چرا آمار تصادفات در جاده های سیستان و بلوچستان بالاست؟

«۶۹۵ کشته در حوادث رانندگی سیستان‌وبلوچستان در ۹ ماه»؛ این آمار تکان دهنده نه تنها تلنگری برای مسئولان استان است بلکه توجه مسئولان کشوری را نیز به خود جلب کرده و زمینه نگرانی مردم و حتی برخی از مسافران این دیار را نیز فراهم کرده است. آمار مستند اعلام شده از سوی مسئولان استان نشان می‌دهد، طی ۹ ماه امسال، از ۴۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تردد برون شهری ثبت شده توسط دستگاه‌های تردد شمار، بیش از ۳۰ درصد ترددها مربوط به خودروهایی بوده که سرعت غیرمجاز داشته و بسیار بالاتر از سرعت قانونی تردد می‌کردند. البته واقعیت تلخی که بیشتر مردم صبور این استان را نگران کرده این است که ۱۰۰ نفر از ۶۹۵ کشته حوادث رانندگی که در لحظات اولیه حادثه جان سپرده اند؛ اغلب مربوط به قاچاقچیان بوده است. با وجود صبوری همیشه مردم رنج دیده این دیار، اما این حوادث آنقدر برایشان دلهره آور بوده که این بار لب به گلایه گشوده‌اند.

منشأ قاچاق مربوط به خارج استان است اما دود آن به چشم مردم می‌رود

«خیر محمد» یکی از رانندگانی که هر روز مسیر چند ده کیلومتری در این استان را طی می‌کند تا به محل کارش برسد، در این زمینه گفت: هر بار که از خانه بیرون می‌آیم نگرانی را در چشمان خانواده‌ام می‌بینم؛ روزی نیست که خبر تصادف دوست و آشنا و کشته شدن برخی رانندگان به گوشمان نرسد. هر روز نگرانیم که چه زمانی نوبت ما می‌شود. ما ساکن پهناورترین استان کشور هستیم، اما تنها حدود ۲۰۰ کیلومتر بزرگراه داریم و از آزاد راه هم بی‌نصیب هستیم. هر جایی نام قاچاق شنیده می‌شود؛ اولین استانی که به ذهن مردم خطور می‌کند سیستان و بلوچستان است، اما باور کنید بیشتر منشأ قاچاق مربوط به خارج استان ماست ولی دود آن به چشم ما می‌رود.

«محمد. ش» از اهالی زابل است که فرزندش در زاهدان دانشجو است، گفت: هرازچند گاهی که برای دیدن فرزندم مجبورم از جاده برون شهری استفاده کنم، خیلی نگران هستم. حتی آمد و رفت فرزندم را نیز ممنوع کرده‌ام و خودم خطر را به جان می‌خرم. هر بار که کامیون‌های تانکردار یا خودروهای چندسلیندر که معمولاً برای جا‌به‌جایی اتباع بیگانه و سوخت قاچاق از آنها استفاده می‌شود را می‌بینیم، خودمان را به‌کنار می‌کشیم تا عبور کنند. رانندگان این خودروها اغلب «شوتی» (بسیار سریع) حرکت می‌کنند و اصلاً برایشان مهم نیست که چه چیزی سر راهشان قرار دارد. تصادفات برون شهری بیشتر شاخ به شاخ اتفاق می‌افتد و در اغلب موارد حتماً تلفات جانی دارد. خودروهای حامل سوخت قاچاق پای اصلی این تصادفات هستند. در واقع وجود سوخت سبب آتش‌سوزی در این تصادفات می‌شود. گاهی اوقات این صحنه‌ها به حدی دلخراش است که تا مدت‌ها ذهنمان را درگیر می‌کند؛ توقع ما این است که مسئولان نگاه جدی و عملی به این مسأله داشته باشند. همین نگرانی‌ها سبب شد تا روزنامه «ایران» به سراغ مسئولان رفته و چند و چون ماجرا را جویا شود.

آمار منتشر شده از حوادث رانندگی در سیستان و بلوچستان صحت دارد

«احمدعلی موهبتی»، استاندار سیستان و بلوچستان در گفت‌و‌گو با «ایران» با تأیید آمار منتشر شده از سوی سازمان پزشکی قانونی استان مبنی بر کشته شدن ۶۹۵ نفری در حوادث رانندگی ۹ ماهه امسال، اظهارداشت: درست است که آمار حوادث رانندگی درسیستان و بلوچستان زیاد است، اما چیزی که بیشتر اهمیت دارد میزان بالای تلفات این تصادفات است.

