صادرات نفت ایران به زیر ۴۰۰ هزار بشکه می‌رسد؛ یعنی عملا هیچ

روزنامه توسعه ایرانی نوشت: همواره اولین تاثیری که از تحریم‌های اقتصادی تصور می‌رود، کاهش فروش نفت است و تجربه هم همین امر را ثابت کرده است. با تشدید تحریم‌ها در سال ۱۳۹۷، عملا فروش نفت ایران به صفر رسید که بحران‌های اقتصادی مختلفی هم در پی این کاهش فروش بروز و این وضعیت ایران را مجبور کرد که تنها به چند مشتری محدود بماند. مهمترین مشتری ایران در این وضعیت چین بود که بنا به گزارش‌های زیادی، این کشور به طور رسمی از ایران نفت نمی‌خرد و این پالایشگاه‌های خصوصی چین هستند که نفت ایران را با تخفیف‌های بسیار زیاد و زیر قیمت جهانی خریداری می‌کنند. با روی کار آمدن دولت دموکرات در آمریکا، که مصادف با دولت سیزدهم شد، صادرات نفت ایران به این کشور افزایش پیدا کرد و دولتمردان وقت، و اکنون هم طرفداران دولت گذشته، ادعا کردند که این حاصل بی‌تاثیر شدن تحریم‌هاست و آن را به قدرت دیپلماسی دولت وقت مرتبط دانستند در صورتی که اینطور نبود و همه می‌دانستند که بایدن به دلیل بحران‌های جهانی به ایران چراغ سبز نشان داده است.

اما ترامپ این چراغ سبز را قرمز کرد و با امضای فشارهای حداکثری عملا سیاست‌های گذشته خود را تکرار کرد. در این میان اما مسئولین باز ادعای خنثی بودن تحریم‌ها را مطرح می‌کنند. مسعود پزشکیان در اولین واکنش‌ها به امضای فشارهای حداکثری ترامپ ادعا کرد که اقتصاد ایران کاملا به نفت وابسته نیست و محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت دولت چهاردهم، نیز می‌گوید که اجازه نمی‌دهد وعده شوم ترامپ برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران عملی شود. حتی حمید بورد، مدیرعامل شرکت نفت، که در روز ۲۲ بهمن گفته بود مشکلات اصلی کشور ناشی از تحریم‌ها و مسائل مدیریتی است، تنها طی یک روز تغییر عقیده داد و اظهار داشت که تحریم‌ها نه ‌تنها تأثیری بر توانمندی‌های صنعت نفت کشور نخواهد داشت، بلکه موجب تقویت رویکردهای خودکفایی و توسعه ظرفیت‌های داخلی شده است و قطعا حرف‌های بی‌اساس ترامپ راه‌به جایی نخواهد برد.

دیروز شرکت ملی نفت اعلام کرد که «تحریم‌ها تأثیری روی صنعت نفت ایران ندارد و ما پرقدرت ادامه می‌دهیم»؛ اما از آنجا که تجربه به صفر رسیدن صادرات نفت را با تحریم‌های ترامپ داشته‌ایم، بررسی این ادعای مسئولان و روند صادرات نفتی ایران حائز اهمیت می‌شود.

همین‌الان هم در تنگنا قرار داریم

یک کارشناس حوزه انرژی درباره تاثیر تحریم‌های جدید ترامپ بر صادرات نفت ایران عنوان کرد: واقعیت امر اینست که ما در حال حاضر هم در تنگناهای خیلی شدیدی برای صادرات نفت قرار داریم.

فرزین سوادکوهی یادآور شد که الان هم مشتریان کمی داریم و درهای بازار جهانی به روی ما بسته است چراکه پنجره تعاملاتی خود را در حوزه سیاست‌های خارجی باز نکرده‌ایم و در انزوای بسیار بزرگی به سر می‌بریم.

او افزود: اکنون تمام امور نفت از کانال مشتری‌ای به نام چین می‌گذرد و مسلما با شروع موجی از تحریم‌های جدید که طبق برنامه‌هایی است که رئیس‌جمهور آمریکا در پیش گرفته و مقداری از آن را اعلام کرده است، ما در چالش‌های بسیار شدیدتری قرار می‌گیریم.

این تحلیلگر مسائل انرژی تاکید کرد:با تحریم‌های جدید همین میزان فروش نفت ما به چین هم دچار محدودیت‌های بسیار زیادتری می‌شود، به هرحال توقیف نفت‌کش‌ها مطمئنا بالاتر می‌رود و در بنادر دچار مشکلات بسیار زیادی می‌شویم.

به گفته سوادکوهی، با تحریم‌های جدید حتی امکان بارگیری از دست ما خارج می‌شود و مشتری‌های ما عملا از دست می‌روند؛ مشتری اصلی ما چین است و به تعبیر و اعتقاد بعضی از کارشناسان، شاید صادرات ما تا حد زیر ۴۰۰ هزار بشکه برسد که عملا به معنای هیچ است.

او تصریح کرد: ایران اکنون کشوری است که نزدیک ۴ میلیون بشکه نفت تولید می‌کند و توانایی دارد که این تولید را تا ۶ تا ۷ میلیون بشکه نفت افزایش دهد و حداقل ۲ میلیون از آن را صادر کند؛ با تحریم‌های جدید این امکان از ایران گرفته می‌شود و تنگناهای اقتصادی بیشتری را شاهد خواهیم بود.

تنها راه؛ افزایش ارتباطات دیپلماتیک است

این کارشناس توضیح داد: تنها در صورتی می‌توانیم از این دام خارج شویم یا دچار این مشکلات نشویم که بتوانیم ارتباطات دیپلماتیک را با کشورهای موردنظر، که ما را در این تنگنا قرار داده‌اند، بیشتر کنیم و گفت‌وگوها افزایش یابد.

سوادکوهی ادامه داد: برای ارتباط بیشتر با کشورها باید تلاش کنیم، از این وضعیت سیاسی خاص خود بیرون بیاییم و از تصاویری که از ما در جهان ساخته شده عبور کنیم و تصویر جدیدی از خود به نمایش بگذاریم تا بتوانیم نفت خود را حداقل به اندازه کنونی، صادر کنیم.

او تاکید کرد: من آینده خوبی را پیش‌بینی نمی‌کنم زیرا اگر بخواهیم با همین ساختار ادامه بدهیم به خصوص با صحبت‌های جدیدی که مسئولان کشور کردند، دچار مشکلات بسیار عدیده‌ای خواهیم شد.

ادعای مسئولان وزارت نفت هیچ پایه و اساسی ندارد

این تحلیلگر اقتصاد انرژی درباره ادعای مسئولان وزارت نفت درباره تحقق نیافتن سیاست‌های ترامپ و عدم تأثیرگذاری تحریم‌ها بر صنعت نفت، اظهار کرد: این ادعاها همیشه از سوی دولت‌های سابق هم تکرار می‌شد و به یاد داریم که به خصوص در حوزه پتروشیمی، مدیران ارشد و سیاستگذاران این حوزه اصرار عجیبی داشتند که بگویند تحریم در صادرات محصولات پتروشیمی ما تاثیر نمی‌گذارد.

سوادکوهی افزود: این در حالی است که می‌دانیم یک بند بزرگ از اقتصاد ما را صادرات پتروشیمی حمایت می‌کند؛ ۷۵ درصد این صنعت ارزآوری دارد اما به چشم دیدیم که ادعاهای مسئولان وقت درست نبود و تحریم‌ها کاملا بر صادرات محصولات پتروشیمی تاثیرگذار است. مگر محصولات پتروشیمی چه ویژگی خاصی دارد که با بقیه محصولات صادراتی ما تفاوت داشته باشد تا بتواند تحریم‌ها را دور بزند؟

او تصریح کرد: اظهارات اخیر مسئولان وزارت نفت،‌ عملا یک ادعاست که هیچ پایه و اساس منطقی ندارد. محاسبات اقتصادی نیز نادرستی آن را تأیید می‌کند و به همین دلیل نمی‌توانیم بگوییم که تحریم‌ها هیچ تاثیری ندارد.

این کارشناس حوزه انرژی درباره علت تاثیرپذیری نفت از تحریم‌ها، بیان کرد: واقعیت اینست که آمریکا تمام شیوه‌های دور زدن تحریم ما را یکی یکی کشف می‌کند و در شرایطی هستیم که مجبوریم نفت خام خود را با قیمت بسیار پایین‌تر از قیمت جهانی، به یک مشتری مانند چین بفروشیم. با این روش تنها ضرر و زیان زیادی را به منافع ملی وارد می‌کنیم و اگر اصرار داشته باشیم که بر همان شیوه‌های سابق عمل کنیم، از این به بعد به دلیل فشارهای بیشتر، ضررهای بسیار بیشتری هم بر منافع ملی خود وارد خواهیم کرد.

به اعتقاد او، صاحبنظران این ادعاهای مسئولین را قبول ندارند و همه می‌دانند ما دچار تنگنای بسیار شدیدی خواهیم شد و البته طبیعی است که دولتمردان بگویند این تحریم‌ها تاثیر ندارد؛ به هرحال آنها بیشتر از هرچیزی به شعار و گفتارهای معمول تکیه می‌کنند.

اقتصاد ما لاغرتر خواهد شد

این تحلیلگر درباره تاثیرات کاهش فروش نفت بر کلیت اقتصاد کشور، گفت: بخش زیادی از آورده‌های اقتصادی ما بر اساس صادرات نفت انجام می‌شود. هرچند در سال‌های اخیر عملا پول نقدی دریافت نمی‌کنیم زیرا به دلیل اینکه تحریم هستیم و مراودات بانکی نداریم، نمی‌توانیم پول نقد دریافت کنیم و به جای آن باید کالا وارد کشور کنیم.

سوادکوهی ادامه داد: ولی روندی که در حال پیشروی است، اگر بخواهد شدت بیشتری پیدا کند و تنگناها شدیدتر شود، دچار مشکل زیادتری خواهیم شد. یعنی از همین یک مقدار آورده‌ای که به عنوان پیشران اقتصاد می‌تواند تلقی شود، محروم خواهیم شد و به اصطلاح، کاهش فروش نفت، به شدت بر اقتصاد ما تاثیر منفی خواهد گذاشت.

او تاکید کرد: هرچند که خزانه و منابع مالی کشور فربه نبوده اما خزانه و منابع و اقتصاد لاغرتر خواهند شد و مسئولان باید برای گذران امور کشور فکر دیگری کنند.

این کارشناس اقتصاد انرژی با اشاره به تحولات بازار ارز، در پایان خاطرنشان کرد: همین‌اکنون هم تاثیر تحریم‌ها را در بازار ارز می‌بینیم که حتی یک خبر ساده می‌تواند تاثیر عمیقی بر بازار آشفته ارز ما بگذارد. تاثیر مسئله نفت هم که برای اقتصاد کاملا مشخص است زیرا اقتصاد ما کاملا نفتی است.

رامتین موثق