نمودار | مقایسه حداقل دستمزد با قیمت برخی کالاها در ونزوئلا

حداقل دستمزد در ونزوئلا چهاربرابر شد. به گزارش رویترز وزیرکار ونزوئلا، ادواردو پینیاتا، اعلام کرد حداقل دستمزد از ۸/ ۱ میلیون بولیوار به ۷ میلیون بولیوار افزایش می‌یابد. معادل دلاری حداقل دستمزد قبلی ۶۴ سنت بود که با این افزایش ۲۸۹ درصدی به ۴/ ۲ دلار آمریکا رسیده است. وزیر کار ونزوئلا در ادامه صحبت‌هایش به مناسبت روز کارگر که از تلویزیون دولتی پخش شد، اعلام کرد علاوه‌بر افزایش حداقل دستمزد، پاداش غذایی کارگران نیز افزایش می‌یابد که با احتساب این افزایش‌ به ۵/ ۳ دلار در ماه می‌رسد.

این دومین‌بار طی سال‌جاری میلادی است که دولت نیکولاس مادورو حداقل دستمزد را افزایش داده. ونزوئلا چهارمین سال ابرتورم را در شرایطی پشت‌سر می‌گذارد که ۷ سال از ورود اقتصاد این کشور به رکود می‌گذرد و با حداقل دستمزد جدید‌ تنها می‌توان یک لیتر شیر و یک کیلوگرم پنیر تهیه کرد و این رقم حتی کفاف خرید یک کیلوگرم گوشت قرمز را نمی‌دهد. همچنین از دو سال گذشته با کاهش کنترل اقتصادی از سوی مقامات، اقتصاد ونزوئلا به آرامی دچار فرآیند «دلاریزه شدن» شده است و مردم برای مبادلات خود از دلار به‌جای بولیوار استفاده ‌می‌کنند، اما کارگران همچنان دستمزد خود را به بولیوار دریافت می‌کنند. مادورو که سابقه رانندگی اتوبوس را قبل از ورود به سیاست در کارنامه دارد، به‌نظر نمی‌رسد در راندن اقتصاد ونزوئلا کارنامه خوبی از خود به‌جا گذاشته باشد.

افزایش دستمزد در روز کارگر

ادواردو پینیاتا، وزیر کار ونزوئلا دو روز قبل در تجمع هواداران دولت که به مناسبت روز جهانی کارگر برگزار شد، علاوه‌بر اعلام چهاربرابر شدن حداقل دستمزد در ونزوئلا از اختصاص سه میلیون بولیوار کوپن به آن دسته از شهروندانی خبر داد که درآمد ماهانه آنها کمتر از ۱۰ میلیون بولیوار است. اگر‌چه حداقل حقوق ماهانه در ونزوئلا با افزایش ۸/ ۲۸۸‌درصدی تقریبا چهار‌برابر می‌شود اما همچنان به شهروندان این کشور امکان جبران قدرت خرید از دست رفته طی سال‌های گذشته را نمی‌دهد. اقتصاد ونزوئلا از هفت سال پیش تا امروز در وضعیت رکودی به‌سر می‌برد و این رکود با وقوع پاندمی کرونا تشدید نیز شده است.  این کشور آمریکای‌جنوبی همچنین از چهار سال پیش تاکنون با ابرتورم دست و پنجه نرم می‌کند. نرخ تورم ونزوئلا در سال ۲۰۲۰ به حدود ۳هزاردرصد رسید. نکته قابل‌توجه این است که افزایش حداقل حقوق ماهانه نه‌تنها امکان خرید یک کیلو گوشت را فراهم نخواهد کرد بلکه حتی برای خرید یک شانه تخم‌مرغ نیز کافی نخواهد بود. قابل‌ذکر است که دولت نیکلاس مادورو با تحریم‌های بین‌المللی به‌ویژه از سوی آمریکا روبه‌رو است.

بحران از کجا شروع شد؟

ونزوئلا زمانی در دهه ۸۰ میلادی یکی از قدرت‌های بزرگ اقتصادی آمریکای‌جنوبی محسوب می‌شد و با اتکا بر ذخایر عظیم نفت و صادرات آن درآمد بالایی را برای خود رقم زد. هوگو چاوز، رئیس‌جمهور سابق ونزوئلا  پس از تجربه یک کودتای نافرجام در سال ۱۹۹۲،  در سال ۱۹۹۸ میلادی به‌قدرت رسید‌ و در زمانی که افزایش قیمت نفت این کشور باعث شده بود تا ونزوئلا وضعیت مالی مناسبی را تجربه کند؛ این ماه‌عسل نفتی  باعث شد ونزوئلا مخارج خود را ذیل یک برنامه رفاه بالا ببرد و همزمان بدهی خارجی این کشور نیز افزایش یافت. داستان از این قرار است که ونزوئلا، اقتصادی سوسیالیستی تحت رهبری «هوگو چاوز» بود که در ابتدا هم از حمایت مردمی بالایی برخوردار شد و هم اقتصادی رو به رشد داشت.

