زندگینامه خسرو پرویز پادشاه ساسانی ایران

پادشاه سلسله ساسانیان، خسرو پرویز یا خسرو دوم نام داشت

چکیده ای از زندگی نامه خسرو پرویز

نام:خسرو دوم

زاده:۵۷۰ م.

ملیت:ایرانی

دین و مذهب:مزدیسنا

خاندان:خاندان ساسان

درگذشته:فوریهٔ ۶۲۸ م.

زندگی نامه خسرو پرویز

پادشاه سلسله ساسانیان،  خسرو پرویز یا خسرو دوم نام داشت. پدر او، هرمز چهارم بود. خسرو پرویز در روایت های ایرانی و متن های دوره اسلامی از شهرت خاصی برخوردار است. بیست و چهارمین پادشاه ساسانی که از نامدارترین شهریاران دودمان ساسانیان به شمار میرفت، خسرو پرویز بود. 

خسرو پرویز در روایت های ایرانی و متن های دوره اسلامی از شهرت خاصی برخوردار است

ازدواج خسرو پرویز

نام دختر قیصر روم، مریم بود. خسرو پرویز، با مریم ازدواج کرد که حاصل این ازدواج پسری به نام شیرویه بود که بعدها پدرش را زندانی کرد و کشت و بجای پدرش بر تخت شاهی نشست. خسرو علاوه بر مریم، همسر دیگری به نام شیرین داشت که بسیا شیدای او بود و داستان عشقشان از پرآوازه ترین داستان های عاشقانه ادبیات فارسی است و نظامی گنجوی یک نسخهٔ معروف از آنرا سروده است.

بر تخت نشستن خسرو پرویز

هرمز چهارم توسط دودمان بزرگ اسپاهبدان و دائی خسرو پرویز که گستهم( بسطام، بیستام، ویستاخم) نام داشت و همچنین برادر گستهم به نام بندوی( وندوی)، از سلطنت برکنار و دستگیر شد. بر اساس گفته ی طبری، توطئه ی بهرام چوبین این بود که هرمز چهارم خیال کند که پسرش، خسرو قصد دارد تخت پادشاهی او را غصب کند. در این زمان که خسرو از ترس پدرش به آذربایجان گریخته بود، با عجله به تیسفون برگشت و تاج شاهی را در سال ۵۹۰ میلادی، بر سر نهاد. یکی از سرداران ارتش که از دودمان مهران بود، بهرام چوبین( بهرام ششم) نام داشت. بهرام چوبین، پادشاه شدن خسرو را نپذیرفت و در عوض ، خودش ادعای شاهنشاهی کرد که خسرو به خاطر قیام بهرام چوبین ناچار به مقابله شد. سرانجام خسرو با بهرام چوبین جنگید ولی شکست خورد و فرار کرد و با اینکه سپاه بهرام در تعقیب او بودند، از دجله عبور کرد و به امپراتور روم موریکیوس( موریس) پناهنده شد.

خسرو پرویز با قیصر موریکیوس در روم توافقاتی کرد. بدین طریق قیصر موریکیوس حاضر شد خسرو را به عنوان پسر خود معرفی کند، حامی او شود تا به پایتخت ایران برگردد. در ازای این همراهی، خسرو متعهد شد تا ارمنستان ایران و قلعه دارا را به بیزانس واگذار کند و بعد از آن خسرو با سپاه قیصر به ایران برگشت. بهرام چوبین در این زمان پس از این که خسرو پرویز را شکست داد به تیسفون آمد و بر تخت پادشاهی نشست. خسرو پرویز به کمک نجبای تیسفون و تعدادی از بزرگان اهل ارمنستان به جنگ با بهرام چوبین در حوالی گنزک آذرآبادگان پرداختند و موفق به شکست او شدند و به این ترتیب خسرو پرویز دوباره پادشاه ایران شد و بهرام چوبین از ترسش به ترکان گریخت و در شهر بلخ زندگی کرد و عاقبت در همین شهر فوت کرد. خسرو پرویز در سال ۵۹۱ میلادی به سلطنت رسید.

چهارمین پادشاه ساسانی که از نامدارترین شهریاران دودمان ساسانیان به شمار میرفت، خسرو پرویز بود

ترقی موسیقی ایرانی در زمان خسرو پرویز

عصر طلایی موسیقی ایران به دوران پادشاهی خسرو پرویز برمیگردد. علاوه‌براین موسیقی عربی هم در شکل رایج در بغداد و حتی در شکل رایج در حجاز و اندلس، تا حدی تحت تأثیر همین موسیقی ساسانی بوده است. البته پیش از پادشاهی خسرو پرویز، افرادی نظیر انوشیروان، بهرام گور و حتی اردشیر یکم نیز موسیقی را دوست داشتند ولی دوران خسرو پرویز، اوج ترقی موسیقی ساسانی بود. استادان کلاسیک موسیقی ایران می توان به افراد مشهوری همچون باربد، سرکش، سرکب و نکیسا اشاره کرد.

تخت طاقدیس بارگاه خسروپرویز

تخت طاقدیس خسرو پرویز از عجایب بارگاه وی به شمار میرود. جنس این تخت به شكل طاق بود، از عاج بود و نرده های این تخت از نقره و طلا ساخته شده بود. همچنین سقف این تخت با زر و لاجورد ساخته شده بود. و بر این سقف اشکالی همچون صور فلكی، كواكب، بروج سماوی، هفت اقلیم، صورت هاى پادشاهان، مجالس بزم و شكار حك شده بود. وسیله اى براى تعیین ساعت روز بر روى این تخت نصب شده بود. چهار یاقوت، هر یك به تناسب یكى از فصول سال دیده مى شد. وسیله اى بر بالاى این تخت قرار داشت كه باعث میشد تا قطراتى مثل قطرات باران فرو بریزد و در اثر آن صدایى رعدآسا به گوش برسد.

