نزاجا
بزرگترین نیرو در بین نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران است. فرماندهی این نیرو به عهده امیر سرتیپ کیومرث حیدری است. نیروی زمینی ایرانبه لحاظ تعداد پرسنل فعال و ذخیره، نهمین نیروی بزرگ دنیا می‌باشد. همچنین از نظر نیروهایی ویژه ارتش ایران تیپ ۶۵ نوهد یا همان کلاهسبزها که از نیروهایی ویژه هوابرد به‌شمار می‌روند که امروزه به عنوان دهمین نیروی ویژه در دنیا فعالیت می‌کنند. نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران با پیوستن به مردم در بهمن ماه ۵۷ نقش مهم و اساسی خود را در پیروزی انقلاب اسلامی و تثبیت آن ایفا نمود و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بلافاصله ماموریت یافت تا در راستای حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی و اجرای فرامین فرماندهی کل قوا در مناطقی از کشور با ضدانقلاب درگیر شده و دفاع قهرمانانه خود را در یک نبرد طولانی از مرز و بوم میهن اسلامی آغاز نماید. این حماسه که چهره نیروی زمینی قهرمان به تعبیر امام(ره) در آن می درخشد با صلابت هر چه تمامتر هنوز ادامه دارد و در این راستا بیش از ۴۸۰۰۰ ستاره درخشان از فرماندهان و اسوه های بی مانند میادین نبرد گرفته تا سربازان مظلوم و گمنام خود را تقدیم انقلاب اسلامی نموده است و آثار کینه دشمن متجاوز که هنوز بر بدن بیش از ۲۷۰۰۰۰ مجروح و جانباز باقی است سند زرین دیگری بر سربازی سربازان فداکار و بی توقع این نیرو می باشد.
عملکرد نیروی زمینی تا شروع جنگ
نیروی زمینی که در سیر تحولات انقلاب با کاهش توان رزمی مواجه شده بود بلافاصله اقدام به تجدید سازمان نموده و با عناصر مومن و پایدار خود به آموزش اولیه بسیج و سپاه پاسداران پرداخته و با اعزام تیم های آموزشی و افسران ستاد و تشکیل دوره های کوتاه مدت برای پاسداران در پی ریزی نهاد قدرتمندی بنام سپاه پاسداران نقش خود را به انجام رسانده و هم زمان ماموریت یافت تا ضدانقلاب و عناصر خود فروخته ضدمردمی را ابتدا در ترکمن صحرا و سپس بطور گسترده در آذربایجان غربی و کردستان سرکوب نموده و شهرها و روستاها و پادگان ها را پاکسازی و امنیت را در این منطقه مظلوم برقرار و حاکمیت نظام اسلامی را اعمال نماید. جنگ های چریکی در ارتفاعات، جاده ها، روستاها، شهرها و مناطق استراتژیک در آزادسازی شهرهایی مانند بوکان، سقز، مهاباد، بانه، سردشت، پیرانشهر، مریوان، دیواندره و مقاومت دلیرانه ۴۴ روزه در باشگاه افسران سنندج و استقامت در پادگان های محاصره شده، به آفریدن حماسه هایی انجامید که در تاریخ نظامی میهن اسلامی نمونه و مانندی ندارد. این نبردها در سه مقطع زمانی صورت پذیرفت.
مقطعی که ضدانقلاب نمودار شد و با توطئه سیاسی و اعزام هیئت حسن نیت دولت موقت و ریاست جمهوری وقت بنی صدر خائن، ضد انقلاب بر شهرها و جاده ها و روستاها مسلط گردید که فقط در یک کمین ضدانقلاب در اوایل درگیری ۱۵۲ نفر از یک گردان ارتش به شهادت رسیدند.
مقطع دوم حضور پر قدرت و سریع لشکرهای ۸۱ ،۹۲ ،۱۶، ۲۱ ، ۷۷ و تیپ های ۳۳ ، ۵۵ ، ۳۰ از نیروی زمینی ارتش و واحدهایی از سپاه پاسداران و نیروهای مردمی بودند که اوج حماسه و نبرد به فرماندهی سپهبد شهید صیاد شیرازی صورت گرفت که این شهید بزرگوار ضمن هدایت نبرد خود تفنگ بدست گرفته و بارها تا مرحله شهادت پیش رفت.
مقطع سوم که جاده مواصلاتی ۲ استان از طریق میاندوآب، بوکان و سقز باز شد و جاده های پیرانشهر به سردشت و جاده مهاباد به سردشت، پاکسازی شده و نبرد تا عمق روستاها ادامه یافت. در این رابطه نقش مهم هوانیروز و نیروی هوایی در حمایت های همه جانبه و حتی شرکت نزدیک در نبرد با ضدانقلاب ستودنی و فراموش نشدنی است.
توان رزمی ارتش در آستانه جنگ
هنوز یگان های ارتش جمهوری اسلامی از پاکسازی شهرها فارغ نشده بودند که طبل جنگ با تجاوز سراسری عراق در جبهه های جنوبی نواخته شد و یکی از نادرترین جنگ های تاریخ معاصر به وقوع پیوست.
استعداد یگان های ارتش جمهوری اسلامی ایران بویژه نیروی زمینی در پی حوادثی که در بسیاری از آنها دست عوامل توطئه گر پیدا بود کاهش یافته و در آمادگی کامل به سر نمی بردند. از عمده ترین این عوامل آسیب های وارد شده به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی، ورود مردم به پادگان ها، اخراج ۴۰ هزار مستشار نظامی خارجی که عمدتاً آمریکایی بوده و در تمام زوایا نقش کلیدی داشته اند، کاهش مدت سربازی از ۲ سال به یک سال که استعداد نفرات را به نصف کاهش داد، کم شدن تعداد پرسنل کادر ارتش به دلیل توقف استخدام ، انتقال پرسنل متخصص به شهرهای محل سکونت، لغو خرید تجهیزات نظامی و طرح فروش ادوات مدرن جنگی، فراخواندن وابستگان نظامی از خارج و نهایتاً انحلال واحدهایی از یگان های نظامی بود که عمدتاً در پی تصمیم دولت موقت برای کاهش توان رزمی به عنوان یک اصل به وقوع پیوست.
در مقابل ارتش عراق با شروع تبلیغات سرسام آوری به افزایش روحیه خصومت و ایجاد کینه در مردم و نظامیان خود نسبت به ایران اقدام کرد و با خرید بدون حد و مرز تجهیزات مدرن، انواع هواپیماهای جنگی، احداث پایگاه های جدید در مرز، احضار متولدین ۱۹۵۵ و ۱۹۵۶ به خدمت و فراخوانی نیروی ذخیره ارتش استعداد یگان های خود را فوق العاده گسترش داد. با توجه به موارد اشاره شده معاونت عملیات نیروی زمینی طی یک برآورد و کارشناسی نظامی در بعضی از مناطق نبرد در روزهای اول جنگ توان رزمی عراق را ۱۵ برابر توان رزمی ایران اعلان نموده بود.
نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران علیرغم مسایلی که باعث کاهش توان رزمی شده بود با روحیه ای بالا ضمن انجام ماموریت خود در مبارزه با ضدانقلاب ، طرحهای گوناگون دفاعی را آماده نموده و حرکات نظامی عراق را زیر نظر گرفت و اسناد فراوانی از گزارشات مفصل یگان ها در رابطه با تحرکات و تجاوزات ارتش عراق در مرزها در بایگانی یگان ها موجود است که متاسفانه از طرف رییس جمهور وقت جدی گرفته نمی شد حتی در یکی از مناطق برای اثبات تجاوزات عراق ، سپهبد شهید صیاد شیرازی مجبور شد بنی صدر را با بالگرد به منطقه برده تا از نزدیک یک پاسگاه تخریب شده را مشاهده کند. درگیری های پراکنده تا ۳۱/۶/۱۳۵۹ در اکثر مناطق بویژه در مناطق جنوب مانند بمباران دهکدههای قره-شیر ، اشغال پاسگاه مرزی امیرآباد در مهران و درگیری پاسگاه خرمال ادامه داشت.
