زلزله های مرگبار قرن در ایران

ایران براساس اطلاعات مراکزعلمی، روی گسل‌های زلزله قرار داد و همواره احتمال بروز زلزله‌های مختلف با قدرت‌های گوناگون در کشور ما وجود دارد، اما افسوس که این دغدغه همیشگی هیچ گاه به برنامه‌ریزی‌های جدی و اساسی منجر نشده است.،به همین خاطر بعد از هر زمین لرزه مرگبار، آه و افسوس باقی می‌ماند و چشم‌های نگران و مضطرب برای زمین لرزه‌ای دیگر.

ایران دارای گسل‌های مهمی  در رشته کوههای زاگرس و البرز و در مناطقی همچون کازرون، دنا، میناب، اردل، زردکوه، آغاجاری و مارون است. گسل‌های فعال در ایران مرکزی نیز در درونه، بینالود، میامی، ترود، انجیلو، کلمرد، پشت‌ بادام، قم- زفره، ایندس، دهشیر، سروستان، شهداد، کوهبنان، جرجافک، گلباف، نایبند  و مناطق خاور و جنوب خاوری ایران در نهبندان، بشاگرد، هریرود، کشف‌ رود واقع شده اند .همچنین در استان‌های آذربایجان گسل ارومیه - زرینه‌رود، آستارا، تبریز، سلطانیه، سمنان، مشاء - فشم، کندوان، شمال تهران، دامغان، عطاری فعال اند.

این گسل‌ها نیز دلیل اصلی بروز و وقوع زمین لرزه در شهرهای مختلف کشور است که تاکنون زمین لرزه‌های فراوانی را در طول قرن ها سبب شده اند.

  سال ۱۲۸۸ هجری شمسی در منطقه «سیلاخور» لرستان، زمین لرزه‌ای به بزرگی ۴ / ۷ ریشتر رخ داد که هشت هزار کشته وتخریب ۶۴ روستا را به همراه داشت.

 سال ۱۳۰۹ زمین لرزه‌ای با بزرگی۴/ ۷ریشترشهر سلماس در آذربایجان غربی را لرزاند که در این زلزله بزرگ  ۲ هزار و ۵۱۴ نفر کشته  شدند و ۶۰ روستا  تخریب شد. سال ۱۳۳۹ زلزله‌ای با قدرت ۶، ۷ ریشتر شهر لار استان فارس را لرزاند که ۴۰۰ کشته و تخریب ۷۵ درصدی منطقه را به‌دنبال داشت.

زمین لرزه بوئین زهرا نیز با شدت ۶ /۷ریشتر در سال ۱۳۴۱ نیز حدود ۱۰ هزار کشته برجاگذاشت.

 سال ۱۳۴۷ نیز زمین لرزه‌ای به بزرگی ۴/ ۷ ریشتر دشت بیاض در استان خراسان را لرزاند که منجر به کشته شدن ۱۰ هزار و ۵۰۰ نفر و تخریب ۶۱ روستا شد.

 سال ۱۳۵۱ هم منطقه قیر در استان فارس با وقوع زلزله‌ای به قدرت ۹/ ۶ریشترویران شد که چهار هزار کشته داشت.در سال ۱۳۵۶ خورگو در استان هرمزگان با شدت هفت ریشتر لرزید که ۱۲۸ نفر کشته شدند. زلزله طبس نیزسال ۱۳۵۷ با شدت ۷/ ۷ ریشتر، ۱۹ هزار و ۶۰۰ کشته برجاگذاشت و تخریب ۱۶ روستا را به ‌دنبال داشت.

همچنین در سال ۱۳۵۸ هم شهرستان قائن در استان خراسان جنوبی با شدت ۱/ ۷ ریشتر لرزید که در اثر آن ۱۳۰ نفر جان باختند.

یکی دیگر از زلزله‌های بزرگ هم سال ۱۳۶۰ در منطقه سیرچ استان کرمان با شدت ۴/ ۷ ریشتررخ داد که براثر آن یک هزار و ۳۰۰ نفر کشته شدند و ۸۵ درصد شهر تخریب شد.

زلزله رودبار و منجیل در سال ۱۳۶۹ با شدت ۴/ ۷ ریشتر با ۳۵ هزار کشته یکی از بزرگ‌ترین و مرگبارترین زلزله‌ها در کشور بود.

در بیرجند هم سال ۱۳۷۶ زلزله‌ای با قدرت ۳/۷ریشتر رخ داد که یک هزار و ۵۰۰ نفر کشته داشت. در سال ۱۳۸۱ آوج در استان همدان نیزدر اثر زمین لرزه با خسارات زیاد در شهر و روستاها وچند صد کشته و مجروح روبه‌رو شد. شدت این زلزله نیز ۶، ۶ ریشتر بود.

زلزله بم که سال ۱۳۸۲ با قدرت ۵/ ۶ ریشتررخ داد، موجب مرگ ۴۱ هزار نفر شد و شهر را با خاک یکسان کرد.

زلزله بعدی سال ۱۳۸۳ در فیروزآباد استان فارس با شدت ۳/ ۶ریشتر رخ داد که این زلزله منجر به ریزش کوه و خسارات زیادی شد. زرند کرمان هم در سال ۱۳۸۳ با زلزله ۴/ ۶ ریشتری لرزید که ۶۱۲ نفر در آن کشته و ۱۰ روستا تخریب شد.

 فروردین سال ۸۵ چند زمین ‌لرزه که بزرگترین آن ۳/۶ریشتر بود دورود در حوالی استان لرستان را لرزاند. این زمین ‌لرزه ۸۴ کشته و یک هزار و ۲۴۶ مجروح برجا گذاشت و موجب تخریب ۳۰ تا ۱۰۰ درصدی حدود ۳۳۰ روستا از شهرستان‌‌های دورود، بروجرد، خرم‌آباد و الشتر استان لرستان شد.

 سال ۱۳۸۹ نیز زمین لرزه‌ای با شدت ۹/ ۴ریشتر در شهرستان دورود رخ داد و بر اثر آن تعدادی واحد مسکونی در دورود دچار خسارت شدند و بیش از ۱۰۰ زخمی برجا ماند.دیگر زمین لرزه‌های بزرگ در ایران مربوط به ۲۱ مرداد ماه سال ۹۱، به بزرگی ۶ و ۲/۶ریشتر در اعماق درونی زمین شهرستان‌‌های اهر، ورزقان و هریس در استان آذربایجان شرقی رخ داد که ۲۴۵روستا را لرزاند و بیش از ۳۰۰ کشته و پنج هزار زخمی و مجروح داشت.

۲۱ فروردین ۱۳۹۲ زلزله‌ای به بزرگی ۱/۶ ریشتر استان بوشهر را لرزاند. همچنین بزرگترین زلزله نیم قرن گذشته زلزله ۸/ ۷ریشتری در سراوان بود که ۲۸ فروردین ۱۳۹۲رخ داد. این زمین لرزه ۱۰۰ کشته و زخمی داشت.براساس آمارها حدود ۲۱ مورد زلزله بزرگ طی ۱۰۰ سال اخیر در ایران رخ داده است که زمین لرزه شامگاه یکشنبه کرمانشاه با قدرت ۲/ ۷ ریشتر می‌تواند به این آمار اضافه شود.