تاج یاقوت نشان خسرو پرویز

تاج خسرویى از دیگر عجایب كاخ خسرو پرویز به شمار می رفت. تاج خسرو پرویز با طلا و مروارید فراوانی ساخته شده بود. یاقوت هایی که دراین تاج به کار رفته بود، به گونه ای مى درخشید كه در شب به جاى چراغ، از آن استفاده مى كردند، چون این یاقوت ها همه جا را روشن و نورانی مى كرد. زمردهای این تاج چشم افعى را كور مى كرد. وزن این تاج بقدری زیاد بود كه زنجیرهایى از طلا را از سقف آویزان كرده بودند و بر این زنجیرهاى طلا، تاج را وصل کرده بودند، بنحویكه وقتی شاه بر تختش می نشست، آن تاج، روى سرش قرار می گرفت و وی سنگینى تاج را حس نمیکرد.

پیروزی خسرو بر بسطام

سلطنت واقعی خسروپرویز زمانی اتفاق افتاد که در مقابل بهرام چوبین پیروز شد؛ ولی قدرت بندوی و بستام در مقایسه با خسرو پرویز بیشتر بود. خسرو پرویز بعد از گذشت چند سال فرمانروایی، بندویِ سَرگنجور را به بهانه نافرمانی به قتل رساند و بستام( مرزبان نواحی شرقی ) را فراخواند. بستام که سرنوشت برادر را فهمید، به سرزمین دیلم نزد یاران بهرام چوبین سفر کرد و با گُردیه که خواهر بهرام چوبین بود، ازدواج کرد و پس از چند وقت ادعای پادشاهی کرد. سپاهیان ساسانی در نبرد خسرو و بستام در نزدیکی ری پیروز شدند، به همین خاطر بستام فرار کرد. با گذشت زمان، بستام در حدود سال ۵۹۶ میلادی، با توطئه ی خسرو به قتل رسید.

محاکمه خسرو پرویز

خسرو پرویز از سلطنت برکنار شد و در روز ۲۳ یا ۲۴ فوریه ۶۲۸ میلادی به زندان رفت. وی جواب قسمتی از اتهاماتش را پیش از مرگش داد. در تاریخ طبری، اتهامات و دفاعیات خسرو پرویز به ثبت رسیده است. وقتی که خسرو پرویز زندانی شد، بزرگان پارس در محضر شیرویه آمدند و گفتند که یک کشور نباید دو شاه داشته باشد یا باید خسرو پرویز را بکشند، تا از بندگان و فرمانبران تو شویم و یا باید تو را از سلطنت برکنار کنیم و از خسرو پرویز فرمانبردای کنیم. شیرویه از این پیشنهاد تعجب کرد و به این نتیجه رسید که اگر پدرش بر مسند قدرت بنشیند، در همان لحظه، وی را میکشد، از این جهت تصمیم گرفت تا پدرش را بکشد. آخرین پادشاه باشکوه ایران باستان، خسرو پرویز نام داشت که کشور ایران بعد از مرگ وی دیگر روی خوش ندید.

نیم رخ راست خسرو پرویز با تاج بالدارش بر روی سکه درج شده است

نامه پیامبر به خسرو پرویز

یکی از رویدادهای مهم زندگی خسرو پرویز، نامه ی او به پیامبر اسلام بود. پس از صلح حُدَیبیّه ( سال ۶) زمانی که پیامبر اکرم با ارسال نامه هایی، شاهان و زمامداران جزیرة العرب و کشورهای مجاور را به اسلام دعوت کرد،  عبداللّه بن حُذافه سَهمی را نزد خسروپرویز فرستاد و در نامه ی خود به این شاه ایران نوشت که اسلام بیاورد تا سالم بماند و اگر از این امر خودداری کند،  گناه مجوس بر او خواهد بود.

واکنش خسرو پرویز با این نامه به دو صورت روایت شده است. طبق روایتِ یعقوبی،  وی در پاسخ پیامبر با احترام، نامه ای نوشت و در بین دو قطعه پارچه معطر شده با مشک، این نامه را قرار داد. ولی پیامبر در پاسخ به او پیامی فرستاد که به حریر نیازی نیست و مجددا به همان دعوت اصرار کرد. به روایت دوم یعقوبی که به نقل از بیش تر مورخان هم بوده است، خسرو با غرور و گستاخی به اسلام روی نیاورد و از اینکه پیامبر وی را به دینش دعوت کرده بود و نام خود را پیش از نام خسرو پرویز نوشته بود، تندی کرد و نامه ی پیامبر را پاره کرد و برای رسول خدا مقداری خاک فرستاد، همچنین باذان خود را مأمور کرد تا افرادی را به حجاز بفرستد و خبر پیامبر را برایش ببرند. پیامبر نیز فرمود« اگر خسرو پرویز نامه را پاره کند، خدا پادشاهی اش را پاره می کند و خاکی که فرستاده به این معنیست که مسلمانان کشور، به زودی  وی را می گشایند». علاوه‌براین رسول‌الله، فرستادگان باذان را به آگاهی غیبی از قتل خسرو پرویز مطلع کرد.

تخت طاقدیس خسرو پرویز از عجایب بارگاه وی به شمار میرود

گردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش