زندگینامه سلمان فارسی از اصحاب نزدیک پیامبر

سلمان فارسی، صحابی مشهور پیامبر(ص) و از یاران امام علی(ع) بود

چکیده بیوگرافی سلمان فارسی

نام کامل: مابه، روزبه یا مهران خوشنودان

تاریخ تولد: زمان امپراطوری ساسانی

محل تولد: کازرون، ایران

محل زندگی: اصفهان، شام، عراق، مدینه

لقب: فارسی، محمدی، پاک

نژاد: ایرانی

شناخته شده برای: پیشنهاد حفر خندق در جنگ احزاب

درگذشت: ۳۳ قمری در شهر سلمان پاک در مدائن

بازیگر نقش فیلم سلمان فارسی

زندگینامه سلمان فارسی

سلمان فارسی با نام اصلی روزبه، یا مابه و یا مهران و نام پدری خشبوذان یا بوذخشان در دوران سلطنت ساسانیان در کازرون به دنیا آمد. پدر سلمان دهقان یا اشراف زاده زمینداری بود که در کازرون زندگی می کردند اما بعد از مدتی به منطقه جی اصفهان مهاجرت کردند. برخی از محققان اعلام کرده اند پدر وی از نظامیان زمان ساسانی بوده است و گروهی دیگر وی را از خاندان مزدکی معرفی می کنند. 

درباره زادگاه سلمان فارسی حدس و گمان های دیگری وجود دارد که از جمله آنها می توان به شاپور، دشت ارژن و رامهرمز اشاره کرد. در بین همه موارد ذکر شده جی اصفهان از اعتبار بیشتری برخوردار است زیرا ایشان بعد از فتح اصفهان توسط مسلمانان مدتی برای زندگی به آنجا می رود. 

آیین و مذهب سلمان فارسی

از جمله محدثان شیعه که به اعتقاد به یگانه پرستی سلمان دارد؛ شیخ صدوق است. او می گوید سلمان هیچگاه به غیر از خدا سجده نکرد. زمانی که قبله ای برای سجده نداشت به سمت شرق و محل طلوع خورشید سجده می کرد. در روایتی که از امام علی بیان شده است، سلمان ناچار بود که خود را مشرک نشان دهد اما هیچگاه به آیین زرتشت اعتقادی نداشت. 

در حدیثی دیگر از پیامبر روحیه حقیقت جویی سلمان نشان داده شده است. در مصادیقی مشاهده می شود که سلمان را پیرو زرتشت می دانند و عنوان کرده اند که وی از روشن نگه داشتن آتش مراقبت می کرد، البته براساس شواهدی دیگری وی از همان زمان ابتدایی نیز آیین زرتشت را صحیح نمی دانست. 

براساس گزارشی که از خطیب بغدادی؛ مورخ سده پنجم رسیده است؛ پدر سلمان بسیار به وی علاقه داشته به همین دلیل همیشه در خانه محبوس بود و از ادیان دیگر اطلاعی نداشت. زمانی که پدرش وی را برای سرکشی به کارگرانش بیرون می فرستد وی با یک کلیسای مسیحی برخورد می کند و با دیدن عبادت مسیحیان، به این دین علاقه مند شد و از خانه فرار کرد. در همین جریان او به شام که در آن زمان مرکز مسیحیان بود، رفت و با کمک اسقف آنجا به تعلیم و عبادت پرداخت. سلمان مدت زیادی در شام ماند و سپس به موصل، نصیبین و عموریه رفت و سال های زیادی در کلیسای شهرهای آنها نزد راهبان به عبادت گذراند، تا زمانیکه که اسقف عموریه وی را به ظهور پیامبری در حجاز بشارت داد. 

سریال ایرانی سلمان فارسی

ماجرای اسلام‌آوردن سلمان فارسی

همانطور که اشاره شد سلمان بعد از شنیدن ظهور پیامبر از سمت اسقف همراه با کاروانی به سمت سرزمین های عرب حرکت کرد. اسقف از سه ویژگی این پیامبر صحبت کرده بود که شامل؛ صدقه نخوردن، پذیرفتن هدیه و وجود عبارت خاتم نبوت در بین دو کتف ایشان بودند. 

اهل کاروان در بین راه در منطقه وادی القری به سلمان ظلم کردند و بعد از دزدیدن اموالش وی را به عنوان یک برده به یهودی ها فروختند. آن یهودی نیز سلمان را به یهودی دیگری از بنی‌قریظه فروخت و سلمان با او به مدینه رفت و در نخلستانش به کار گرفته شد.

بعد از اینکه پیامبر به مدینه هجرت کرد، سلمان از حضور ایشان آگاه شد و برای اطلاع از صحت این موضوع مقداری خرما برای ایشان برد تا به عنوان صدقه تقدیم پیامبر و یارانش کند. پیامبر از خوردن خرماها امتناع کرد و سلمان متوجه شد ایشان یکی از نشانه های گفته شده اسقف را دارد. 

سلمان بار دیگر به زیارت پیامبر رفت و این مرتبه مقدار خرما به ایشان هدیه داد و پیامبر آنها را پذیرفت و میل کرد، سلمان پی برد نشانه دوم نیز صحیح است. در تشییع جنازه یکی از اصحابش حرکت می‌کرد، پشت سر ایشان قرار گرفت. هنگامی که پیامبر متوجه شد سلمان در پی دیدن خاتم نبوت است، ردای خود را کنار زد و مهر نبوت را به او نشان داد. بعد از اینکار سلمان به پاهای پیامبر افتاد و ایشان را بوسید. 

