اکبر هاشمی رفسنجانی
اکبر هاشمی بهرمانی (زاده ۳ شهریور ۱۳۱۳ در رفسنجان درگذشته ۱۹ دی ۱۳۹۵ در تهران) مشهور به علی اکبر هاشمی رفسنجانی روحانی، مفسر قرآن، و سیاستمدار ایرانی بود که به عنوان یکی از پرنفوذترین شخصیت‌های سیاسی جمهوری اسلامی شناخته می‌شد. او از ۱۲ مرداد ۱۳۶۸ تا ۱۲ مرداد ۱۳۷۶ چهارمین رئیس جمهور ایران بود. پیش از آن وی اولین رئیس مجلس شورای اسلامی از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۸ بود. در طول جنگ ایران و عراق رفسنجانی به عنوان نماینده رهبر در شورای عالی دفاع عملاً فرماندهی نیروهای مسلح را برعهده داشت.
اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور سابق ایران و سیاستمدار بانفوذ ایرانی. وی در خانواده ای نسبتا ثروتمند در بهرمان از توابع رفسنجان به دنیا آمد. پدر وی میرزاعلی که از باغداران پسته بود، تحصیلات حوزوی کمی داشت. در سن ۱۴ سالگی راهی حوزه علمیه قم شد و در درس اساتیدی چون امام خمینی و آیات عظام بروجردی، گلپایگانی، طباطبایی، مرعشی نجفی، شریعتمداری و منتظری حاضر شد. در سن ۲۴ سالگی با عفت مرعشی که از خانواده ای روحانی بود ازدواج کرد و از وی صاحب ۵ فرزند به نامهای فاطمه، فائزه، محسن، مهدی و یاسر شد. رفسنجانی تحت اثر تعلیمات روح‌الله خمینی به سیاست روی آورد و به مخالفت با حکومتمحمدرضا شاه پهلوی و انقلاب سفید او پرداخت. با تبعید امام خمینی در سال ۴۳، نقش مهمی در مبارزات علیه رژیم پهلوی پیدا کرد و این مبارزات سرانجام به دستگیری و زندانی شدن او منجر شد. در مجموع و از سال ۱۳۳۷ تا سال ۱۳۵۷ هاشمی رفسنجانی ۷ بار و مجموعاً ۴ سال و ۵ ماه به جرم فعالیت مخفیانه علیه حکومت پهلوی به زندان افتاد. در دوران تبعید امام خمینی به وی مسئولیت مدیریت مالی مبارزات و ارتباط با سایر گروههای ضد رژیم را داده بود.
وی در جریان ترور حسنعلی منصور با حزب موتلفه همکاری کرد و مدتی نیز با گروهک مجاهدین خلق همکاری می کرد که خیلی زود از آنها جدا شد. در سال ۱۳۵۶ به همراه چند تن دیگر از روحانیون جامعه روحانتی مبارز را تشکیل داد و در آستانه پیروزی انقلاب از سوی امام به عنوان یکی از اعضای شورای انقلاب انتخاب شد.
پس از پیروزی انقلاب حزب قدرتمند جمهوری اسلامی را تشکیل داد. با توجه به هوش سیاسی و اعتماد کاملی که امام به وی داشت، قدرت بالایی را نظام جمهوری اسلامی یافت. بعد از استعفای دولت موقت مهندس بازرگان، در دولت موقت آیت الله مهدوی کنی در سال ۱۳۵۸ به عنوان وزیر کشور انتخاب شد. در همین سال وی از سوی گروهک فرقان ترور شد که به کمک همسرش از ترور جان سالم به در برد. در سال ۱۳۵۹ در اولین دوره مجلس شورای اسلامی به عنوان رئیس مجلس انتخاب شد و در سال ۱۳۶۰ در برکناری بنی صدر از ریاست جمهوری نقشی تعیین کننده داشت. وی نماینده امام در شورای عالی دفاع بود و عملا نقش اصلی را در فرماندهی جنگ ایران علیه عراق برعهده داشت و در وادار کردن امام خمینی به پذیرش خاتمه جنگ با عراق در سال ۶۷ نیز نقش داشت.
وی همچنین سالها امامت جمعه تهران را بر عهده داشت و سابقه بیشترین تعداد خظبه های نماز جمعه تهران را داشته است. در پی اختلافات بین مجلس و شورای نگهبان در سال ۶۶ امام خمینی دستور تشکیل مجمع تشخیص مصلخت نظام را داد و رفسنجانی را به عنوان رئیس آن انتخاب کرد که وی این سمت را تا پایان عمر در اختیار داشت.
او بعد از درگذشت امام خمینی در خرداد ۱۳۶۸ و در جلسه مجلس خبرگان رهبری، در انتخاب آیت الله خامنه‌ای به سمت رهبر جایگزین نقش اصلی را ایفا کرد. وی سپس در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۶۸ به عنوان رئیس جمهور ایران انتخاب شد و تا سال ۱۳۷۶ هشت سال این سمت را بر عهده داشت. این هشت سال به خاطر بازسازی کشور پس از جنگ به دوره سازندگی معروف شده و به رفسنجانی لقب سردار سازندگی داده شد. البته سیاستهای اقتصادی او باعث شد که در این دوران تورم به رقم بی سابقه ۴۹ درصد برسد.
او در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۷۶ از محمد خاتمی کاندیدای اصلاح طلبان حمایت کرد که در خرداد ماه همان سال در انتخابات پیروز شد. دو سال بعد برای انتخابات مجلس نامزد شد ولی در برابر اصلاح طلبان شکست سختی خورد و به عنوان نفر سی ام از تهران انتخاب شد که از حضور در مجلس انصراف داد. در این سالها رفسنجانی از جانب هر دو جناح تحت انتقاد بود و در نگاه عامه مردم محبوبیتش به شدت کاهش یافته بود.
او در سال ۸۴ مجددا نامزد ریاست جمهوری شد. هرجند در دور اول نفر نخست شد ولی در دور دوم مغلوب محمود احمدی نژاد شد و پس از آن در بیانیه ای به دخالت در انتخابات اعتراض کرد. در سال ۸۶ پس از درگذشت علی مشکینی به ریاست مجلس خبرگان رهبری رسید.
در انتخابات ریاست جمهوری ۸۸، رفسنجانی به حمایت از میر حسین موسوی پرداخت و در مقابل، محمود احمدی نژاد و حامیانش بخش مهمی از تبلیغات انتخاباتی خود را بر حمله به کارنامه سیاسی و اقتصادی هاشمی رفسنجانی و خانواده اش متمرکز کردند.
در سال ۹۲ مجددا کاندید ریاست جمهوری شد ولی شورای نگهبان به علت سن بالا صلاحیت وی را رد کرد و وی پس ار آن از حسن روحانی حمایت کرد و وی رئیس جمهور شد. رفسنجانی در سالهای پایانی عمر از محبوبیت زیادی بین مردم برخوردار بود و در آخرین انتخابات مجلس خبرگان به عنوان نفر اول تهران انتخاب شد.
سرانجام هاشمی در سال ۹۵ در حالی که در استخر مشغول شنا بود دچار سکته قلبی شد و درگذشت. پیکر و در جوار آرامگاه امام خمینی به خاک سپرده شد.