نقش قاچاقچیان سوخت در تصادفات

استاندار سیستان و بلوچستان مناسب نبودن زیرساخت‌های جاده‌ای را تنها یکی از علل این حوادث دانست و افزود: علت مهم‌تر که شاید کمتر مورد توجه قرار گرفته این است که در استان حمل سوخت قاچاق یکی از معضلاتی است که علاوه بر تبعات منفی زیاد برای استان، به افزایش تصادفات جاده‌ای نیز دامن زده است.

موهبتی در این زمینه توضیح داد: افرادی که اقدام به قاچاق سوخت می‌کنند از یک سو برای فرار از چنگال قانون و از سوی دیگر برای زودتر رسیدن به مقصد، با سرعت هرچه بالاتر رانندگی می‌کنند و همین مسأله موجب افزایش تصادفات شده است. مسأله مهم این است که در اغلب این تصادفات به‌دلیل وجود سوخت، شاهد آتش‌سوزی و حوادث بسیار دلخراش هستیم که منجر به تلفات سنگین می‌شود. البته مسئولان استان مصمم به برخورد جدی با بحث قاچاق هستند.

وجود تنها یک درصد از آزادراه‌های کشور در استان پهناور

بالاترین مقام اجرایی سیستان و بلوچستان حضور قاچاقچیان را تنها یکی از علل حوادث بالای رانندگی در استان دانست و گفت: این مسأله بسیار جدی است و اگر بخواهیم آن را برطرف کنیم باید نگاهی همه جانبه به موضوع داشته باشیم.

وی خاطرنشان کرد: نباید فراموش کنیم که این استان با وجود آنکه ۱۱.۵درصد از کل جاده‌های کشور را دارد، اما تنها صاحب یک درصد از آزادراه‌ها است. از سوی دیگر، شرایط توپوگرافی به گونه‌ای است که فاصله شهرها با یکدیگر بسیار زیاد است، به طور مثال منتهی الیه جنوب تا مرکز استان ۹۵۰کیلومتر فاصله دارد، اما متأسفانه در بین راه امکانات کافی برای استراحت رانندگان از قبیل مجتمع‌های اقامتی رفاهی و... وجود ندارد. البته اقداماتی در این زمینه انجام شده و با مشارکت بخش خصوصی ساخت تعدادی مجتمع بین راهی در استان آغازشده تا با استراحت رانندگان در این مجتمع‌ها شاهد کاهش حوادث رانندگی باشیم.

رانندگان خود را مؤظف به رعایت قوانین بدانند

استاندار سیستان‌وبلوچستان بر لزوم توجه به توسعه فرهنگ رانندگی تأکید کرد و افزود: درست است که امکانات و زیرساخت‌ها در این استان کم است، اما باید باور کنیم حتی اگر تمام نقایص برطرف شود تا زمانی که رانندگان خود را موظف به‌رعایت قوانین و رانندگی صحیح ندانند، بازهم شاهد تصادفات خواهیم بود.

معاون وزیر راه و شهرسازی قول توجه ویژه به حمل و نقل جاده‌ای سیستان‌ و بلو چستان را داد

«عبدالهاشم حسن‌نیا» معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور نیز در این زمینه  به «ایران» گفت: در نشستی که با استاندار سیستان‌ و بلوچستان داشیم به ایشان به‌عنوان نماینده مردم خوب سیستان‌ و بلوچستان قول دادیم در بخش زیرساخت‌های حمل و نقل جاده‌ای نگاه ویژه‌ای به این استان داشته باشیم و نسبت به بهسازی جاده‌های موجود نیز همت کنیم. وی تأکید کرد: در ۲ سال آینده بنا داریم با همکاری شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل بیش از ۲۰۰کیلومتر بزرگراه در سیستان‌و‌بلوچستان بسازیم. وی همچنین قول داد از اول سال۹۸  مدیریت کل حمل و نقل جاده‌ای جنوب سیستان‌وبلوچستان کار خود را آغاز کند.

ایجاد ۱۰ مجتمع خدماتی رفاهی جدید درسال آینده در سیستان‌و‌بلوچستان نوید دیگری بود که معاون وزیر راه و شهر‌سازی به مردم این استان داد و گفت: کمک‌های زیادی برای سرمایه‌گذاران در این بخش درنظر داریم تا انگیزه‌شان بالا برود.