متوقف نمودن دشمن و ممانعت از تداوم پیشروی
دشمن تا دندان مسلح با بمباران شهرهای ایران حرکت یگان های خود را به سوی اهداف از پیش تعیین شده آغاز کرد و طبق ادعای صدام قرار بود ۳ روزه تهران را فتح و انقلاب اسلامی را شکست دهد و از اینجا سرفصل جدیدی در حماسه سازی های نیروی زمینی قهرمان آغاز گردید. نیروی زمینی ارتش با استفاده از طرح های دفاعی خود با همان استعداد کم، بی درنگ مواضع مشخص شده را اشغال و ایستادگی در مقابل دشمن را از روز اول نبرد به صورت جدی و موثر آغاز می نماید. نبردهای تن به تن ، یورش قهرمانانه هوانیروز و نیروی هوایی به مواضع و عمق شهرهای دشمن از تدبیرهای روز دوم نبرد است. این مقاومت با از جان گذشتگی تاریخی نیروها در اکثر مناطق باعث متوقف شدن دشمن و در بعضی مناطق دیگر باعث کند شدن حرکت و پیشروی نیروهای دشمن گردید. نبردهای ۷ روز آغازین جنگ در خرمشهر ، بستان ، رقابیه ، عین خوش ، دهلران که به وارد کردن تلفات سنگین به دشمن همراه بود، توانست ارتش مغرور عراق را به خود آورد به حدی که حتی به اهداف اولیه خود نرسید و مجبور به توقف اجباری در مناطق ناخواسته گردید. قهرمانی های یگان های حاضر در منطقه جنوب و غرب در مقابل ارتش با استعداد حدود ۱۵ لشکر زرهی تقویت شده و دهها تیپ و یگان ویژه و دهها هزار داوطلب ارتش مردمی و صدها هواپیمای مدرن جنگی دور از انتظار بوده و قابل ستایش است. بدین ترتیب دشمن در روز هفتم مهر در مناطق متصرف شده متوقف گردید. صدام اجباراً پیشنهاد آتش بس داد و شورای امنیت سازمان ملل اولین قطعنامه را به شماره ۴۹۷ صادر نمود.
آغاز عملیات بزرگ پدافندی
در تاکتیک نیروهای نظامی معاصر یکی از مهمترین عملیات های نظامی ، تثبیت دشمن و ایستادگی در مقابل تجاوز اوست که اصطلاحاً آن را پدافند می نامند. اجرای عملیات پدافندی به دلیل ویژگی های خاص بسیار دشوارتر از یک عملیات آفندی (حمله به دشمن) است لذا هیچ یگان نظامی نمی تواند قبل از انجام یک پدافند موفق در سایر جبهه ها اقدام به آفند نماید. پدافند و مراقبت یکان های نیروی زمینی ارتش از مرز که قبل از شروع رسمی جنگ آغاز شده بود با طولانی شدن جنگ در سراسر نقاط مرزی غرب و جنوب با قدرت ادامه یافت. پایداری نیروی زمینی در پدافند طولانی در شرایط سخت آب و هوایی از ارتفاعات صعب العبور پوشیده از برف شمالغرب که گاهی اوقات برای تدارکات سنگرها از نردبان های طنابی بلند استفاده می شد تا دشت های وسیع و هوای داغ خوزستان آنچنان سخت و طاقت فرسا می نمود که بعضی از یگان ها به اصرار درخواست رهایی از پدافند و شرکت در عملیات آفندی را می نمودند. بهر تقدیر عملیات پدافندی ۸ سال دفاع مقدس با همت و مقاومت تعدادی از یگان های نیروی زمینی با سربلندی کامل انجام و زمینه برای اجرای عملیات های آفندی توسط دیگر رزمندگان نیروی زمینی ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فراهم گردید.
انجام عملیات های بزرگ و کسب پیروزی در جنگ
یکی دیگر از تاکتیک های نظامی، انجام عملیات های کوچک ( تک محدود ) برای حفظ روحیه تهاجمی خودی و گرفتن فرصت از دشمن برای طرح ریزی تهاجمی می باشد. نزدیک به ۲۵۰ عملیات از ۳۰۷ عملیات در طول جنگ که به صورت مستقل توسط ارتش و یا به طور مشترک با سپاه انجام شده است عملیات های کوچکی بود که دقیقاً از روز دوم مهرماه ۱۳۵۹ در منطقه عین خوش آغاز و تا آخرین روزهای جنگ ادامه یافت. به دنبال تثبیت دشمن و شناسایی استعداد و نقاط ضعف و قوت آن، زمینه برای انجام عملیات های بزرگ با هدف بیرون راندن متجاوز و آزادسازی مناطق اشغال شده مهیا می شود. در این فرصت کوتاه تنها اشاره ای گذرا به این نبردها شده و تفصیل آن را به مطالعه کتاب ارزشمند اطلس نبردهای ماندگار ارجاع می دهیم.
عملیات ثامن الائمه سرآغاز پیروزی های بزرگ
اولین عملیات بزرگ و در عین حال کاملاً کلاسیک و طبق اصول نظامی، عملیات ثامن الائمه است که به وسیله طراحان ورزیده نیروی زمینی ارتش طراحی و عمدتاً توسط لشکر ۷۷ و واحدهایی از سپاه پاسداران و به دنبال دستور سریع فرمانده کل قوا مبنی بر شکستن حصر آبادان به طور ۱۰۰ درصد موفق انجام و خیال شکست ناپذیری صدام را نقش بر آب نمود. به دنبال آن نبردهای طریق القدس ، فتح المبین و بیت المقدس انجام و سپس دامنه آن به عملیات های محرم ، قادر و عاشورا و ... کشیده شد.
ارتش جمهوری اسلامی به طور کلی و نیروی زمینی قهرمان به طور ویژه، بدون شک تنها نیرویی است که از روز اول نبرد در تمام مناطق و تمام عملیات ها به صورت مستقیم و غیرمستقیم شرکت نموده و نقش موثر و تعیین کننده خود را به خوبی نشان داده است. به طور مثال : همزمان با آغاز عملیات والفجر ۸ ، آتش توپخانه ۵۰ گردان توپخانه نزاجا و پروازهای دلیرانه نیروی هوایی و هوانیروز آن را مستقیماً حمایت می کردند و همزمان عملیات پشتیبانی در منطقه ای به عرض ۲۰۰ کیلومتر با شرکت ۴ لشکر از شلمچه تا طلائیه انجام گردید که ضمن انهدام وسیع ادوات جنگی دشمن و وارد نمودن تلفات سنگین و نفوذ به مواضع مستحکم باعث شد ارتش عراق فریب خورده و نیروهای مستقر در منطقه را به سمت فاو اعزام ننماید تا عملیات والفجر ۸ با پیروزی به انجام برسد.
تداوم حضور جهت حفظ امنیت ملی
اینک در آستانه ۲۹ فروردین روز ارتش و روز حماسه آفرینی های نیروی زمینی سرافرازانه به اطلاع مردم عزیز که از حمایت خود از ارتش لحظه ای دریغ ننموده اند برسانیم که نیروی زمینی ضمن ادامه ماموریت حفظ مرزها در مناطق نبرد به بازسازی و افزایش قدرت رزمی خود اقدام نموده و در مانورهای عظیم ذوالفقار و پیروان ولایت اقتدار و سربلندی خود را به نمایش گذاشته است. این نیرو با سرافرازی در پی اجرای قانون اساسی نسبت به شرکت در سازندگی میهن اسلامی اقدام و در صحنه های باقی مانده نبرد با پاکسازی صدها هکتار از اراضی آلوده به میهن و مواد منفجره زمینه گسترش کشاورزی و آبادانی منطقه را فراهم می نماید. تجسس و پیدا نمودن پیکر مطهر شهدا و جلوگیری از نفوذ منافقین و ایجاد امنیت در نوار مرزی شرق کشور جهت جلوگیری از قاچاق موادمخدر نیز از دیگر اقدامات ارزشمند این نیرو است.