پیامبر با کمک اصحابش سلمان را به ارزش ۳۰۰ نهال و ۴۰ اوقیه طلا از فرد یهودی خریداری کرد، البته آزادی وی تا جنگ احزاب طول کشید به همین دلیل وی نتوانست در جنگ بدر و احد شرکت کند. البته برخی مورخان مانند طبری اعتقاد دارد که وی در جنگ های احد و بدر نیز حاضر بوده است. 

گزارشات زیادی مبنی بر عقد برادری بین سلمان و یاران وجود دارد که براساس برخی از آنها پیامبر بین ایشان و حذیفه یا بین او و ابوذر پیمان برادری بسته است. 

اقدامات مهم سلمان فارسی در جنگ خندق

با پیشنهاد سلمان فارسی برای پیروزی در جنگ خندق اطراف مدینه، خندق حفر شد. زمانی که پیامبر از قصد قریشیان برای شروع جنگ مطلع شد با اصحاب خود درباره این موضوع مشورت کرد که درنهایت با پیشنهاد سلمان فارسی برای حفر خندق ده نفر مامور شدند تا چهل ذراع بکنند. به‌خاطر توان جسمی بالای سلمان، بین مهاجرین و انصار اختلاف افتاد و هرکدام سلمان را از خود می‌دانستند؛ اما پیامبر(ص) سلمان را از اهل بیت خود دانست.

ماجرای مسلمان شدن سلمان فارسی

خانواده سلمان فارسی

سلمان فارسی با بقیره زنی از قبیله کنده ازدواج کرد. افرادی در کتاب های روایی و رجالی به عنوان فرزند سلمان معرفی شده اند که از جمله آنها می توان به عبدالله که حدیث تخفه بهشتی برای حضرت فاطمه را از پدر خود روایت می کند. براساس کتاب جامع الرواه، دختری در اصفهان و دو دختر در مصر به سلمان نسبت داده شده اند. 

بدرالدین حسن بن علی بن سلمان، ضیاءالدین فارسی، وهب بن کثیر بن عبدالرحمن، شمس الدین سوزنی از جمله نوادگان سلمان بوده اند که از جمله شخصیت های حدیثی، علمی و سرشناسی بوده‌اند. 

جایگاه و منزلت سلمان فارسی

برخی از منابع عنوان کرده اند که سلمان از اوصیای عیسی بوده است شاید همین موضوع دلیلی برای این باشد که حضرت علی ایشان را غسل داد. زیرا مسلمان اعتقاد دارند وصی را فقط باید پیامبر یا وصی پیامبر غسل دهد. همچنین محمد باقر از شیعیان درخواست می کند که وی را سلمان محمدی صدا بزنند و وی را از جمله اعضای اهل بیت می داند. همچنین در جای دیگر گفته سلمان از متوسمان بوده‌است. جعفر صادق نیز گفته سلمان اسم اعظم می‌دانسته‌ است.

سلمان فارسی از  محمد بن عبدالله و علی بن ابیطالب احادیث زیادی عنوان می کند، همچنین ابو وقاص و سلیم بن قیس هلالی هم از او روایاتی نقل کرده اند. 

باید اشاره کرد که سلمان فارسی در زمان خلافت عمر یا عثمان فرماندار مدائن را عهده‌دار شد که تا زمان فوتش ادامه داشت. 

سلمان فارسی در کتب تاریخی

مرگ سلمان فارسی

براساس کتاب سلمان پاک به نویسندگی ماسینیون و ترجمه دکتر علی شریعتی، تاریخ دقیق مرگ ایشان مشخص نیست. به نقل از واقدی و ابن سعد آورده شده است که پایان خلافت عمر یا خلافت عثمان تاریخ مرگ است، زیرا پیش از این در خلافت عثمان او در کوفه ساکن شده بود. در قرن سوم گردآورندگان احادیث سنت تاریخ مرگش را سال ۳۸ هجری معین کردند.

یکی از ویژگی های انسان های کامل اطلاع از غیب است، سلمان نیز از جمله افرادی بود که از غیب آگاهی داشت به همین دلیل از اجل خود اطلاع داشت و حتی درباره روز و ساعت مرگ خود نیز مطلع بود. وی در مداین مریض شد و بیماری او روز به روز وخامت می یافت، زمانی که مطمئن شد روزهای آخر زندگی اش است به وصیت پیامبر عمل کرد و دستور داد تا وی را به قبرستان ببرند. او با مردگان صحبت می کرد و این موضوع خود نشانه ای از رفتنی بودن سلمان بود. سن وی در این ایام بین دویست پنجاه سال تا سیصد پنجاه سال بوده است.

امروزه قبر او زیارتگاه مسلمانان زیادی می‌باشد و گنبدی مجلل و باشکوه بر قبر ایشان سایه افکنده است صحن و بارگاهی دارد و زوار زیادی هر روزه وی را زیارت می‌کنند.

آرامگاه سلمان فارسی

سخن پایانی درباره سلمان فارسی

سلمان فارسی در طول زندگی خود، همواره به دنبال حقیقت و کمال بود و با ایمان عمیق و عمل صالح، به یکی از شخصیت‌های برجسته تاریخ اسلام تبدیل شد. او همواره به مسلمانان توصیه می‌کرد که به علم و دانش اهمیت دهند، با یکدیگر مهربان باشند و همواره در مسیر حق و عدالت قدم بردارند.

سلمان فارسی به عنوان الگویی ارزشمند برای مسلمانان به شمار می‌رود و زندگی پرفراز و نشیب او، درس‌های ارزشمندی در زمینه ایمان، علم، اخلاق و خدمت به جامعه به ما می‌آموزد.

گردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش