بیماری کرونا سه هفته است که به عنوان یک بیماری پاندمیک از طرف سازمان بهداشت جهانی شناخته می شود. در طول این مدت، علاوه بر قربانیان انسانی، اقتصاد جهانی را هم مسموم کرده است. بازارها و بخش هایی که ذبح کرونا (corona) محسوب می شوند کدام اند؟
شوک بی کاری در آمریکا
نرخ بی کاری که مدتها بین ۵/ ۳ تا ۷/ ۳ درصد در حال چرخش بود در آخرین گزارش اداره کار آمریکا به ۴/ ۴ درصد افزایش یافت. همچنين نه تنها شغلی ایجاد نشد بلکه به میزان ۷۰۱ هزار شغل از دست رفت. پیش از این نیز تعداد متقاضیان بیمه بیکاری به ۶ میلیون و ۶۴۸ هزار نفر رسید که به نوبه خود رکوردی محسوب می شود.
شدت تخریب:بیش از ۱۰۰۰ میلیارد دلار زیان مالی در انتظار آمریکا است.
کشور چین منبع کرونا و نزول اقتصادی
برخی تخمین ها، ازجمله آمار موسسه اقتصادی آکسفورد، نشان می دهد درحالی که به دلیل شیوع ویروس کرونا انتظار می رود رشد اقتصادی بازهم کاهش پیدا کند و به ۵/ ۵ درصد تا ۵ درصد برسد. سایر گزارش ها نیز به اعدادی کم وبیش در همین حدود اشاره کرده اند.
تاکنون، مشاغل بیش از ۱۰ میلیون نفر در معرض خطر جدی قرار گرفته و تداوم بحران میتواند به بی کاری آن ها منجر شود. همچنين کاهش قدرت خرید در چین می تواند ضربه جدی به اقتصاد چین وارد کند. این کشور که بعد از یک دوره طولانی تمرکز بر صادرات، چند سالی است رویکرد تمرکز بر بازارهای داخلی را در پیش گرفته، در مقابل کاهش تقاضای داخلی اسیب پذیر است. چین تنها اقتصاد مهم جهانی است که با شرایط هشدار بالا، درگیر بحران شده است، این کشور، بزرگترین کارخانه جهان است و بسياري از شرکتهای بزرگ غربی ازجمله جنرال موتورز، بیشتر از آنکه محصولاتشان را در آمریکا یا اروپا بفروشند، تولیداتشان را در کشور چین می فروشند، بدین ترتیب آن ها به تقاضای داخلی چین وابسته هستند، بنابراین اگر فقط کشور چین را هم در نظر بگیریم، آشکارا بحران کرونا ضربه جدی به زنجیره عرضه و تقاضای جهانی زده است.
همین ضربه است که سبب می شود تا در کوتاه مدت، سال۲۰۲۰، رشد اقتصاد جهانی از پیش بینی های قبلی کمتر باشد و احتمالا همین ضربه است که می تواند در میان مدت، به جریان خروج برخی از کارخانه های مهم دنیا از کشور چین به سایر کشورها علی الخصوص تایلند، ویتنام و اندونزی منجر شود.
شدت تخریب:اقتصاد چین در ظرف دو ماه گذشته بیش از هزار میلیارد دلار زیان دیده و این زیان ها هم چنان ادامه دارد.
اروپا در دام کرونا
می گویند کشور چین عطسه کند، اقتصاد دنیا سخت بیمار می شود. این بار چین بیمار شده است؛ یک بیماری با پیامدهای گسترده جهانی. در آلمان از خطر رکود اقتصادی سخن میرود و در سطح دنیا ممکن است نرخ رشد اقتصادی به ۵/ ۱ درصد کاهش یابد.
پیامدهای احتمالی شیوع بیماری کرونا برای اقتصاد جهانی در کانون توجه رسانه ها و تحلیلگران مسائل اقتصادی قرار دارد. پیش بینی می شود که هرگاه شیوع این بیماری طی هفته های آینده کنترل و مهار نشود، اقتصاد جهان از نفس بیفتد.
اتحادیه سراسری صنایع آلمان از احتمال رکود اقتصادی این کشور سخن گفته است. در بیانیه این اتحادیه آمده است که هرگاه شیوع بیماری در چین، ژاپن، کره جنوبی و ایتالیا در سه ماه دوم امسال میلادی کنترل نشود، احتمال دارد نرخ رشد اقتصادی آلمان به نیم درصد و حتی کم تر کاهش یابد.
