چگونه از حوادث نوروزی پیشگیری کنیم؟

سرقت به دغدغه و نگرانی بسیاری از شهروندان بدل شده و بسیاری از آنان نگران سرقت از منزل، مغازه یا خودرو‌شان هستند، این نگرانی در برخی از ایام تشدید می‌شود که نوروز یکی از آنهاست،رعایت برخی نکات ظریف، اما بسیار مهم می‌تواند بیشترین تأثیر را در ناکام گذاشتن مجرمان حرفه‌ای در سرقت‌ها و کلاهبرداری‌ها داشته باشد.

پلیس، اورژانس، هلال‌احمر و ده‌ها سازمان مرتبط با تعطیلات نوروزی از ماه‌ها قبل در تهیه و تدارک تعطیلات خوش، ایمن و کم‌خطر برای شهروندان هستند و در این ایام که همه مردم در کنار خانواده از تعطیلات لذت می‌برند، باید به‌خاطر همین شهروندان همه این مدت را خدمت رسانی کنند.

با این وجود اما اتفاقات تلخ و ناخوشایندی در این ایام رخ می‌دهد. حواث ناگواری که حتی خیلی از آنها قبل از آغاز‌سال نو، کام‌ها را تلخ می‌کند. تصادفات جاده‌ای که چند سالی است  در صدر لیست تلخی‌های نوروزی جا خوش کرده است. حوادثی که هرچقدر پلیس راه هشدار می‌دهد و نیروهای امدادی مثل هلال‌احمر و اورژانس هم حضور به موقع و سریعی در این صحنه‌های دلخراش دارند، اما بازهم جان تعداد زیادی از هموطنان را می‌گیرد و تعداد قابل توجهی را هم با مصدومیت‌های شدید روانه تخت بیمارستان می‌کند. سرقت و کلاهبرداری هم یکی دیگر از حوادث پرتکرار در تعطیلات نوروز است. از سرقت منازل گرفته که از سال‌های دور پای ثابت اتفاقات نوروز بوده تا سرقت خودرو و وسایل مسافران.

کلاهبرداری‌های اینترنتی هم در چند‌سال اخیر با الکترونیکی شدن جابه جایی‌های پولی و عملیات بانکی به سیاهه اقدامات مجرمانه اضافه شده است. اما همه این موارد که هرکدامشان به تنهایی می‌تواند همه ایام نوروز و یا حتی بیش از آن را تلخ و ناخوشایند کند، با رعایت چند توصیه ساده قابل پیشگیری است. بد نیست در این روزهای آخر‌سال در لابه لای مهیا شدن برای آغاز‌سال نو، نگاهی به آنها داشته باشید، تا این ایام را با ایمنی و امنیت کامل و کم خطر سپری کنید. به‌منظور جلوگیری از هرگونه فرصت‌طلبی افراد سودجو از فرصت پیش آمده در ایام نوروز مردم با دقت باید اقدامات احتیاطی را رعایت کنند و در این خصوص هشدارهای پلیس را کاملا جدی بگیرند.

سین سرقت

اما سرقت، سین تلخ نوروز که از سال‌های دور پای ثابت تعطیلات عید بود و کماکان هم سارقان زیادی برای این ایام برنامه‌ریزی می‌کنند. خانه‌های ویلایی یا آپارتمان‌های ناایمن گزینه نخست سارقان است. به‌خصوص اگر از نبود چند روزه اهالی خانه هم مطمئن باشند. به‌هرحال هر سرقتی چه کم باشد چه زیاد. جدا از هزینه‌های تحمیل شده، بار روحی و روانی زیادی را به همراه دارد. اما رعایت چند نکته ساده می‌تواند در پیشگیری از سرقت اموالتان كمك کند و تبهكاران را در رسیدن به اهدافشان ناكام بگذارد. تا حد امکان از خالی گذاشتن خانه خودداری کنید

و این‌که در هنگام سفر منزل را به شخصی امین بسپارید. همسایه‌های مورد اعتماد می‌توانند مراقبت از منزل شما را در زمان غیاب شما به عهده بگیرند. اما به‌هرحال مواظب باشید که افراد ناشناس و غریبه از برنامه سفر شما اطلاع پیدا نکنند. از قرار دادن کلید در جاهایی مثل زیر جاکفشی یا گلدان اکیدا خودداری کنید. چون این مکان‌ها نخستین جایی است که سارقان به سراغ آن می‌روند. روشن گذاشتن چراغ یا استفاده از لامپ‌های تایمری یکی از روش‌هایی است که می‌تواند سارقان را از فکر دزدی از خانه شما خلاص کند.

یکی از روش‌های دیگر این است که خط ثابت منزل را به شماره موبایلتان انتقال دهید تا در صورت تماس افراد با خط ثابت منزل بتوانید پاسخگو باشید و هر ظنّی نسبت به عدم حضورتان را خنثی کنید.  از بستن پرده‌ها در زمان نبودن در منزل پرهیز کنید. این کار در طول ساعات متوالی و طی چند روز غیرطبیعی به نظر می‌رسد و نشانه این است که شما در منزل نیستید. تمام درها و حتی پنجره‌ها را با ابزار ایمن قفل کرده و موارد ایمنی اماکن را حتما رعایت کنید. حتی در‌های داخلی اتاق‌ها را قفل کنید و مهمتر از همه از نگهداری طلا و جواهرات، پول و ارز تا حد امکان در منزل خودداری کنید.

اما سارقان در نوروز فقط به سراغ خانه‌های خالی نمی‌روند.

سرقت از مسافران در اشکال مختلف هم از دیگر مواردی است که در چند‌سال اخیر بسیاری از مسافران و شهروندان را در تعطیلات نوروز گرفتار کرده است. مهمترین مسأله که هیچ وقت نباید آن را در طول سفر فراموش کرد، استفاده از کارت‌های بانکی به جای پول نقد است. امروز همه حتی دکه‌ها و دستفروش‌ها هم دستگاه کارت‌خوان (پوز) دارند و هیچ نیازی به حمل پول نقد نیست. حتی جدیدا عوارضی جاده‌ها هم از این دستگاه‌های کارت‌خوان دارند. با همین یک نکته ساده می‌توانید تا حد زیادی از شر دزدان راحت شوید.

موضوع بعدی حفظ و نگهداری از مدارک است. به‌خصوص برای افرادی که به مسافرت‌های خارجی می‌روند از حضور در جاهای شلوغ و پرتردد پرهیز کنند و مدارکی مثل گذرنامه در جایی امنی قرار دهند. چنانچه به هر دلیل توسط پلیس محلی بازداشت شدید، بلافاصله از مأموران بخواهید به استناد ماده ۳۶ کنوانسیون وین مراتب را به سرعت به سفارت یا نزدیکترین سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران اطلاع دهند. یک نکته دیگر برای این دست از مسافران این است که از خرید طلا و جواهرات زینتی در خارج از کشور پرهیز کنند، چون ممکن است تقلبی باشد. از معاشرت با افراد ناشناس و یا کسانی که خودشان را به‌عنوان راهنما یا تور لیدر معرفی می‌کنند، خودداری کنید.

در سال‌های اخیر این شگرد از کلاهبرداری در خارج کشور و حتی چند شهر داخلی چندین بار تکرار شده است. اما چند نکته‌ای هم درباره مسافران داخلی به‌خصوص آنها که چند روزی را در چادر سپری می‌کنند این که از چادرزدن درحاشیه شهرها یا اماکن تاریک و خلوت پرهیز کنید. پول، مدارک و اشیای قیمتی  را در داخل چادر قرار ندهید و تا حد امکان در اماکن خاص تعیین‌شده‌ و در نزدیکی مأموران پلیس چادرها را برپا کنید. در سفرهای داخلی مراقب اشیای داخل خودرو هم باشید. سرقت وسایل خودرو یکی از موارد بسیار شایع در مسافرت‌های داخلی است. از پارک  کردن خودرو در جاهای خلوت خودداری کنید.

