امام جواد (ع) در مدت ۱۷سال دوران امامت به نشر و تعليم حقايق اسلام پرداختچکیده ای از بیوگرافی امام محمد تقی( ع)
نام:محمد بن علی بن موسی
روز ولادت:۱۰ رجب سال ۱۹۵ ه ق
مکان ولادت:مدینه- عربستان سعودی
مدت امامت:۱۷ سال
مدت عمر:۲۵ سال
روز شهادت:۳۰ ذیقعده سال ۲۲۰ ه ق
قاتل:معتصم
محل دفن:کاظمین- عراق
بیوگرافی امام محمد تقی
نام مبارک نهمین امام شیعیان، محمد است. این امام القاب و لقب های فراوانی دارد که جواد و هادی معروف ترین کنیه وی و ابوجعفر مشهورترین کنیه اش می باشد. در ۱۰ ماه رجب سال ۱۹۵ هجری قمری امام جواد (ع) در مدینه متولد شد. پیش گویی ولادت آن امام از زبان پدر بزرگوارش چندین بار مطرح شده بود. میلاد امام محمد تقی( ع) مانند ولادت سایر ائمه معصومین علیهم السلام با ویژگی های خاصی همراه بوده است.
یکی از ویژگی های امام محمد تقی (ع) علم فراوان و وسیع ایشان استزمانی که پدر امام محمد تقی( ع) درگذشت، وی ۸ سال داشت . مادرش کنیزی از نوبیا در شمال آفریقا، یا از امپرواطوریِ رومِ شرقی بود. نام مادر بزرگوار امام جواد (ع) خیزران بود؛ زنی که از خاندان ماریه قبطیّه یکی از همسران رسول خدا صلی الله علیه و آله بود. امام محمد تقی( ع) بیشترِ سال های دوران کودکی اش را در مدینه گذراند و به دور از پدر به سر برد. زیرا وقتی پدرش، برای برعهده گرفتن ولایتعهدیِ وی در پی احضار مأمون، از مدینه خارج شد، هیچ کدام از اعضای خانواده اش را بهمراه خود نبرد.
ازدواج امام محمد تقی( ع)
همسر امام محمد تقی( ع) ام الفضل دختر مأمون بود. امام جواد ( ع) و ام الفضل فرزندی نداشتند. امام محمد تقی( ع) همسر دیگری به نام سمانه مغربیه که معروف به ام ولد بود، داشته است که مادر امام هادی (ع) است .این حضرت ۴ پسر و ۴ دختر داشته است بدین شرح:
- حضرت ابوالحسن امام علی النقی ( هادی)
- ابواحمد موسی مبرقع
- ابواحمد حسین
- ابوموسی عمران
- فاطمه
- خدیجه
- ام کلثوم
- حکیمه
دوران امامت امام محمد تقی( ع)
در دوران کودکی امام محمد تقی( ع) که شامل دوران شیرخوارگی تا سن هفت سالگی که به امامت رسید، حوادث گوناگون رخ داده است. یکی از موضوعاتی که با شهیدشدن امام رضا (ع) و به امامت رسیدن امام جواد ( ع) در سنین کودکی، حتی برخی از یاران امام هشتم را دچار شک و تردید کرد ، کم سن و سالی امام جواد جهت مقام امامت بود. به همین علت در مواردی امام رضا علیه السلام و در موارد دیگری، خود امام جواد به تبیین آن پرداختند و به شبهه ها پاسخ گفتند. اگر چه این امام در سن بسیار کمی نسبت به دیگر امامان به امامت رسید، ولی می توان گفت که دوران هفده ساله ی امامتش، دورانی نسبتاً طولانی و پر حادثه بود.
اصحاب امام جواد ( ع)
امام محمد تقی( ع) اصحاب و شاگردان زیادی را با وجود فشارهای حاکمان بنی عباس، تربیت کرد که در بعضی کتب شیعه نام آنها در حدود ۲۶۰ نفر ذکر شده که عبدالعظیم حسنی، ابوهاشم جعفری، ابراهیم بن مهزیار اهوازی، حسین بن سعید اهوازی، دعبل خزاعی، حسن بن محبوب سراد کوفی، اسماعیل بن بزیع و صفوان بن یحیی از معروف ترینشان هستند.
امام جواد (ع) مانند همه شیعیان، الگوی کامل تقوا و پارسایی و نمونه بارز عبادت برای خداوند بودندامام محمد تقی( ع) از طریق نامه نگاری با پیروانش تماسش را حفظ میکرد ، پدرش در یکی از احادیث شیعه او را بخاطر نگاشتن نامه های« بسیار زیبا» در هنگامی که او هنوز پسری جوان بود ستوده است. نامه های او شامل موضوعات گسترده ای بود ولی عموماً به سوالات فقهی، خصوصاً دربارهٔ مسائل شخصی ازدواج، طلاق و ارث و میراث پاسخ هایی داده بود. علمای امامی به محمد الجواد، کرامات گسترده و دانش وسیع نامکشوفات را نسبت داده و همینطور او را نویسنده مواعظ و حکم می دانند.
جایگاه امام جواد (ع) نزد خدا
امام جواد علیه السلام در پیشگاه خداوند، رسول‌الله ، پدر بزرگوارش و تمام افردی که بهره ای از شناخت امام دارند، به علت قابلیت و لیاقت و بهره مندی از موهبت الهی از جایگاهی رفیع برخوردار است. اگرچه دشمنان دین و حاکمان معاصر امامان معصوم علیهم السلام آنان را توطئه و سرکوب و تحقیر کرده اند ، ولی حقانیت و صداقت و نورانیت امامان شیعه سبب شده تا نقشه های دشمنان خنثی و بی تأثیر شود و حتی دشمنان در بعضی موارد، تحت‌تأثیر وجود پر برکت آنان قرار می گرفته اند.
آثار امام محمد تقی( ع)
در موسوعه امام جواد ( ع)، نام شصت و سه تن از افرادی که جواد با آنها مکاتبه داشته است، علاوه بر پدر و پسرش وجود دارد. بعضی از این مکاتبات در پاسخ به گروهی از شیعیان نگاشته شده است و بعضی مخاطبِ خاص دارد. مخاطب برخی هم ناشناس هستند. همینطور در نیمی از ابواب فقهی، که بسیاری از آنها را جواد از پیامبر و ائمهٔ قبل از خودش روایت کرده، احادیث فراوانی باقی مانده است. احادیثی در دیگر کتب حدیث و ادب نیز دربارهٔ مسایل اعتقادی، مواعظ اخلاقی و کلمات قصار از امام محمد تقی( ع) به جا مانده است.
کلمات حکمت آمیز امام جواد ( ع) در کتاب ابن حمدون با نام التذکره الحمدونیه با مضامین اخلاقی به جا مانده است. برخی احادیث در موضوع طب و علاج برخی بیماریها نیز از جواد به یادگار مانده است. همچنین به نقل از او ادعیه و تعویذات روزهای هفته و حرزهای مشهوری وجود دارد.
شهادت امام محمد تقی (ع)
امام جواد( ع) بمدت ۲۵ سال عمر کرد و دوره امامت وی ۱۷سال بوده است. معتصم عباسی از امام محمد تقی( ع) دعوت كرد كه از مدینه به بغداد بیاید. در ماه محرم سال ۲۲۰ هجری او به بغداد وارد شد. معتصم كه عموی ام الفضل بود، با جعفر پسر مأمون و ام الفضل بر قتل آن حضرت همداستان شدند. دلیل این امر اندیشه شومی بود كه مبادا خلافت از بنی عباس به علویان منتقل شود . به همین منظور، درصدد تحریك ام الفضل برآمدند و به وی گفتند که تو دختر و برادرزاده خلیفه هستی و از هر جهت احترامت لازم است و شوهر تو محمد بن علی الجواد، مادر علی هادی فرزند خود را بر تو رجحان می نهد .آنها بقدری ام الفضل را وسوسه كردند تا این که تحت تأثیر حسادت قرار گرفت و از شوهر بزرگوار جوانش در باطن دلخور شد و به تحریك و تلقین معتصم و جعفر برادرش، تسلیم شد.
آن گاه معتصم و جعفر در انگور، سمی كشنده وارد كردند و به خانه امام محمد تقی( ع) فرستادند تا ام الفضل، آن ها را به شوهرش بخوراند. ام الفضل انگور را دربرابر همسرش گذاشت و از انگورها تعریف و تمجید كرد و حضرت جواد( ع) را وادار کرد تا آن انگورها را بخورد و در این امر به وی اصرار كرد .امام جواد( ع) مقداری از آن انگور را تناول فرمود. چیزی نگذشت که حضرت در وجود خود آثار سم را احساس فرمود و درد و رنج شدیدی بر آن حضرت عارض گشت .ام الفضل سیه كار هنگامی که حالت دردناك را در شوهر جوانش دید، پشیمان و گریان شد، ولی پشیمانی سودی نداشت.
حضرت جواد( ع) به ام الفضل فرمود:چرا گریه می كنی؟ اكنون كه مرا كشتی گریه تو سودی ندارد. بدان كه خداوند متعال تو را در این چند روزه دنیا به دردی مبتلا كند و به روزگاری دچار شوی كه نتوانی از آن نجات پیدا کنی. نقل قولهای دیگری نیز در خصوص مسموم كردن حضرت جواد( ع) وجود دارد. در تاریخ ۲۲۰ هجری قمری امام محمد تقی( ع) به شهادت رسید و در کنار قبر امام موسی کاظم( علیه السلام) جدّ بزرگوارش در کاظمین به خاک سپرده شد.
امام محمد تقی (ع) با وجود کوتاهی دوران حیات و امامت، شاگردان بزرگی را تربیت کردندگردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش
- 10
- 1