سازمان همکاري و توسعه اقتصادی( OECD) حتی بر این باور است که نرخ رشد اقتصادی آلمان در امسال میتواند به سه دهم درصد برسد.
مسوولان این اتحادیه از دولت آلمان خواسته اند از سیاست بودجه بدون کسری فاصله بگیرد و برای مقابله با پیامدهای اقتصادی این بیماری اقدام به سرمایه گذاری کند. چنین سیاستی از سوی بسیاری از کشورها و از جمله چین و آمریکا اجرا شده است. صندوق بین المللی پول نیز میلیاردها دلار برای مقابله با پیامدهای این بیماری در نظر گرفته است.
شدت تخریب:بین ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ میلیارد دلار زیان مالی در انتظار اتحادیه اروپا است.
به هم ریختگی زنجیره اقتصاد و بازارها
نوسانات شدید در بازارهای جهانی به حدی تحت‌تأثیر کرونا (corona) بود که روابط برخی پارامترها را نیز برهم ریخت. طلای جهانی تا سقف ۱۷۰۰ دلاری پرش داشت و در عین حال به زیر مرز ۱۵۰۰ دلاری نیز سقوط کرد. بازارهای سهام نیز پس از اصلاح همچنان پرنوسان ظاهر شدند و از اوج تاریخی خود در شاخص S& P۵۰۰ که ۳۳۹۳ واحد بود به زیر ۲۴۰۰ واحد افول کردند. اوراق خزانه آمریکا نیز به شدت یک هفته ریزشی را تجربه کردند که به مرور بهبود یافت. جنگ نفتی نیز عاملی شد تا بهای نفت خام در اقصی نقاط دنیا عمیقاً افت و فضا را برای بازگشت شاخص دلار به بالای مرز ۱۰۰ واحد فراهم کند. نااطمینانی های شدید در اتمسفر اقتصاد جهانی بوی رکود مالی سختی را به مشام می رساند.
در تشریح دیگر تأثیرات بحران کرونا بر اقتصاد کشورهای جهان، کاهش شدید میزان فروش برخی ایرلاین های بین المللی و افت شدید صنعت گردشگری بین المللی و زنجیره ارزش آن در اقتصاد بسياري از کشورها، بورس های مهم دنیا نیز روز دوشنبه سیاه، ۱۹ اسفند ماه، پس از سال ۲۰۰۸، بالاترین سقوط را تجربه کردند.
این ویروس ریز، تن اقتصادهای بزرگ را خراش خواهد داد، به این حال نمی توان نتیجه گرفت که جهان با بحران اقتصادی جدیدی مواجه است و با قطعیت پاسخ مثبت یا منفی به این مساله داد، اما بنظر میرسد که عمده اقتصادهای بزرگِ درگیر در بحران، آن قدر نظام های حکمرانی قوی ای داشته باشند که بتوانند بحران را با هزینه اقتصادی کمتری مهار کنند.
بحران کرونا، ریسک اقتصادی را افزایش داده است، میتوان حدس زد که با کاهش رشد اقتصاد جهانی، بهای نفت هم در سال ۲۰۲۰، کمتر و کم تر شود. همچنين می توان انتظار داشت که بهای طلای جهانی نیز در کانال های بالاتر نرخ گذاری شود که نشان از حرکت برخی از سرمایه گذاران جهانی به طرف بازارهای کم ریسکی مانند بازار طلا دارد.
با تداوم این بحران بعضی اتحادیه های اقتصادی که با مرزهای جغرافیایی به هم وصل می شوند مانند اتحادیه اروپا، با آسیب های احتمالی بیشتری مواجه می شوند ، اما واکنش سریع فدرال رزرو در کاهش بی سابقه نیم درصدی نرخ بهره و اقدامات کاخ سفید و کنگره در تدوین بسته های سیاستی حمایتیِ مجزا برای کارگران و شرکت ها در آمریکا از یک طرف و اقدامات دولت ها و مجالس ۱۰ کشور دارای نظام حکمرانی مناسب در کنار اقدامات پیشگیرانه بانک مرکزی اروپا که در ۱۸ مارس، دور جدیدی از اقدامات آن آغاز شد و نهادهای اروپایی از طرف دیگر، همگی موید امادگی این کشورها برای مدیریت بحران کرونا است.
بحران کرونا به کاهش عرضه و تقاضای جهانی برای حداقل نیمی از سال ۲۰۲۰ منجر خواهد شد باوجود ضربه کرونا (corona) به اقتصاد جهانی و کاهش رشد اقتصاد جهانی، مهارت نظام های حکمرانی در عمده کشورهای مهم درگیر در بحران کرونا به حدی است که اقتصاد جهانی را وارد یک بحران اقتصاد جهانی مشابه سال های دهه ۱۹۹۰ و سال های ۲۰۰۹- ۲۰۰۸ یعنی سقوط دومینووار بخش های مهم اقتصادی نکند.
دوشنبه سیاه۲۰۲۰
دوشنبه سیاه( ۲۰۲۰) رخداد سقوط بازار سهام در سطح جهان در تاریخ ۹ مارس ۲۰۲۰ بود. در پی دو هفته افت شدید شاخص بازار سهام، روز دوشنبه بازارها با چند درصد کاهش گشایش یافتند که بيش ترین مقدار از زمان رکود بزرگ مالی در سال ۲۰۰۸ بوده است. علل اصلی پیدایش این افول کاهش تولید و تقاضای جهانی برای کالا و خدمات در اثر شیوع ویروس کرونا و نیز افت شدید قیمت نفت در پی عدم توافق اوپک و روسیه بر سر کاهش سطح تولید نفت خام بوده است.
در حالی که با گسترش شیوع ویروس کرونا، بازارهای جهانی به خصوص در روزهای اخیر شاهد آشفتگی های عجیب و غریبی هستند و بانک های مرکزی نیز با دست پاچگی به دنبال کنترل این اوضاع هستند، در چین، مرکز شیوع این بیماری همه گیر، زمان رونق تجارت برای معامله گران فرا رسیده است. خبرگزاری اقتصادی بلومبرگ طی گزارشی به بررسی این مساله پرداخته است.
به گزارش بلومبرگ، ارزش سهام در بازارهای مالی شانگهای و شنزن طی بیش از یک ماه ۱۴ درصد افزایش یافت تا در بالاترین سطح خود در دو ساله گذشته برسد. یکی از صندوق های مبادله ای سرمایه گذار در فناوری ۵G، به دنبال تجمع گسترده سرمایه گذاران برای سهام فن آوری، بیش از ۲ میلیارد دلار در روز درامد کسب کرد. سوداگران به دنبال افزایش حداکثر بازده، سود سهام و گردش روزانه خود را از ۱۰۰۰ میلیارد یوآن( ۱۴۲ میلیارد دلار) عبور دادند که هر دو به بالاترین سطح خود در چهار سال گذشته رسیده اند. اوراق قرضه دولتی نیز صعود کرده است و بازده ۱۰ ساله به پائین ترین سطح خود از سال ۲۰۰۲ نزدیک شده است.
این چرخش شدیدی بود که فقط از یک ماه پیش شروع شد و بورس اوراق بهادار را با بی سابقه ترین فروش در سال های اخیر مواجه کرد. این در حالی بود که شیوع ویروس کرونا، کارخانه ها را در سراسر کشور چین به تعطیلی کشاند و بسياري از شهرها را با اعمال قرنطینه، منزوی کرد واکنش سریع حزب کمونیست برای مبارزه با شیوع این بیماری کشنده به بازگرداندن اعتماد به نفس در بازارهای مالی کمک کرد چراکه تعداد عفونت های جدید در خارج از استان هوبی به شدت کاهش یافت. موفقیت سیاست های دولت چین در مبارزه با ویروس کرونا، باعث تضمین نقدینگی در بازارها شد و هزینه های استقراض بین بانکی به پایین ترین سطح خود طی تقریبا یک دهه گذشته رسید. انگیزه دیگر برای افزایش اعتماد در بازارها چشم انداز محرک های مالی گسترده، مشابه آنچه که پس از بحران مالی جهانی رخ داد، بود.
نتیجه این وضعیت، انفجار معاملات سوداگرانه توسط سرمایه گذاران چینی بود که در زمان ورشکستگی بازارهای جهانی سهام و رعب و وحشت ناشی از گسترش جهانی کرونا رخ داده بود به عنوان مثال دو حزب دموکرات و جمهوری خواه آمریکا نیز برای مقابله با پیامدهای بیماری کرونا (corona) بودجه ای ۵/ ۲تریلیون دلاری پیش بینی کرده اند. اختصاص این بودجه از سوی مجلس نمایندگان تصویب و برای تصمیم نهایی و اجرا به مجلس سنا ارائه شده است. تصویب آن در مجلس سنای آمریکا نیز قطعی است. دولت چین نیز ۱۶ میلیارد دلار به مقابله با این بیماری و مهار شیوع آن اختصاص داده است. به رغم همه این تلاش ها هنوز چشم انداز روشنی درباره احتمال کنترل شیوع این بیماری در دست نیست.
بیماری کرونا، چالشی بزرگ برای اقتصاد دنیا
سازمان همکاري های اقتصادی و توسعه پیامدهای ناشی از بیماری کرونا را بزرگ ترین چالش اقتصادی جهان بعد از بحران مالی سال ۲۰۰۸ اعلام کرده است. حتی گفته می شود که نرخ رشد اقتصادی جهان میتواند به نصف کاهش یابد.
حدت و شدت تاثیرات مخرب بیماری کرونا خود را به طور مشخص در چین نشان می دهد. چرخه تولید در این کشور مختل شده است، شمار سفارش ها و در نتیجه شمار شاغلان در ماه فوریه در چین چنان کاهش داشته که ظرف ۱۶ سال پیش و از زمان شروع همه پرسی ماهانه سابقه نداشته است. پیامدهای اقتصادی مخرب بیماری کرونا تنها به استان هوبی و شهر ووهان محدود نمی شود و کل چین را در بر می گیرد. سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه از دولت چین خواسته است تا همه توان خود را برای کنترل و مهار این بیماری به کار گرفته و از شرکت ها و واحدهای تولید و اقتصادی حمایت مالی بکند. نرخ رشد اقتصادی کشور چین برای امسال به ۵ درصد خواهد رسید. این در حالیست که نرخ رشد اقتصادی این کشور در سال گذشته میلادی، ۱/ ۶ درصد بوده است.
وزیران دارایی کشورهای صنعتی وابسته به گروه هفت( G۷) برای هماهنگ کردن سیاست های خود در امر مقابله با پیامدهای مخرب این بیماری تشکیل جلسه خواهند داد. رییس بخش سیاست گذاری و بررسی راهبردی صندوق بین المللی پول در اظهاراتی تاثیر پاندومی ویروس کرونا بر اقتصاد جهانی را« کاملا جدی» خواند. رییس بخش سیاست گذاری و بررسی راهبردی صندوق بین المللی پول افزود:بانک ها و دولت ها پیش از این اقدامات بی سابقه ای را برای تامین نقدینگی بازارها و عملکرد آنها صورت داده اند و حتی شاید بیش از نیاز ما بوده است اما چنین اقداماتی باید در سطح بین المللی هماهنگ شوند تا آثار آنها تقویت شود. این مقام صندوق بین المللی پول اضافه کرد:هر چه واکنش ها به این بحران بهداشتی سازمان یافته و هماهنگ تر باشد، احتمال بازگرداندن اعتماد به نفس در این شرایط بیشتر خواهد بود. مارتین مولیزن در همین حال با بیان این که موسسات مالی نسبت به بحران های مالی جهانی در ۲۰۰۹- ۲۰۰۸ میلادی از مقاومت بیشتری برخوردار هستند گفت که وجود رشد پایدار و نرخ بالای اشتغال باید برخی ضربه گیرها در مقابل این بحران ایجاد کند. وی ادامه داد:به عبارتی این بحران در زمانی ایجاد شده است که این امیدواری هست که ما برای مقابله با این نوع شوک آماده هستیم.
این مقام صندوق بین المللی پول گفت که این نهاد مالی در راستای مقابله با بحران کرونا به دنبال ارائه وام های کم بهره و بدون بهره و ارائه کمک های اضطراری به بازارهای در حال ظهور است. وی در همین حال افزود که کاهش قيمت کالاها خصوصا کاهش شدید بهای نفت خام چالشی را برای بسیاری از کشورها ایجاد کرده در حالیکه این مسئله میتواند به کشورهای وارد کننده این کالاها کمک کند.
رکود ۲۰۲۰ بحرانی متفاوت از سایر سقوط های اقتصادی است؛ چراکه نه تنها به دلیل پاندمیک شدن یک ویروس جدید و اثر آن بلکه در قرن اخیر نخستین رکودی است که به علت ترکیدن حباب در بازارها ایجاد نشده است. در مجموع، کارشناسان در شرایط فعلی بزرگترین خطر را برای اقتصاد جهان« بیکاری» عنوان می کنند.
- 19
- 5
