واکنش‌ها به تبعات اجتماعی انتقال آب بین‌حوضه‌ای در استان‌های یزد و اصفهان/ کارشناس محیط زیست: گرفتار ورشکستگی مدیریتی هستیم

روزنامه توسعه ایرانی نوشت: یک کارشناس محیط زیست با اشاره به تخریب لوله‌های انتقال آب به یزد در اصفهان توسط برخی کشاورزان اصفهانی گفت: در ۳۰ سال گذشته بارها و بارها متخصصان محیط زیست به پروژه‌های انتقال آب بین حوضه‌ای معترض بودند و علاوه بر مسائل محیط زیستی، بر تبعات اجتماعی این اقدام در شرایط بحرانی، تاکید می‌شد.

در روزهای ابتدایی سال ۱۴۰۴ با ادامه بحران کمبود آب، گروهی از کشاورزان استان اصفهان در اعتراض به بی‌آبی و خشکی زاینده‌رود دست به تجمع زده و شماری از معترضان نیز خط لوله انتقال آب به یزد را شکستند.

در پی تجمع و اعتراض کشاورزان اصفهانی، معاون امنیتی و انتظامی استاندار اصفهان بر حل مسائل و مشکلات کشاورزان استان از طریق مسیرهای قانونی تأکید کرد و رئیس‌جمهور نیز دستور پیگیری تخصیص حقابه زاینده رود را صادر کرد. پس از آن نیز الیاس حضرتی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت از جاری شدن آب در زاینده‌رود خبر داد.

اما با تخریب لوله انتقال آب به یزد ایرنا در گزارشی به نقل از یکی از مسئولان محلی این استان اعلام کرد، ساکنان ۶۰۰ روستای استان یزد از بی‌آبی رنج می‌برند؛ این در حالی است که تا پیش از تخریب تاسیسات انتقال آب استان هم مشکل داشتند و حالا پس از آسیب دیدن شدید این تاسیسات، این مشکل، چندین برابر شده و در برخی از روستاها اصلا آب نیست.

کشاورزان اصفهانی معترض به خط لوله انتقال آب می‌گویند آب منتقل شده به یزد برای صنایع مصرف می‌شود. این در حالی است که جلیل میرمحمدی میبدی، نماینده مردم یزد در مجلس شورای اسلامی می‌گوید این انتقال آب برای صنایع نبوده و برای شرب مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین به گفته پوردهقان نماینده مردم اردکان، شکسته شدن خطوط انتقال آب از اصفهان به یزد ۲۵۰ میلیارد تومان به خط انتقال آب شرب یزد خسارت وارد کرده است.

اگرچه رئیس‌جمهور دستور پیگیری رفع مشکل آب در یزد را صادر کرده است و الیاس حضرتی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت در شبکه ایکس به نقل از استاندار یزد از صدور دستور ویژه رئیس‌جمهور برای پیگیری و تسریع در تعمیر و بازسازی خط انتقال آب به استان یزد در کوتاه‌ترین زمان ممکن خبر داد؛ اما تبعات تخریب تاسیسات آب استان یزد فقط محدود به روستاها نشده و شدت بی آبی و کم آبی و کاهش فشار آن در اغلب مناطق استان و بویژه شهر یزد به جایی رسید که مسئولان استان شنبه و یکشنبه آینده را تعطیل رسمی اعلام کردند و راه حل دیگری هم نبوده و نیست؛ یزد اکنون با بحران جدی آب روبروست.

بی‌توجهی دیوانسالاری مدیریت آب به نگرانی‌های محیط‌زیستی‌ها

اما تنش‌های اجتماعی در پی بحران کمبود آب موضوعی است که سالهاست کارشناسان محیط زیست در خصوص انتقال آب از حوضه‌های آبریز هشدار داده و پیش‌بینی چنین وضعیتی را پیش از این کرده بودند.

حسین آخانی، کارشناس محیط زیست درباره تنش‌های اجتماعی در پی مطالبه آب در اصفهان از سوی کشاورزان اصفهانی گفت: در ۳۰ سال گذشته بارها و بارها متخصصان محیط زیست به پروژه‌های انتقال آب بین حوضه‌ای معترض بودند و علاوه بر مسائل محیط زیستی، بر تبعات اجتماعی این اقدام در شرایط بحرانی، تاکید می‌شد.

وی ادامه داد: اما متاسفانه دیوانسالاری مدیریت آب در کشور یعنی وزارت نیرو هرگز به نگرانی‌هایی که متخصصین و محیط زیستی‌ها داشتند توجه نمی‌کرد و پروژه‌های انتقال آب بین‌حوضه‌ای و پروژه‌های سدسازی را با شدت تمام اجرا کرد و ما هم می‌دانستیم هر زمانی که آبی را خارج از یک حوضه بیاورند یا اینکه با احداث یک سد باعث به اصطلاح ایجاد یک فرصت آبی بشوند، در کنار آن هم صنایع و درپی آن تراکم جمعیت به وجود می‌آید و کشاورزی فعال می‌شود و این ماجرا باعث شکل‌گیری اقتصاد آب محور می‌شود یعنی با اجرای این پروژه‌ها تمام این ظرفیت‌ها را تحریک می‌کنیم.

این کارشناس محیط زیست تصریح کرد: این موضوعات کاملا علمی و شناخته شده است ولی متاسفانه فشارهای نماینده‌های مجلس، استاندارها و مسئولین محلی باعث می شد که به هیچکدام از این نگرانی‌ها و این توصیه‌ها توجه نشود و آن شرکت‌هایی که مجری این پروژه‌ها بودند که ما به آن‌ها مافیای آب می‌گوییم هم دنبال این بودند که در حقیقت از بودجه کشور پول بگیرند و این پروژه‌ها را اجرا کنند چرا که به هر حال از طریق اجرای این پروژه‌ها منافع کلانی نصیبشان می‌شد و این شد که الان نگرانی‌هایی که داشتیم، خودش را نشان داده است.

اولین تاثیر تغییر اقلیم گرم افزایش گرمای کره زمین است

وی تصریح کرد: در حال حاضر نیز تقریبا سفره‌های آب‌های زیرزمینی ما همه تخلیه شده و وارد یک دوره خشکسالی شده‌ایم که البته هنوز نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم که این دوره چقدر ادامه خواهد داشت. ضمن اینکه کلا خاورمیانه و دنیا گرفتار مسئله تغییر اقلیم شده و با تغییر اقلیم مواجه است، اولین تاثیر تغییر اقلیم افزایش گرمای کره زمین است. هرچقدر هم گرمای کره زمین افزایش پیدا کند که حداقل در خاورمیانه دو برابر متوسط جهانی تاثیر خود را تا به حال نشان داده، ما با آب شدن یخچال‌ها و از بین رفتن منابع آبی دائمی کشور مواجه می‌شویم.

طی چهار دهه گذشته در مسیر توسعه پایدار نبوده‌ایم

آخانی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به دستور رئیس‌جمهور برای تخصیص حقابه زاینده رود و رسیدگی به وضعیت آب در استان یزد، گفت: این اقداماتی که انجام می‌شود به صورت مسکن است. طبیعی است که حالا رئیس‌جمهور یا مسئولین ارشد کشور چاره‌ای ندارند برای اینکه بخواهند وضعیت را آرام کنند. ولی هیچکدام از این‌ها راه حل ماجرا نیست. مسیر توسعه کشور در سه الی چهار دهه گذشته هیچوقت در مسیر توسعه پایدار نبوده است.

وی ادامه داد: در واقع تکنوکرات‌هایی که ما در کشور داریم فرقی نمی‌کند، چه آن‌هایی که در صنعت هستند و چه آن‌هایی که در مدیریت کلان کشور هستند. فهمی از توسعه پایدار ندارند و در شرایطی هم که کل اقتصاد کشور بر یک مبنای نادرست پایه‌گذاری شود نتیجه همین محصولی می‌شود که امروز درو می‌کنیم.

در زمینه مصرف بنزین و انرژی هم دچار مشکل هستیم

این کارشناس محیط زیست تصریح کرد: از نظر من دیگر فقط معجزه می‌تواند این روند را تغییر بدهد و این مسئله هم فقط محدود به آب نیست. ما در زمینه انرژی و مصرف بنزین هم گرفتار این مسئله هستیم. به دلیل اینکه مدیران کشور، وزرا و نمایندگان مجلس بر اساس دانش و سواد و فهم علمی توسعه به این درجات نرسیده‌اند. آنها معمولا از طریق پله‌های سیاسی ترقی و همیشه کوتاه مدت فکر کردند و الان هم خودشان باید در واقع پاسخگوی مردم باشند. من متخصص یا دانشگاهی یا امثال من دیگر نمی‌توانیم به این دوستان توصیه‌ای بکنیم.

آخانی تصریح کرد: مسئله ما در حقیقت ناترازی و یا ورشکستگی مدیریتی است و گرفتار ورشکستگی مدیریتی شده‌ایم. با این مدیریت‌ها هم قطعا هر پیشنهادی که داده شود قابلیت اجرا ندارد چراکه کل اقتصاد بر مبنای نادرست گذاشته شده است.