بدهی از نوع یونانی؛ آخرین راهبرد دولت رئیسی برای تامین منابع مالی

به گزارش ساعت ۲۴،فقدان نیروی سیاسی بالا و نبود کارشناسان همه‌فن‌حریف که اصول بودجه‌نویسی را خوب بدانند و راه چانه‌زنی با نهادهای قدرت را بلد باشند همواره موجب می‌شود سازمان‌های خرج بر سازمان تخصیص منابع چیره شوند.

از سوی دیگر نهاد مسوول تامین درآمد نیز اگر فاقد دانش باشد و نتواند نوآور باشد و از آن بدتر رشد تولید ناخالص داخلی روندی کاهنده داشته باشد و درآمد سرانه نیز روندی کاهنده را تجربه کرده باشد نمی‌توانند منابع پایدار فراهم کنند و به راه‌هایی می‌روند که می‌تواند در یک دوره میان‌مدت به دره‌ای عمیق تبدیل شود و شهروندان و دولت را به ته ‌دره بفرستد.

واقعیت تلخ این است که در حال حاضر در ایران چنین وضعیتی حاکم شده است. آخرین راهبرد دولت برای تامین منابع مالی استفاده از اوراق بدهی است.

بر اساس گفته مدیران دولت که بدهی‌های دولت را رصد می‌کنند سهم بدهی‌های دولت در تامین درآمدهای بودجه به رقم ۳ درصد رسیده است. اگرچه هنوز درباره انواع بدهی‌های دولت که در لایحه بودجه بتوان آن را لحاظ کرد رقم دقیق و شفافی ارائه نشده اما انتشار ۱۸۰ هزار میلیارد تومان اوراق جدید که نص صریح لایحه بودجه ۱۴۰۲ است و سخن صریح مدیر ارشد ناظر بر روند بدهی‌ها که بیشترین خریدار اوراق بدهی خود دولت و نهادهای وابسته به دولت هستند وضعیت را بدتر می‌کند. باید مشخص شود هم‌اکنون دولت چقدر اوراق منتشر کرده و زمان سررسید اصل و سود اوراق چگونه است تا راهی برای مهار این پدیده خوش‌نقش اما خطرناک پیدا شود.

دولت نمی‌تواند هر سال بر ابعاد بدهی از مسیر انتشار اوراق قرضه اضافه کند و باید حساب و کتاب دستش باشد. یادمان باشد که داستان تلخ روزهای دشوار برای اقتصاد یونان از همین نقطه شروع و به تغییرات پی‌درپی دولت‌ها منجر شد و شهروندان یونانی را در برابر شهروندان اروپایی قرار داد. داستان در یونان این بود که یک کاندیدای نخست‌وزیری در یونان وعده داد به جای پرداخت سالانه ۱۲ ماه حقوق به کارمندان ۱۴ ماه حقوق پرداخت خواهد کرد و این وعده را به امید اینکه می‌تواند منابع مالی لازم را تامین کند داد.

اوراق منتشر شده از سوی دولت یادشده با نرخ بالاتر از میانگین نرخ اوراق قرضه اتحادیه اروپا منتشر شده بود و شهروندان و نهادهای آلمانی و فرانسوی بیشترین خریدار این اوراق بودند. در زمان سررسید اما دولت یونان به دلیل بحران ۲۰۰۸ جهان نتوانست منابع لازم برای پرداخت اصل و سود اوراق را تامین کند و بار دیگر اوراق با نرخ بالاتر منتشر کرد. داستان یونانی شدن تلخ است و نهاد دولت در ایران با توجه به اینکه احتمال تامین درآمد از صادرات نفت مبهم است باید در انتشار اوراق بدهی احتیاط کند.

داستان شهروندان یونانی که پس از کوشش‌های انقلابیون ناگزیر شدند شرط‌های سخت مقامات اتحادیه اروپا مثل افزایش سن بازنشستگی، مهار تورم از مسیر بودجه‌های انقباضی و… را بپذیرند در کانون توجه قرار دهیم و در انتشار اوراق بدهی جسور نباشیم.