ایربگ خودرو لندکروز چرا باز نشد؟

محمد تقی نور بخش رئیس سازمان تامین اجتماعی و معاون پارلمانی اش عبدالرحمان تاج‌الدین که به همراه وزیر جدید کار و امور اجتماعی به گرگان سفر کرده بودند تا در مراسم کلنگ زنی چند طرح اقتصادی شرکت کنند بر اثر حادثه تصادف جان خود را از دست دادند. محمدتقی، دومین نوربخش(۵۸ ساله) شاغل در پست‌ها‌ی ارشد مدیریتی است که همچون محسن نور بخش رئیس اسبق بانک مرکزی در شمال کشور درگذشت. محسن نوربخش در نوشهر و محمد تقی نور بخش در ورودی غربی شهر گرگان دار فانی را وداع گفتند.

علاوه بر سیل پیام‌ها‌ی تسلیت مقامات ارشد از محمدرضا عارف تا رئیس جمهور، این رخداد یک بار دیگر بحث نقاط حادثه خیز جاده‌ای، کیفیت خودرو و آموزش‌ها‌ی رانندگی را به صدر مباحث عمومی جامعه و رسانه‌ها تبدیل کرد. دیدگاهی مبنی بر وجود تقلب در خودروهای وارداتی از امارات (که برخی در همان کشور مونتاژ می‌شوند) در کنار چرایی عدم اختصاص بودجه کافی به ۵۰۰۰ نقطه تصادف خیز جاده‌ای کشور در حواشی این ضایعه تاسف برانگیز مطرح شده است. محمود صادقی این ضایعه را به جامعه‌ کارگری تسلیت گفت و علی ربیعی و محمد شریعتمداری وزرای فعلی و سابق کار هر دو در حاشیه صحبت از وی گریستند.

کاروان مسئولین

این کاروان که شامل رئیس سازمان تامین اجتماعی، محمد شریعتمداری وزیر کار، معاون پارلمانی، مناف‌ها‌شمی استاندار گلستان، مصطفی‌ها‌شمی استاندار گیلان، هیئت همراه، محافظین، اسکورت پلیس و پیش قراول راهور بود، در نقطه‌ای موسوم به شصت کلا در راه بازگشت از مراسم کلنگ زنی از علی آباد کتول، به اصرار نوربخش ( بنا بر گفته‌ها‌ی استاندار گیلان ) عازم بازدید از بیمارستان جرجانی می‌شوند. ناگهان تویوتا لندکروز سفید رنگی که سرنشینانش شامل راننده، نوربخش، تاج الدینی و یک مدیر کل بودند از ناحیه در عقب (سمت شاگرد) با یک تریلی برخورد می‌کند. شدت تصادف به حدی بوده است که به گفته خبرنگاران همراه ، صندلی‌ها‌ی عقب پر از خون شده است، بلافاصله آنها به همان بیمارستانی که قرار بود از آن بازدید کنند منتقل می‌شوند.

مناف‌ها‌شمی استاندار گلستان در این باره می‌گوید: «کاروان ما شامل چند خودرو پشت سر هم به سمت شهر در حرکت بود که یک کامیون با سرعتی بالا منحرف شد و با ماشین اول برخورد کرد. ما به همراه آقای وزیر در ماشین پشت سری و با فاصله کمی از خودروی مرحوم نوربخش بودیم » دو نفر از مصدومان از جمله یکی از مدیران کل تامین اجتماعی به صورت سر پایی مداوا شدند، اما به گفته علی نقی مداح جراح بیمارستان حکیم جرجانی گرگان «متاسفانه تلاش‌ها‌ی تیم پزشکی برای نجات جان این دو نفر اثر گذار نبود و به دلیل شدت جراحات جان خود را از دست دادند.»

علی ربیعی در مراسم تشییع اولیه‌ای که برای او در گرگان برگزار شد، در حالی که می‌گریست گفت: « آن روز آمدم محمودآباد که کلنگ بزم، زنگ زدم آقای نوربخش، گفت زمینش مشکل داره، کلنگ نزن، قسمت آن بود که امروز خودش برای افتتاح همان پروژه بیاید، او و تاج‌الدینی همیشه با هم بودند، این دو حیف بودند که در بستر بمیرند، باید اینگونه و در راه خدمت جان می‌دادند» مراسم تشییع محمد تقی نوربخش از مقابل بیمارستان میلاد برگزار شد و تاج الدینی قرار است از مقابل خانه کارگر اصفهان ( تشکیلاتی که به آن وابسته بود ) تشییع گردد.

 مرد متواضع

نوربخش که یک ارتوپد مشهور بود، از سال ۱۳۹۲ پس از سعید مرتضوی سکان سازمان تامین اجتماعی را در دست گرفت، حتی منتقدانش نیز به تواضع و فروتنی اش که از خصوصیات فردی او بود، اذعان می‌کردند. محمدرضا نور محمدی خبرنگار درباره او می‌گوید: «خبر درگذشت دکتر نوربخش رو که شنیدم، یاد خاطره‌ای از تنها مواجهه‌ای که باهاش داشتم، افتادم؛چند سال پیش، با جهانگیری به یکی از استانها رفته بودم، توی مسیر برگشت، تقریبا همه صندلیهای هواپیما پُر بود، همینطور که مشغول خبر خواندن بودم، ردیف آخر کنار یه آقایی که نمی‌شناختمش... یه جا پیدا کردم و نشستم، تلفنم که تموم شد، کناریم پرسید خبرنگار کجایی، منم جوابش رو دادم و ازش پرسیدم که شغلش چیه، گفت «کارمندم»، بهش گفتم که بیشتر بهتون میاد که از مدیران باشید، با خنده جواب داد و گفت «کارمند وزارت کارم»، منم سمج‌تر پرسیدم که کدوم قسمت کار می‌کنی، اونم گفت تامین اجتماعی.

