"اومیکرون"، نام سویه ویروس کرونایی است که اخیرا در بوتساوانا در آفریقای جنوبی شناسایی شده و بنظر می آید در این کشور، به ویژه در استان شمالی "گائوتنگ" با دو کلانشهر پرتوریا و ژوهانسبورگ، شیوع یافته است.
در هنگ کنگ این سویه ویروسی از جمله در انسان هایی شناسایی شده است که از آفریقای جنوبی به این کشور سفر کرده بودند. یک نفر نیز در اسرائیل به این ویروس آلوده شده است که از سفر به "مالاوی"، کشوری واقع در جنوب شرقی آفریقا، بازگشته بود.
در اروپا نیز این سویه ویروسی کرونا (corona) در مورد دو نفر ثبت شده است. به گفته وزارت بهداشت بلژیک این فرد مسافری بوده که پیش از این در مصر بوده است. بر اساس آخرین خبرها، در آلمان نیز در مورد یک فرد بازگشته از آفریقای جنوبی این ویروس تشخیص داده شده است.
حال بسياري کشورها، از جمله آلمان، به منظور جلوگیری از شیوع این سویه ویروس خطرناک، برای مسافران از مقصد آفریقای جنوبی محدودیت هایی وضع کرده اند.
چرا شدت نگرانی این اندازه بالاست؟
سوزان هاپکینز، پژوهشگر امپریال کالج لندن این سویه جدید را "نگرانی آورترین سویه ای که تاکنون مشاهده شده" توصیف می کند. او درباره علت این نگرانی عمیق می گوید: «در طول هفته های گذشته شمار مبتلایان جدید در آفریقای جنوبی در سطحی نسبتا پایین بوده است؛ ولی به ویژه در استان گائوتنگ، به ناگهان در مدتی کوتاه شمار بیماران جدید به شدت رو به افزایش گذاشت. با آزمایش هایی که بر روی نمونه ها صورت گرفت مشخص شد که تقریباً در تمام موردها، این بیماری ناشی از آلودگی به یک سویه ویروس کرونای جدید با کد B.1.1.529 بوده است.»
هلموت هنگل، رییس بخش ویروس شناسی در کلینیک دانشگاه فرایبورگ آلمان این سویه ویروسی را بسیار جدی تلقی می کند، اما می گوید نباید زیادی بر شیپور هشدار دمید. او می گوید: «از قرار معلوم این سویه ویروس کرونا سریع تر از سویه دلتا در آفریقای جنوبی سرایت یافته است. ولی هنوز پژوهشی علمی در مورد میزان سرایت آن منتشر نشده و ارزیابی ها خيلي کلی و موقت است.»
سویه"دلتا" ی کرونا، گونه اصلی سرایت یافته در اروپا و آفریقای جنوبی است. سرایت پذیری این سویه به وضوح بیش از سویه های پیشین بوده است.
ریچارد رهر، رییس گروه پژوهشی "تکامل ویروس ها و باکتری ها" در دانشگاه بازل، در این باره می گوید، کاملاً قابل تصور است که سویه جدید "اومیکرون" سرایت پذیری بالایی داشته باشد: «به نظر می آید که سویه جدید در آفریقای جنوبی بر سویه دلتا غلبه کرده است. اما شمار مبتلایان جدید در آفریقای جنوبی هم اکنون نسبتا پایین است و به همین دلیل ارزیابی را دشوار می سازد. در این لحظه هنوز مشخص نیست که این سویه جدید در چه شرایطی سریعتر از سویه دلتا سرایت پیدا می کند و امیدواریم بتوانیم طی روزهای آینده پاسخی برای آن بیابیم.» او می افزاید که ورود اینگونه جدید غیرقابل انتظار بوده و ترکیب جهش ژنی آن "بسیار چشمگیر" است.
سویه جدید چه وجه تمایزی با سویه های پیشین دارد؟
پژوهشگران بیش از هر چیز با نگرانی به تغییرات ژنتیکی این ویروس می نگرند، زیرا این سویه جدید به وضوح متفاوت از سویه های پیشین است:حداقل۳۰ جهش (موتاسیون) در خارهای پروتئینی سطح این ویروس مشاهده شده است. خارهای پروتئینی نقش مهمی دارند تا بتوانند وارد سلول های بدن شوند و انسان را آلوده کنند. همین جهش ها در خارهای پروتئینی بودند که سویه دلتا را خطرناک ساختند.
مسئله دیگر این است که واکسن های دارای مجوز، سیستم ایمنی بدن را تمرین می دهند تا خارهای پروتئینی را بتوانند شناسایی کنند. ولی در وضعیتی که این پروتئین مدام در حال تغییر است، از تأثیر واکسن ها می کاهد.
گونه جدید تا چه اندازه خطرناک است؟
هنگل، ویروس شناس می گوید هنوز زود است بتوان در مورد سویه جدید اظهارنظر کرد: «مطئنا ویروسی جدی است، اما در مجموع دانش علمی در مورد آن هنوز بسیار اندک است.» کارشناسان هنوز نمی توانند با اطمینان بگویند که سرایت پذیری این ویروس بیشتر از سویه دلتا است. اگرچه موردها به خطرناک بودن آن اشاره دارند، اما ذخیره داده ها در این زمینه اندک است.
کریستیان دروستن، ویروس شناس مجتمع پزشکی شاریته در برلین نیز معتقد است که هنوز پرسش های بدون پاسخ زيادي در این زمینه وجود دارد. هنوز مشخص نیست که این سویه جدید کووید- ۱۹ سرایت پذیرتر است و یا در حال حاضر عامل دیگری باعث شیوع آن شده است. دروستن می افزاید:« در حال حاضر شواهدی در مورد میزان شدت بیماری وجود ندارد.»
تغییرات ژنتیکی این ویروس نشان داده اند که این سویه از دفاع ایمنی بدن فرار می کند. دروستن می گوید: «تغییرات در ژنوم به تنهایی کافی نیست که بتوانیم از یک وضعیت نگران کننده سخن بگوییم.» علاوه بر این باید روشن شود که این ویروس سریع سرایت می کند یا ویژگی های تغییریافته دیگری مانند روند سخت بیماری را به دنبال خواهد داشت. تحقیق و ارزیابی در مورد سویه جدید ویروس هنوز به پایان نرسیده است.
شرکت تولیدکننده واکسن "بیون تک" اخیرا اعلام کرده در حال بررسی این مسئله است که واکسن کنونی تا چه اندازه دربرابر سویه جدید مصونیت ایجاد می کند. اگر چنین نباشد، این شرکت تدارک لازم را دیده است تا در کوتاه مدت واکسنی منطبق با سویه جدید ویروس وارد بازار کند.
هنگل ویروس شناس در مورد نتیجه گیری های شتاب زده هشدار می دهد و می گوید:« طبیعی است که باید این ویروس را جدّي گرفت، اما هم زمان باید گفت که دانش ما در این زمینه بسیار اندک است. و این طور نبوده که تمام ویروس هایی که از سوی سازمان جهانی بهداشت "نگرانی آور" رتبه بندی شده اند، برای ما در آلمان دردسرساز شده باشند.» از نظر او، در لحظه حاضر، مهم این است که شتاب روند واکسیناسیون نباید کند شود.
دیگر کارشناسان نیز خواهان این هستند که در کنار مشاهده دقیق سرایت این ویروس، سطح واکسیناسیون در کشورهای آلوده شده ای مانند آفریقای جنوبی را باید بطور جدّي افزایش داد.
- 19
- 1