چاوز اما الگویی جالب‌توجه اما تکراری از حکمرانی داشت که بارها در رهبران سیاسی دیگری در سراسر‌جهان ‌تجربه شده بود و در آینده نیز تجربه خواهد شد: او یک پوپولیست تمام‌عیار بود و می‌خواست به هر روشی که شده، محبوب شهروندان باقی بماند و البته از قدرت هم کنار نرود. صعود قیمت نفت از حدود سال‌۲۰۰۰ میلادی درآمدهایی را روانه این کشور کرد که از دهه هشتاد بی‌سابقه بود. چاوز تصمیم داشت تا این درآمد را برای بهبود شرایط اقتصادی، فرهنگی و به‌خصوص اقشار کم‌درآمد جامعه هزینه کند و جای پای خود را محکم کند. این برنامه شامل اقداماتی مانند ساخت هزاران درمانگاه رایگان برای اقشار کم‌درآمد و ارائه یارانه‌های غذایی و مسکن می‌شد. چاوز این اقدامات را به اعتبار و با پشتوانه درآمدهای نفتی سرشار ونزوئلا عملیاتی می‌کرد و از سوی دیگر همزمان به سرکوب قیمت‌ها می‌پرداخت. این اتفاق منجر به پدیده بیماری هلندی در اقتصاد ونزوئلا شد که پدیده شایعی میان دولت‌های نفتی است.

پایان ماه‌عسل نفتی

ناکامی سیاست‌های هوگو چاوز زمانی عیان شد که تورم و کمیابی کالا‌ها در اقتصاد ونزوئلا همزمان نمایان شد و در پی این اتفاقات در سال ۲۰۰۳ اعتصابات گسترده‌ای در شرکت نفت و گاز ونزوئلا رقم خورد که تولید نفت این کشور را به‌شدت کاهش داد و تولید ناخالص داخلی ونزوئلا حدود ۲۷درصد کاهش یافت. در پی این اعتصاب هوگو چاوز از برنامه خود برای مقابله با تورم و کاهش ارزش پول ملی رونمایی کرد که شامل ملی‌کردن صنایع و همچنین اعطای یارانه برای غذا و برخی دیگر از کالاهای اساسی می‌شد.

زمامداری مادورو و ابرتورم

با مرگ چاوز بر اثر ابتلا به سرطان و جانشینی پر‌حاشیه نیکولاس مادورو به جای او، ونزوئلا وارد دوره‌ای از آشوب سیاسی و اقتصادی شد که هنوز هم ادامه دارد. بیش از ۴۰ درصد از صادرات نفت ونزوئلا درآن زمان به آمریکا انجام می‌شد. بیش از ۹۵درصد صادرات ونزوئلا را نفت تشکیل می‌داد و با سقوط قیمت نفت در سال ۲۰۱۴ اقتصاد ونزوئلا وارد رکود شد. دولت برای تامین هزینه‌های خود به چاپ پول گسترده روی‌آورد و با این همه، ظاهرا مشکلات اقتصادی ونزوئلا آن‌قدر زیاد بود که اسکناس‌های مورد‌نیاز برای پوشاندن مشکلات سر به آسمان زدند. نرخ تورم ونزوئلا ماه به ماه افزایش پیدا می‌کرد و به نرخ‌های عجیب و غریب می‌رسید و طولی نکشید که سراسر کشور صحنه آشوب و شورش شد. صندوق بین‌المللی پول اعلام کرده که بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ اقتصاد ونزوئلا نزدیک به ۳۰‌درصد کوچک‌تر شده است. در این دوران کمبود مسکن نیز تشدید شد و ونزوئلا، کشوری که در دهه ۸۰ به‌دلیل دستمزد‌های بالا میزبان کارگران مهاجر بود شاهد مهاجرت گسترده همه مردم به کشور‌های همسایه بود، همچنین باید گفت گرسنگی گسترده تنها یکی از نتایج ابرتورم ونزوئلا است؛ باید توجه داشت آنچه در دوران مادورو رقم خورد از دولت قبل آغاز شده بود و حاصل سیاست‌های پیگیری‌شده از سوی هوگو چاوز بود.

سیاست‌های پول‌پاشی در اقتصاد، کنترل نرخ تورم با واردات افسارگسیخته کالاها، آن‌هم در اقتصاد نفتی ونزوئلا این کشور را به انباری از باروت بدل کرد که با کاهش قیمت نفت و وقوع تحریم‌های بین‌المللی به نتایجی چون ابرتورم و کاهش تولید ناخالص داخلی منجر شد. شگفتی‌های ونزوئلا به همین موارد محدود نمانده و اخبار عجیب بسیاری در این سال‌ها از ونزوئلا مخابره می‌شود؛ برای مثال اسکورت کامیون‌های حامل گوشت و دیگر کالا‌های خوراکی توسط نیروهای ارتش ونزوئلا یا خرید و فروش کالاها بر اساس وزن دسته‌های اسکناس از دیگر عجایب رقم‌خورده در ونزوئلا است.