دیگه مکالمه‌مون تموم شده بود که جهانگیری اومده بود بخش عادی پرواز و به محافظا و خبرنگارا سلام و خسته نباشید می‌گفت؛ به آخر هواپیما و ردیف ما که رسید یهو با ناراحتی به آقایی که کنارم نشسته بود، گفت: دکتر نوربخش اینجا چه کار می‌کنی؟... جای شما که اینجا نیست، پاشو بریم جلو [منظور از جلو، اول هواپیماست که محل نشستن مقامات هستش] ، نوربخش هم گفت که اینجا جام خوبه و راحتم، خلاصه که بعد از اینکه جهانگیری کلی اصرار کرد، نوربخش باهاش رفت و صندلی کنارم خالی شد.»

احمد امیرآبادی فراهانی نماینده مجلس درباره او گفت :« دوهفته قبل نامه فردی که توان پرداخت حق بیمه نداشتند را در مجلس به مرحوم دکتر نوربخش دادم. ایشان دستور دادند تخفیفی ارائه شود گفتم کمک بیشتری بکنید گفت از سازمان بیش ازاین نمی‌توانم مبلغی هم از خودشان کمک کردند. » علی ربیعی وزیر سابق کار همچنین در مراسم تشییع او گفت: نوربخش همیشه نیمی‌از حقوقش را به صندوق بازمی‌گرداند .

مقصرین حادثه

مهری ، رئیس راهور استان گلستان، ضمن تایید بازداشت شدن راننده خاطی تریلی که محموله سوخت حمل می‌کرد، گفت: در حال حاضر صحنه حادثه را کارشناسان بررسی می‌کنند، مطالعات دقیقی انجام می‌شود و در نهایت اعلام خواهند کرد که چه کسی مقصر بوده است که این موضوع قطعا پس از اقدامات توسط کارشناسان اعلام خواهد شد. وی افزود: «اولین علت، بی احتیاطی از جانب راننده سواری تویوتا لندکروز به علت عدم رعایت حق تقدم عبور هنگام دور زدن، دومین علت، عدم توجه کافی به جلو از جانب راننده تریلی نفتکش و ‌سومین علت مربوط به قصور مسئولان راه برای احداث دوربرگردان ایمن یا تقاطع غیر همسطح بوده است.»

پس از مطرح شدن برخی ایده‌هایی که جامعه شناسان آنها را برآمده از وهم توطئه و دایی جان ناپلئونی می‌دانند، رئیس دادگستری گلستان گفت: «اعتراف راننده نفتکش به عمدی بودن سانحه رانندگی منجر به فوت نوربخش شدیدا تکذیب می‌شود و این یک تصادف اتفاقی بود» یکی از فعالان رسانه‌ای در این باره گفت: «علت تصادف خودروی مرحوم نوربخش و همراهان را از سه‌نفر که در کاروان بودند جویا شدم. گفتند عجله راننده در دور‌ زدن برای جانماندن و ضعف ترمز تریلی هوو که شهره عام است دو عامل تصادف بودند. از قضا خودم هفته گذشته در همین جاده رانندگی کردم و بسیار ناایمن است. » علاوه براین انتشار تصاویر خودروی لندکروز موجب به وجود آمدن بحث‌های فنی در میان کارشناسان شد .این تصاویر از عدم باز شدن ایر بگ‌ها در خودروی تویوتا حکایت می‌کنند .

مونتاژ غیر اصولی خودروهای وارداتی

فرید حسینی کارشناس خودرو می‌گوید : در بحث علل فنی بی شک باید یک تیم فنی که دسترسی به محل حادثه و خودرو‌های دخیل در حادثه داشته باشند صحبت کنند و هر گونه صحبت دیگری صرفاً گمانه زنی است . اما کم نیستند تصادفاتی در کشور که مراجع رسمی‌نیز مقصر اصلی یا یکی از مقصرین را بحث فنی خودرو دخیل در حادثه اعلام می‌کنند. براساس قوانین کیفیت و بهره وری در اروپا یک شرکت خودروساز ممکن است سالانه قریب به ۱ میلیارد یورو ضمانت برای پرداخت خسارت ناشی از ضعف فنی محصولاتش ارائه دهد . در کشور ما البته قانون مربوط به کیفیت و بهره‌وری در مجلس تصویب شده است، اما اجرای آن چندان مورد توجه سازمانها نیست، هر چند در بحث خودرو پیش بینی‌های خوبی صورت گرفته است .

در واردات خودرو برخی واردکنندگان غیراصلی برای استفاده از معافیت‌ها، کالای خود را با استفاده از نیروی فنی ارزان قیمت تر کشورهایی مانند امارات یا عمان قبل از وارد کردن به کشور مونتاژ می‌کنند . در واقع این مونتاژ‌های غیر اصولی برای کسب سود بیشتر صورت می‌گیرد . به همین خاطر مواردی مانند اشکال در سیستم ایمنی و باز نشدن ایر بگ‌ها در خودروهای پیشرفته خارجی ، ممکن است پیش از آنکه به دلیل بروز اشکال در کارخانه مادر باشد به این موارد مربوط باشد ، که لازم است در بررسی همه جانبه حوادث اینچنینی این مسئله نیز به عنوان یکی از احتمالات در نظر گرفته شود.

هیرش سعیدیان