردید و در انتخابات ۲۰۰۲ و ۲۰۰۶ نیز دوبار به این سمت برگزیده شد. وی در انتخابات سال ۲۰۱۲ نیز برای بار چهارم به پیروزی رسید، ولی بیماری، او را برای ایراد سوگند ریاست جمهوری ناتوان کرده بود.
چاوز دومین فرزند از شش فرزند هوگو دو لوس ریس چاوز و النا فریزا دو چاوز بود که در ۲۸ ژوئیه ۱۹۵۴ در منطقه روستایی سابانتا درایالت باریناس به دنیا آمد. او در ۱۶ سالگی به ارتش ونزوئلا پیوست و توانست به درجه سرهنگ دومی برسد.
نام او برای نخستین بار در ۱۹۹۲ بر سر زبانها افتاد؛ هنگامی که کودتایی نافرجام را بر ضد رهبر وقت، کارلوس آندرس پرز، به انجام رساند. او پیش از افتادن در زندان، در جلوی دوربینهای تلویزیونی گفت که کودتایش «برای حالا» ناموفق بوده است. این سخن او هواداران بسیاری برایش در میان فقیران ونزوئلا پدیدآورد، چرا که مردم فرودست در آن هنگام بر این باور بودند که دولت وقت فاسد است و به آنها توجهی نمیکند.
او در سال ۱۹۹۴ توسط رئیسجمهور وقت، رافائل کالدرا، مورد عفو قرار گرفت و پس از آن اقدام به راهاندازی کارزاری سیاسی کرد. کارزار سیاسی او باعث شد چهار سال بعد، در ۱۹۹۹، بتواند بانوی رقیب خود را شکست دهد و به ریاستجمهوری ونزوئلا برسد.
شکست در همهپرسی ونزوئلا
در همه پرسی خبرساز سال ۲۰۰۷ هوگو چاوز برای افزایش اختیارات خود پیشنهاد تغییرات گستردهای را در دهها ماده از قانون اساسی ونزوئلا داده بود. در قانون اساسی جدید محدودیت تصدی مقام ریاست جمهوری، که در حال حاضر حداکثر دو دوره متوالی تعیین شده، برداشته میشد. از دیگر تغییرات مهم پیشنهادی هوگو چاوز، میتوان به لغو استقلال بانک مرکزی ونزوئلا و قرار گرفتن آن تحت نظر رئیس جمهوری اشاره کرد.
نهایتاً در همهپرسی ۳ دسامبر ۲۰۰۷ میلادی، ۵۱٪ شرکت کنندگان در انتخابات به درخواست وی برای تغییر در قانون اساسی ونزوئلا رای مخالف دادند.
سیاست خارجی
هوگو چاوز در دوران ریاست جمهوری خود سیاست خارجی خود را برپایه دیپلماسی نفتی قرار داد. او در ۲۰۰۷ پیشنهادی ارائه کرد که مطابق با آن برخی از کشورهای آمریکای جنوبی و آمریکای لاتین این امکان را مییافتند که بهای ۴۰ درصد از نفت خریداری شده از ونزوئلا را برای ۲۵ سال، با سود تنها یک درصد، عقب بیندازند. منتقدان چاوز او را متهم میکنند از ثروت نفتی کشور برای گسترش نفوذ سیاسی خود و دولت کوبا در سراسر منطقه استفاده میکند. چاوز میلیاردها دلار از درآمدهای نفتی ونزوئلا را در کشورهای دیگر آمریکای لاتین سرمایهگذاری یا صرف کمک به بازپرداخت بدهی کشورهایی چون آرژانتین و برزیل کرد.
در نوامبر سال ۲۰۰۷ میلادی و در اجلاسی در شیلی، او در حضور نخست وزیر وقت اسپانیا، خوزه لوئیز رودریگز ساپاترو، و پادشاه اسپانیا، در سخنانی خوزه ماریو ازنار را فاشیست خطاب کرد. علیرغم تذکر زاپاته رو به چاوز، او بر سخنان خود اصرار ورزید که درنهایت پادشاه اسپانیا با گفتن جمله «چرا خفه نمیشی؟» به این سخنان واکنش نشان داد. چاوز اعلام کرد که این جمله را نشنیدهاست. در سال ۲۰۰۷ هوگو چاوز اعلام کرد که از دولتهای اروپایی و آمریکا خواهد خواست گروه شورشی چپی فارک درکلمبیا را تروریست قلمداد نکنند. رئیس جمهور کلمبیا در واکنش به این موضوع اعلام کرد که اعضای فارک تروریستهایی هستند که برای براندازی دولتی که به شیوهای دموکراتیک انتخاب شده، با قاچاق کوکائین هزینه عملیات خود را تأمین میکنند، کودکان را بکار میگیرند و مین کار میگذارند.
او همچنین بر نزدیکی با افرادی چون فیدل کاسترو، محمود احمدینژاد و ولادیمیر پوتین علاقهمند بود. وی در سال ۲۰۰۰ در طی سفر خود به ده کشور عضو اوپک با صدام حسین، رئیس جمهور وقت عراق، دیدار کرد.
رابطه با رسانهها
در سال ۲۰۰۵ چاوز شبکه تلویزیونی TeleSUR را برای رقابت با شبکه منطقهای سی ان ان به نام CNN en Español راه اندازی کرد. در سال ۲۰۰۶ چاوز پروانه اجازه پخش امواج رادیویی شبکه تلویزیونی RCTV دومین شبکه تلویزیونی ونزوئلا را به اتهام حمایت از کودتا علیه دولت، تمدید نکرد. ویک شبکه تلویزیونی دولتی جایگزین آن شد. دهها هزار تن از مردم ونزوئلا در تظاهراتی این اقدام را محکوم کرده و آن را تلاشی برای خاموش کردن صدای مخالفان دانستند.
مرگ
هوگو چاوز رئیسجمهور ونزوئلا دو سال با سرطان دستبهگریبان بود و سرانجام ۵ مارس ۲۰۱۳ در ۵۸ سالگی درگذشت.
