آمار خودکشی سال ۱۴۰۱ در ایران اعلام شد

در روزهای اخیر گزارش‌های مختلفی درباره خودکشی تعدادی از دانش‌آموزان و کارگران در فضای رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. گزارش‌هایی که دل بسیاری از مردم را در جای جای کشور به درد آورد. یکی عامل آن را مشکلات اقتصادی می‌داند و آن یکی از ناامیدی در جامعه ایران می‌گوید. 

تنها ایران نیست که با مسئله اقدام به خودکشی و افکار خودکشی در برخی از افراد مواجه است. بسیاری از کشورها کم و بیش با این مسئله دست و پنجه نرم می‌کنند. گاهی پای عوامل فرهنگی در میان است و گاهی هم مسائل اقتصادی و اجتماعی. نکته مهم در بررسی این مسئله، گردآوری اطلاعات از وضعیت خودکشی در مناطق و گروه‌های سنی مختلف، شناسایی عوامل آن و راهکارهایی برای مقابله با آن است. 

تجارت‌نیوز در گفت‌وگو با حمید پیروی، نایب رئیس جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی ایران وضعیت خودکشی در کشور و راه‌های مقابله با آن را بررسی می‌کند. بخشی از این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید. بخش دیگر این گفت‌وگو هم به زودی منتشر می‌شود.

از وضعیت خودکشی در ایران بگویید. آمارها چه تغییری کرده است؟ 

آمار خودکشی در ایران طی سال ۱۴۰۱ به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت ۷.۴ بود. یعنی به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر ۷.۴ نفر اقدام به خودکشی کرده و فوت کردند. در مجموع، طی سال گذشته بیش از ۶۰۰۰ هزار نفر اقدام به خودکشی منجر به فوت داشتند.

به ازای هر خودکشی کامل (منجر به فوت)، حدود ۲۰ تا ۳۰ برابر آن اقدام به خودکشی می‌کنند. در سال گذشته حدود ۱۲۰ هزار نفر اقدام به خودکشی داشتند که در سامانه وزارت بهداشت ثبت رسمی شده است. ممکن است مواردی هم به موسسات خصوصی مراجعه کرده باشند که اقدام به خودکشی آنها ثبت نشده باشد.

۲۰ برابر کسانی که اقدام به خودکشی کرده‌اند هم افکار خودکشی داریم. از سوی دیگر با هر مرگ ناشی از خودکشی، در میان بازماندگان، دوستان، آشنایان و کسانی که در جریان خبر قرار می‌گیرند، ۱۳۵ تا ۱۸۰ نفر تحت تاثیر مشکلات روانی قرار می‌گیرند.

برخی از کسانی که اطلاعات خودکشی دیگران به آنها می‌رسد. ممکن است در معرض خودکشی‌های تقلیدی قرار بگیرند. یعنی خودکشی‌هایی که به دیگران سرایت پیدا می‌کند.

در ایلام با سرایت خودکشی مواجه بودیم؟

به نظر می‌رسد در موضوع خودکشی چند نفر از دانش‌آموزان ایلام همین اتفاق افتاده است. در مدت زمان کمی تعدادی از دانش‌آموزان به روش مشابه خودکشی کرده‌اند.

وضعیت خودکشی در کشورهای دیگر چگونه است؟

تقریبا تمام کشورها با مسئله خودکشی مواجه هستند. پاندمی کرونا بخشی از زیرساخت‌های سیستم‌های بهداشتی و درمانی که در حوزه سلامت روان خوب کار می‌کردند را به خود جذب کرد. پس از کرونا این مسئله حساسیت بیشتری پیدا کرد.

پیش‌بینی می‌شد که بعد از کرونا، با سونامی اختلالات روانی به ویژه افسردگی و اضطراب مواجه شویم. همین اتفاق هم افتاد. آمار مربوط به اختلالات روانی و خودکشی پس از کرونا افزایش داشت.

آمار مربوط به خودکشی در امریکا طی سال ۲۰۲۲، نشان می‌دهد که به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت حدود ۱۴ نفر خودکشی کرده و فوت کردند. آمار خودکشی در امریکا قبل از کرونا کمتر از این میزان بود. بسیاری از کشورها با اقدامات مختلف شیب خودکشی را کم کردند، اما در برخی از کشورها مانند ایران و امریکا، آمار خودکشی افزایشی بود.

چطور می‌توان با روند افزایشی خودکشی در کشور مقابله کرد؟ 

مداخله در خودکشی روش‌های مختلفی دارد. پیشگیری از خودکشی هم یک نوع مداخله است. از جمله اقدامات در این حوزه می‌توان به این موارد اشاره کرد: ارائه خدمات مشاوره به خانواده‌ها، شناسایی مشکلات اقتصادی و اجتماعی خانواده‌ها و حمایت از آنها از طریق سازمان‌های حمایتی و NGOها.»

در روانشناسی QPR را داریم. این یک پروتکل جهانی است که برای آن معادل فارسی «بتا» را انتخاب کرده‌ایم. یعنی «بپرس»، «ترغیب کن» و «ارجاع بده». می‌توان به خانواده‌ها، معلمان و... آموزش «بتا» داد. ما باید نشانه‌های خودکشی را بشناسیم. لازم باشد درباره آن حرف بزنیم. اگر کسی نشانه‌های خودکشی را داشت، او را به دریافت خدمات تخصصی ترغیب کنیم و ارجاع دهیم.

برخی از کسانی که افکار خودکشی دارند، ممکن است با ۱۴۸۰ یا ۱۲۳ تماس بگیرند. اما آیا بعد از یکبار سرویس گرفتن از این مراکز حمایتی، باز هم مورد پیگیری و حمایت قرار می‌گیرند؟

به نظر می‌رسد پیگیری‌های ما در مواردی که اقدام به خودکشی کرده‌اند و از بیمارستان مرخص شده‌اند و کسانی که افکار خودکشی داشتند و با این مراکز تماس گرفته‌اند، کمتر مورد پیگیری قرار گرفتند. در صورتی که خطر خودکشی در میان این افراد بسیار بیشتر از سایر افراد است.

چه اقدامات دیگری می‌توان انجام داد؟ زمانی که فرد فکر خودکشی در سر دارد یا اقدام به خودکشی می‌کند؟

هرگز افکار خودکشی یک فرد را دست‌کم نگیرید. نشان دهید که نگران او هستید و برای شنیدن حرف‌هایش آماده هستید. با او همدلی کنید. 

فردی که افکار خودکشی دارد یا اقدام به خودکشی کرده است را به دریافت خدمات تخصصی تشویق کنید. برای مثال او را ترغیب کنید که با یک متخصص روان صحبت کند.