اعلام جزئیات جدید از حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی در ایران

سازمان هواپیمایی کشوری آخرین جزئیات گزارش سانحه سقوط هواپیمای اکراینی در ۱۸ دی ۹۸ و جانباختن ۱۷۶ سرنشین آنرا اعلام کرد.

به گزارش انتخاب به نقل از خبرگزاری ها، سازمان هواپیمایی کشوری دقایقی قبل گزارش پیشرفت تحقیقات بررسی سانحه هواپیمای اوکراینی را منتشر کرد.

بر اساس این گزارش، یادی از سانحه پرواز ۷۵۲ هواپیمایی اکراین-اینترنشنال به دست آمده که در آن اتفاقات رخ داده در پرواز مذکور توسط یکی از سامانه های دفاع هوایی بعنوان یک تهدید شناسایی شد و به آن شلیک شده است.

در این گزارش همچنین هدف از بررسی سانحه را شناختن ریشه های این اتفاق و جلوگیری از وقوع مجدد آن اعلام شده و در این بررسی، تحقیقات برای شناسایی مقصر، سرزنش عوامل آن و یا احقاق حقوق از دست رفته انجام نمی شود.

در گزارش سازمان هواپیمایی کشوری آمده است که بررسی جزئیات سانحه امکان دارد برای بازماندگان دل خراش و ناراحت کننده باشد ولی باید توجه داشت که بیان هر نوع سانحه ای به معنی طبیعی و ناچار جلوه دادن آن نیست و قرار نیست عواطف بازماندگان در این گزارش مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. ما به احساسات بازماندگان این سانحه احترام می گذاریم.

متن کامل جزئیات سانحه در گزارش سازمان هواپیمایی کشوری به شرح زیر است:

۱- حدود ساعت ۴ بامداد چهارشنبه ۱۸ دی ۹۸ پدافند هوایی نظامی به بخش غیرنظامی مرکز کنترل فضای کشور اطلاع می دهد که تنها پروازهایی مجاز به بلندشدن از باند فرودگاه ها هستند که از قبل توسط شبکه پدافند شناسایی شده و این نهاد، مجوز پرواز آن ها را صادر کرده بود. این تغییر رویکرد مبنی بر اخذ تائیدیه از پدافند نظامی با هدف شناسایی شدن پروازهای غیرنظامی انجام شده بود.

۲- پرواز هواپیمای اکراینی ساعت ۵:۵۱:۲۸ ثانیه درخواست روشن کردن موتورها را به مراقبت پرواز ارائه داد. ساعت ۰۵:۵۲:۳۱ ثانیه بامداد مراقبت پرواز با مرکز کنترل فضای کشور تماس گرفته و درخواست صدور پرواز هواپیمای اکراینی را ارائه می دهد که این مرکز در ساعت ۰۵:۵۳:۴۸ ثانیه درخواست ذکر شده را به پدافند نظامی اطلاع رسانی می کند.

۳- هواپیمای اکراینی ساعت ۰۶:۱۰:۲۰ ثانیه مجوز پرواز را از برج مراقبت فرودگاه امام خمینی دریافت کرده و در مسیر و ارتفاع پیش بینی شده به سمت کریدور پروازی ادامه حرکت می دهد.

۴- در یکی از سامانه های دفاع هوایی تهران پس از جابجایی سامانه فرایند تنظیم دوباره این سامانه در اثر خطای انسانی به سمت شمال سیستم فراموش می شود. لذا در این سامانه به علت عدم تنظیم صحیح دوباره سمت شمال، با خطایی ۱۰۷ درجه مواجه شده و در زمان پرواز هواپیمای اکراینی، این خطا توسط کاربر سامانه دفاع هوایی مشاهده می شود.

۵- در ساعت ۰۶:۱۳:۵۶ ثانیه کاربر سامانه دفاع هوایی هدفی را در سمت ۲۵۰ درجه شمالی خود شناسایی می کند در حالیکه هواپیمای ذکر شده بعد از بلندشدن از باند فرودگاه امام از سمت ۱۴۳ درجه نسبت به این سامانه در حال نزدیک شدن به پدافند بوده است.

۶- کاربر سامانه دفاع هوایی مشخصات هدف شناسایی شده را ساعت ۰۶:۱۴:۲۱ ثانیه به مرکز هماهنگی مربوطه اعلام می کند که این هدف، همان هواپیمای اکراینی بوده ولی توسط سامانه دفاعی بعنوان هدفی که از ناحیه جنوب غربی در حال نزدیک شدن به تهران بوده، شناسایی می شود.

۷- در این گزارش اعلام شده که اطلاعات ثبت شده نشان می دهد پیام سامانه دفاعی با مرکز همانگی مربوطه رد و بدل نشده است. لذا کاربر سامانه پدافندی با تجزیه و تحلیل اطلاعات دریافت شده، هواپیمای اکراینی را یک هدف متخاصم شناسایی می کند. اگر در این مرحله کاربر سامانه دفاعی هدف شناسایی شده را یک هواپیمای تجاری تشخیص می داد شلیک موشک منتفی می شد.

