فیلم/ پرتاب تلسکوپ جیمز وب به فضا

بزرگترین و پیشرفته ترین تلسکوپ فضایی جهان از پایگاه گویان فرانسه به فضا پرتاب شد. قرار است این تلسکوپ غول پیکر که انقلابی در صنعت فضا محسوب می شود در فاصله ای بسیار دورتر از تلسکوپ هابل جهان پیرامون ما را رصد کند.

این تلسکوپ ۹ میلیارد دلاری میتواند فضایی به مراتب دورتر و عمیق تر از آنچه تا کنون بشر دیده را رصد کرده و دور جدیدی از اکتشافات نجومی را آغاز کند.

یک ایرانی در تیم علمی تلسکوپ فضایی "جیمز وب" ناسا

آیرین شیوایی محقق مقطع فوق دکترا دانشگاه آریزونا و عضو تیم علمی جیمز وب از دانشمندان ایرانی در توسعه این تلسکوپ بسیار مهم نقش به سزایی را ایفا کرده است.

آیرین شیوایی دارای مدرک کارشناسی رشته فیزیک از دانشگاه تهران و مدرک دکترای رشته اخترفیزیک از دانشگاه کالیفرنیا، ریورساید است.

در سایت آیرین شیوایی ویبلی (ireneshivaei.weebly.com) او درباره نقش خود در این تلسکوپ گفته است:در رصدخانه استیوارد دانشگاه آریزونا، من عضوی از تیم علمی "رصد زمان تضمین شده " (GTO) ابزار فروسرخ میانی (MIRI) و دوربین مادون قرمز نزدیک (NIRCam) هستم.

وب به چهار ابزار علمی برای کمک به مشاهدات خود مجهز شده است. اینها شامل دوربین مادون قرمز نزدیک (NIRCam)، طیف نگار مادون قرمز نزدیک (NIRSpec)، ابزار مادون قرمز میانی (MIRI) و حسگر هدایت دقیق/تصویرگر مادون قرمز نزدیک و طیف نگار بدون شکاف (FGS- NIRISS) هستند. تلسکوپ فضایی جیمز وب حاصل تلاش مشترک سازمان ناسا، آژانس فضایی اروپا (ESA) و آژانس فضایی کانادا است.

ناسا با همکاري آژانس فضایی اروپا و آژانس فضایی کانادا (Canadian Space Agency)، دهه هاست در حال کار بر روی این تلسکوپ است و بیش از ۱۰ میلیارد دلار برای ساخت "جیمز وب" هزینه کرده است.

هدف اصلی این تلسکوپ، بررسی چگونگی شکل گیری و تکامل کهکشان ها پس از مه بانگ است و قصد دارد با نگاهی به اعماق کیهان تصاویری از نخستین کهکشان هایی که تاکنون شکل گرفته اند، ثبت کند. دوربین‌های فروسرخ این تلسکوپ به قدری قدرتمند و دقیق هستند که میتوانند حضور یک خر زنبور را از فاصله ۲۴۰ هزار مایلی (فاصله بین زمین و ماه) تشخیص دهند. "جیمز وب" همچنین به اخترشناسان کمک خواهد کرد تا اسرار جهان را درک کنند. "جیمز وب" ۱۰۰ برابر قدرتمندتر از هابل است. همچنین وب از نور فروسرخ استفاده می کند و دارای طول موج هایی است که میتواند از میان ابرهای غباری نیز که ممکن است از دید هابلِ متکی به نور مرئی جا مانده باشد، گذر کند. وب باید عمیق تر از پیش کیهان را رصد کند و کهکشان هایی را که پس از مه بانگ شکل گرفتند، شناسایی کند. شناسایی این کهکشان ها به دلیل دور دست بودن و نور کم برای هابل چندان امکان پذیر نیست.

نمی توان گفت "وب" جایگزین "هابل" خواهد شد، چرا‌که "هابل" همچنان در حال رصد کیهان است و ناسا امیدوار است تا چند سال دیگر، احتمالا تا دهه ۲۰۳۰ نیز بتواند از آن استفاده کند. "هابل" یکی از بزرگ ترين و پرکاربردترین تلسکوپ ها به شمار می آید." وب" اغلب بعنوان جانشین یا جایگزین هابل توصیف می شود، اما به رغم تعداد انگشت شماری مشکل در طول این سالها ، ابزارهای علمی "هابل" هم چنان قوی هستند و این دو تلسکوپ بزرگ قرار است با هم (البته دور از یکدیگر) در فضا مشاهداتی را انجام دهند." هابل" میتواند نورهای محدوده طول موج حدود ۲۰۰ نانومتر (nm) تا ۲.۴ میکرون را ببیند، در حالیکه برد "وب" از حدود ۶۰۰ نانومتر تا ۲۸ میکرون خواهد بود." جیمز وب" برخلاف "هابل" در مدار زمین قرار نمی گیرد، بلکه در مدار خورشید و در نقطه ی لاگرانژی دو در فاصله بین ۳۷۴ هزار تا ۱.۵ میلیون کیلومتری از زمین قرار خواهد گرفت. نقاط لاگرانژی ( Lagrangian points) پنج نقطه میان دو جسم بزرگ هستند که در آن نیروی جاذبه دو جسم یکدیگر را خنثی می کند.