حسن نیا همچنین خاطرنشان کرد: بهسازی مسیر زاهدان –میرجاوه، زاهدان- زابل، چابهار – گواتر، چابهار- کنارک، ایرانشهر-ریگان-کهنوج در دستور کار قرار گرفته است.

سیستان‌وبلوچستان رتبه نخست تخطی از سرعت مجاز

درهمین حال «علی خانقایی» مدیر کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای سیستان‌وبلوچستان نیز با اشاره به رشد ۲۲ درصدی تصادفات برون شهری و روستایی که از سوی سازمان پزشکی قانونی استان اعلام شده، تصریح کرد: رشد فرایند تصادفات چندین علت دارد. یکی از مهم‌ترین علت‌ها سرعت غیرمجاز خودرو‌ها است. براساس آمار مستندی که ما از طریق دستگاه‌های تردد شمار در جاده‌های استان در دست داریم در۹ ماه سال‌جاری از ۴۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تردد برون شهری که در این مدت انجام شده بیش از ۳۰ درصد تردد‌ها مربوط به خودروهایی است که تخطی از سرعت مجاز داشته‌اند. این آمار بسیار بالاست و متأسفانه سیستان‌و‌بلوچستان را به رتبه نخست تخطی از سرعت غیرمجاز تبدیل کرده است. وی ادامه داد: البته دوربین‌های ثبت تخلفات و تردد جاده‌ای در برخی موارد تخریب یا سرقت می‌شوند ولی بزودی ۶۹ سامانه تردد شمار در جاده‌های استان نصب می‌شود.

به‌گفته این مقام مسئول، آمار ارائه شده نشان می‌دهد از ۶۹۵ نفری که در این مدت در تصادفات جاده‌ای فوت کرده‌اند ۱۰۰ نفر سرنشینان خودرو‌های حمل سوخت  یا جابه جا کنندگان اتباع بیگانه (غیرمجاز) بوده‌اند که به علت شدت بالای تصادف در دم جان داده‌اند. وی خاطرنشان کرد: ما، مسئولان سیستان‌و‌بلوچستان بارها این موضوع را ثابت کرده‌ایم که سرمنشأ قاچاق سوخت خارج از استان بوده اما متأسفانه تاوان آن را مردم استان می‌دهند. از سوی دیگر فاصله بین شهر‌ها در استان زیاد است و جاذبه‌ای در طول مسیر دیده نمی‌شود؛ ضمن اینکه جاده‌ها کفی است.

به‌عنوان مثال فاصله زاهدان – چابهار ۷۰۰ کیلومتر و چابهار- زابل ۹۰۰ کیلومتر است.

تنها استانی که به مجتمع‌های خدمات رفاهی آن اجازه ایجاد پمپ بنزین داده نمی‌شود

مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان توضیح داد: در سیستان و بلوچستان در مجموع ۲۹مجتمع خدماتی رفاهی بین راهی وجود دارد که خود از عوامل کاهش خستگی رانندگان است. فاصله زیاد شهرها و کمبود مسافر یکی از عوامل کمبود مجتمع‌های خدماتی رفاهی است.

 از سوی دیگر تنها استانی که به مجتمع‌های خدماتی رفاهی آن اجازه داشتن پمپ بنزین داده نمی‌شود، سیستان و بلو چستان است. این موضوع گلایه سرمایه‌گذاران را به‌دنبال داشته است. همچنین ۵۱ در صد مردمسیستان‌وبلوچستان ساکن روستاها هستند اما حتی در روستاهای بزرگ نیز پمپ بنزینی دیده نمی‌شود. این در حالی است که بیشتر روستاییان برای ۴ لیتر بنزین زدن باید ۵۰ کیلومتر طی مسیر کنند و این به خستگی آنها می‌افزاید. خانقایی با اشاره به اینکه میانگین کشوری نسبت بزرگراه به جاده آسفالته در کشور ۲۱کیلومتر است، افزود: اما این نسبت در سیستان و بلوچستان ۴ کیلومتر است.

مسئولان به این مشکل نگاه ملی داشته باشند

وی تأکید کرد: متأسفانه همه این عوامل دست به دست هم داده تا سیستان‌ و‌ بلوچستان رشد فزاینده‌ای در تصادفات جاده‌ای داشته باشد و ما از مسئولان کشوری می‌خواهیم به این مشکل نگاه ملی داشته باشند و آن را فرا استانی ببینند. ریشه تصادفات جاده ای تنها در یک بخش نیست و باید با دید بازتری به همه جوانب این مسأله توجه شود.

زهره افشار- شیما جهان بخش