۸- در ساعت ۰۶:۱۴:۴۱ ثانیه کاربر پدافند هوایی که پاسخی از مرکز هماهنگی دریافت نکرده یک فروند موشک به سمت هدف متخاصم شلیک می کند. طبق دستورالعمل های مربوطه در صورتی که سامانه دفاعی موفق به برقراری ارتباط با مرکز هماهنگی و فرمان شلیک دریافت نکرده باشد مجاز به شلیک نیست.

۹- در زمان شلیک موشک اول، هواپیمای اکراینی در ارتفاع و موقعیت عادی قرار داشته است و بر اساس سامانه های موجود در این زمان هواپیما مسیر صحیح خود را طی می کرده است.

۱۰- ساعت ۰۶:۱۴:۵۹ ثانیه فیوز رادیویی موشک شلیک شده توسط سامانه های نظارتی وابسته، در همان محل فعال می شود.

۱۱- ساعت ۰۶:۱۴:۵۸ ثانیه آخرین اطلاعات دریافتی از هواپیما شامل ترانس پاندر رادار ثانویه و اطلاعات خودکار موقعیتی (ABS- B) دریافت می شود و بعد از آن دریافت اطلاعات بطور کامل قطع می شود و هیچ نوع سیگنال رادیویی از هواپیما دریافت نشده است.

۱۲- بعد از فعال شدن فیوز رادیویی موشک اول، قفل راداری سامانه پدافندی، هم چنان بر روی هدف باقی مانده و سامانه ذکر شده هدف خود را هم چنان شناسایی و مسیر حرکت آنرا ردیابی می کند. لذا موشک دوم در ساعت ۰۶:۱۵:۱۱ ثانیه از سامانه دفاعی به سمت هواپیمای اکراینی شلیک می شود. ساعت ۰۶:۱۵:۲۴ ثانیه آخرین ارتباط موشک با سامانه پدافندی در مکانی نزدیک مسیر حرکت هواپیما ثبت می شود و بعد از آن پیام موفقیت آمیز نبودن عملکرد موشک در سامانه پدافندی نمایش داده می شود و هواپیمای پس از مدتی از قفل راداری این سامانه خارج می شود.

۱۳- هواپیما در این لحظه آغاز به گردش به راست می کند و به دلیل قطع ارتباطات رادیویی، اطلاعات ارتفاع هواپیما در این مرحله در دسترس نیست. شواهد نشان می دهد ساعت ۰۶:۱۶:۱۱ ثانیه آتشی در هواپیما ایجاد شده و حجم آن افزایش می یابد.

۱۴- ساعت ۰۶:۱۸:۲۳ هواپیما در منطقه خلج آباد شاهدشهر در یک زمین بازی به زمین برخورد می کند. هم زمان با برخورد هواپیما با زمین، انفجاری رخ می دهد و هواپیما در مسیری که به سمت فرودگاه قرار داشته در چند مرحله دیگر به زمین برخورد می کند. لذا قطعات هواپیما، اموال و اشیا جانباختگان و بقایای پیکر مسافران در ناحیه گسترده ای در یک منطقه مسکونی، پارک تفریحی و باغات و اراضی کشاورزی اطراف آن منتشر می شود.

۱۵- در گزارش سازمان هواپیمایی کشوری آمده آثار مواد منفجره موجود بر روی بدنه هواپیما با آثار مورد انتظار از انفجار سر جنگی موشک سامانه دفاعی عمل کننده، مشابهت هایی دارد که بررسی های تکمیلی آن هم چنان در دست اقدام است.

۱۶- هواپیمای اکراینی ۱۷۶ سرنشین داشته که ۹ نفر از آن ها گروه پروازی و مابقی مسافران پرواز بوده اند که تمامی سرنشینان این هواپیما جان باختند. یکی از مسافران باردار بوده و سن جنین فوت شده در این سانحه ۷ ماه بوده است که براساس قوانین حاکم در ایران، جنین فوت شده نیز یک انسان کامل به حساب می آید و در رسیدگی های قضائی تعداد متوفیان تعداد ۱۷۷ نفر در نظرگرفته شده است.

۱۷- سازمان هواپیمایی کشوری تابعیت سرنشینان این هواپیما را به شرح زیر اعلام می کند:

۱۱ سرنشین اکراینی

۳ سرنشین انگلیسی

۳ سرنشین آلمانی

۱۰ سرنشین سوئدی

۴ سرنشین افغانستانی

۶۳ سرنشین کانادایی

۸۲ سرنشین ایرانی

۱۸- گزارش ذکر شده نقش پررنگ خطای انسانی را از عوامل این سانحه اعلام کرده و اگر هر یک از حلقه های این زنجیره خطای انسانی حذف می شد شلیک به سمت هواپیما رخ نمی داد.