فریب فروش بلیت‌های ارزان‌قیمت را نخورید

همه ما می‌دانیم ایام عید و روزهای تعطیل فرصتی است برای سودجویانی که بتوانند به راحتی مردم مشتاق برای سفر را فریب دهند. در روز‌های اخیر اگر آگهی تورهای توریستی را بخوانید، ممکن است با سفرهایی با قیمت ارزان‌تر نسبت به آژانس‌های مسافرتی دیگر مواجه شوید. برخی از آگهی‌ها از سوی کلاهبردارانی منتشر شده که پس از گرفتن پول‌های میلیونی از مسافران، فرار کرده و چندین مسافر را سرگردان و بی‌پول رها می‌کنند. گاهی اوقات نیز افرادی با انتشار آگهی در روزنامه‌ها و جراید، جوانان را برای استخدام در یک شرکت تفریحی، توریستی و اقامتی فرا می‌خوانند که بعد از واریز پول نقد داوطلبان استخدام به حساب این افراد، بلیت‌هایی تحت‌عنوان یک شرکت مسافرتی برای افراد استخدام شده  از طریق پیک ارسال می‌شود.

افرادی که به خیال خود در این شرکت استخدام شده‌اند، پس از دریافت و فروش بلیت‌ها به دیگر شهروندان با شکایت آنها مواجه شده و متوجه می‌شوند که بلیت‌هایی که در اختیار آنها قرار گرفته جعلی بوده و چنین شرکتی موجودیت خارجی نداشته و آنها طعمه کلاهبرداران شده‌اند. بنابراین پلیس از شهروندان می‌خواهد تا در صورت مشاهده چنین مواردی بلافاصله موضوع را به پلیس اعلام کنند و در تهیه بلیت‌های مسافرتی از مراکز معتبر و دارای شناسنامه فعالیت اقدام کنند و فریب کلاهبرداری و وعده‌های فریبنده، چون ارزانی قیمت‌ها را نخورند.

هنگام خرید اینترنتی دقت کنید

همچنین با توجه به این‌که در آستانه عید نوروز و افزایش خرید‌های نوروزی هستیم اغلب سایت‌های فروشگاهی و حراجی‌های آنلاین اقدام به تبلیغات گسترده کرده و اجناس خود را با تخفیفات قابل‌توجهی ارایه می‌کنند که ممکن است برخی از افراد سود جو با سوءاستفاده از اعتماد مردم دست به کلاهبرداری از آنها بزنند. برخی از این پیام‌ها و آگهی‌های منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی نیز خلاف واقع بوده و صرفا با هدف کلاهبرداری از شهروندان طراحی شده و خریداران در صورت پرداخت بهای کالای موردنظر، یا به کالای خود نمی‌رسند

و یا کالای تحویلی به آنها تقلبی و متفاوت با کالای انتخابی است. برخی از پیغام‌های تبلیغاتی منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی برای کالاهای خاص و ممنوعه است و معمولاً در این‌گونه آگهی‌ها، شماره تلفن‌های ارایه شده جعلی بوده که بعد از پیگیری مشخص می‌شود این شماره‌ها متعلق به فردی غیر است. برای همین مردم باید نسبت به آگهی‌های منتشر شده دقت بیشتری داشته  باشند و با حساسیت نسبت به سایت فروشگاهی، از فروشگاه‌های اینترنتی دارای نماد اعتماد الکترونیکی خرید کنند. یکی از مهمترین شگردهای مجرمانه‌ای که در فروشگاه‌ها و حراجی‌های آنلاین صورت می‌گیرد، جعل و شبیه‌سازی درگاه‌های بانکی است

که در اصطلاح به آن فیشینگ گفته می‌شود. به این صورت که با ایجاد صفحاتی کاملاً مشابه با درگاه بانکی، اعتماد کاربر را مبنی بر ورود اطلاعات بانکی جلب کرده و شماره کارت، رمز دوم،cvv٢ و تاریخ انقضای کارت بانکی را به سرقت برده و در فرصتی مناسب اقدام به برداشت غیرمجاز از حساب بانکی قربانی می‌کنند. تنها تفاوت سایت‌های اصلی با سایت‌های جعلی و فیشینگ شده در آدرس سایت است.

آدرس این گونه سایت‌ها دارای تفاوتی بسیار ناچیز همانند کم و زیاد یا جابه‌جا کردن حروف، حذف یا افزودن کاراکترهایی همچون(–)،(-)،(.) و غیره است. بنابراین باید سعی شود آدرس را خود کاربر تایپ کرده و از رفتن به لینک‌هایی که در کانال‌ها، گروه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ارایه می‌شود خودداری کنند. یکی دیگر از نکاتی که کاربران بعد از چک کردن نماد اعتماد الکترونیکی فروشگاه‌های مجازی، باید دقت کنند تا در دام فیشرها نیفتند، آدرس درگاه بانکی حتما باید HTTPS باشد، بنابراین درگاه‌هایی که از HTTP استفاده می‌کنند نامعتبر و جعلی هستند.

تکالیف نوروزی جعلی

دانش‌آموزان نیز در ایام نوروز ممکن است هدف کلاهبرداران سودجو قرار بگیرند. چند وقتی می‌شود که تبلیغات حل تکالیف و پیک نوروزی در اینترنت، تبلیغی از سوی مجرمان سایبری برای کلاهبرداری است. تاجایی‌که پلیس فتا نسبت به این موضوع هشدار داده است. طرح کمک به حل دروس و پیک‌های نوروزی از آخرین شیوه‌ها و شگردهای این مجرمان است که با بارگذاری پیام در گروه‌ها و کانال‌های ایجاد شده توسط کودکان و نوجوانان در شبکه‌های اجتماعی ادعا دارند تکالیف نوروزی آنها را حل کرده و کار کودکان و نوجوانان را راحت می‌کنند.

بنابراین پلیس فتا هشدار داد که خانواده‌ها به فرزندان خود گوشزد کنند که پیام‌هایی با این محتوا که «تکالیف نوروزی شما را حل می‌کنیم و یا می‌نویسیم» یا «در حل مشق‌های نوروزی در کنار شما هستیم» و ... که در گروه‌ها و کانال‌های شبکه‌های اجتماعی بارگذاری شده از سوی مجرمانی است که تلاش دارند از فرزندان شما سوءاستفاده کنند. مسافران نوروزی می‌توانند در صورت مواجهه با اینگونه موارد مشکوک، گزارشات خود را در سایت پلیس فتا به آدرس www.cyberpolice.ir بخش گزارشات مردمی اطلاع‌رسانی کنند.

جلوگیری از تصادفات دلخراش جاده‌ای

 عامل ٧٠‌درصد تصادفات نوروز‌سال ٩٦ خطای انسانی بوده است. یعنی همان خواب آلودگی، بی‌توجهی به جلو و سبقت غیرمجاز جان بسیاری از هموطنانمان را گرفت و تعداد زیادی را هم با مجروحیت شدید روانه بیمارستان کرد. عواملی که خستگی و عجله دلایل اصلی آنهاست براساس اعلام پلیس در ایام تعطیلات نوروز ٩٦ و تنها تا هفتم فروردین‌ماه ١٩٥ نفر از هموطنان در تصادفات جاده‌ای جانشان را از دست دادند. نیروهای پلیس به کمک کمپین‌های فضای مجازی موفق به کاهش ٨‌درصدی تصادفات جاده‌ای شدند.

به‌طوری که میانگین مرگ در تصادفات نوروز‌ سال ٩٥ هر ٦٠دقیقه بود که در نوروز ٩٦ میانگین مرگ به ٧١ دقیقه افزایش یافت. با این همه اما همچنان ایران در بین ١٩٠ کشور از نظر تصادف رتبه ١٨٩ را داراست و این یعنی فاجعه در کمین همه رانندگان و سرنشینان خودروهاست بنابراین باید با تصحیح اشتباهات رانندگی، سعی در کاهش هرچه بیشتر تصادفات و تلفات جاده‌ای داشته باشیم. خواب و استراحت کافی قبل از شروع سفر و رانندگی و استراحت ١٥ دقیقه‌ای بعد از هر ٢ساعت رانندگی مداوم می‌تواند بخش قابل‌توجهی از تلفات جاده‌ای را کاهش دهد. براساس اعلام پلیس ٤٠‌درصد از تصادفات نوروز ٩٦ خستگی و خواب آلودگی راننده بوده است.

همچنین بهتر است در مسیرهای طولانی در هر خودرو دو راننده وجود داشته باشد، تا در زمان مناسب جایگزین یکدیگر شوند. توجه به علایم هشداردهنده و تذکرات پلیس، به‌خصوص رعایت سرعت مجاز و خودداری از سبقت‌های غیرمجاز هم یکی دیگر از موارد مهمی است که با رعایت آن می‌توان از تصادفات دلخراش جلوگیری کرد. پلیس راه کشور سبقت غیرمجاز، انحراف به چپ به‌ویژه در جاده‌های دو طرفه را عامل٣٠‌درصد از تصادفات جاده‌ای اعلام کرده است.

برنامه‌ریزی و مدیریت سفر برای کاهش ترافیک

جاده‌ای کوهستانی و شمالی کشور به دلیل حجم بالای تردد و باریک بودن جاده، هرساله دارای ترافیک سنگینی است. معطلی و راه‌بندان‌های طولانی در جاده‌ای شمالی کشور به‌خصوص برای تهرانی‌ها به یک رسم دیرینه تبدیل شده است. در‌سال‌های اخیر مسیر ٤تا ٥ ساعته تهران- شمال، در برخی از مواقع به ١٤ تا ١٦ ساعت هم رسیده. به همین دلیل به کسانی که شهرهای شمالی کشور را برای تفریح و گذراندن ایام نوروز انتخاب کردند، توصیه می‌شود که حتما زمان رفت و برگشت را به نحوی انتخاب کنند که کمتر در ترافیک گرفتار شوند.

اما تصادفات جاده‌ای نکات قابل توجه دیگری هم دارد، که اطلاع داشتن از آنها می‌تواند کمک خوبی برای سفری آرام و بی‌خطر باشد. براساس آمار اعلام شده ٦٠‌درصد تصادفات نوروزی در ٣٠کیلومتری شهرها رخ داده است که در این میان استان‌های اصفهان، فارس و خراسان رضوی بیشترین آمار تصادفات نوروزی را داشته‌اند که پرتردد بودن جاده‌ها، خستگی و خواب‌آلودگی رانندگان علت عمده بالا بودن آمار تصادفات در محورهای این استان‌ها گزارش شده است.

همچنین بیشترین تلفات به ترتیب مربوط به استان فارس با ٣٣ ، کرمان ٣١، سیستان‌وبلوچستان و آذربایجان‌شرقی هر کدام ٣٠ و اصفهان ٢٧ کشته است. از سوی دیگر ٧٢‌درصد تصادفات در این ایام مربوط به خودروهای سواری بوده که پژو و پراید بیشترین سهم را در میان سایر خودروها داشته‌اند. با بررسی اجمالی و کنار هم قرار دادن همه این اطلاعات و آمار به راحتی می‌توان نتیجه گرفت رانندگان خودروهای سواری با رعایت قوانین و هشدارهای پلیس می‌توانند از بروز تصادفات دلخراش و مرگبار جلوگیری کنند. البته سایر اعضای خانواده هم نقش مهمی دارند. تذکرهای به موقع به راننده در صورت مشاهده نقض قوانین و یا حرکات پرخطر و خودداری از عجله و پرت کردن حواس راننده می‌تواند کمک بزرگی برای انجام سفر ایمن باشد.

اما جدا از تصادفات، خرابی‌های خودرویی بخش دیگری از مشکلات مسافران در ایام نوروز است. احتمال خرابی و ایراد فنی برای هر خودرویی هست. اما نکته مهم نحوه مواجهه با این مشکل است. به خصوص در چند‌سال اخیر که عده‌ای سودجو در پوشش نیروهای امداد خودرو اقدام به کلاهبرداری و ارایه خدمات ناقص کرده‌اند.

معاینه فنی خودرو و چک‌کردن لاستیک‌ها قبل از آغاز سفر حتما انجام شود. خودروهای صفر و دارای گارانتی هم با توجه به خدمات پس از فروش شرکت‌های تولید و توزیع خودرو از مراجعه به امداد خودروهای فاقد صلاحیت و گمنام پرهیز کنند. این را هم فراموش نکنید که خودرو‌های دارای گارانتی در صورت خرابی هیچ‌گونه هزینه‌ای نباید به امدادخودروهای همان شرکت پرداخت کنند و همه خدمات به صورت رایگان به صاحبان این خودروها ارایه می‌شود.