زندگینامه کیخسرو سرآمد شاهان کیانی

زندگینامه کیخسرو

کیخسرو چه کسی بود؟

کیخسرو با معادل اساطیری هووخشتره، در حماسه های ایرانی و شاهنامه فردوسی حضور داشت. او فرزند سیاوش و فرنگیس، همچنین نواده کیکاووس و افراسیاب محسوب می شود. کیخسرو یکی از پادشاهان اسطوره‌ای ایران است که در شاهنامه فردوسی به‌تفصیل به داستان زندگی و دلاوری‌های او پرداخته شده است. کیخسرو از نسل کیقباد، نخستین پادشاه کیانی، است. او در کودکی به دست افراسیاب، پادشاه توران، ربوده شد و در دربار او بزرگ شد. اما کیخسرو با زیرکی و هوش خود توانست از چنگ افراسیاب فرار کند و به ایران بازگردد.

کیخسرو پس از بازگشت به ایران، به پادشاهی رسید و دورانی پر از صلح و آرامش را برای مردم ایران رقم زد. او به دادخواهی مردم می‌پرداخت و از ستمگران می‌کاست. کیخسرو همچنین به آبادانی کشور پرداخت و ساختن بناهای عظیم و باشکوه را در دستور کار خود قرار داد.

کیخسرو به معنی شاه نیک نام می باشد، او که در دیانت و شهامت شهرت داشت به عنوان سرآمد شاهان کیانی نیز شناخته می شد. کیخسرو نسبت به کیکاووس خوش نام تر است، زیرا از کیکاووس در شاهنامه اعمالی موذیانه انجام داده است، اما کیخسرو به عنوان یک پادشاه دادگر و دلیر معرفی می شود. در شاهنامه و متون پهلوی کیخسرو نمادی از یک شاهنشاه آرمانی است.

درباره زندگینامه کیخسرو

زندگینامه کیخسرو

براساس اسطوره های کیخسرو بعد از کشته شدن سیاوش در توران در خانه پیران ویسه به دنیا آمد. سیاوش در جوانی با پدر خود کیکاووس همواره در جدال لفظی بودند، همچنین سودابه نامادری او نیت بدی نسبت به او داشت به دنبال همین موضوع نیز قصد داشت در فرصتی مناسب برای همیشه ایران را ترک کند. زمانی که لشکر افراسیاب مرزهای ایران را تهدید کرد، کیکاووس برای دفع این حملات توران، با سپاهی به فرماندهی سیاوش و رستم به جبهه جنگ روانه شدند. به نظر می رسید ماجرای اخلاف سیاوش و کیکاوس به گوش افراسیاب رسیده بود، پیکی در جبهه میان سیاوش و افراسیاب مرتب در حال رفت‌وآمد بود تا اینکه سیاوش متقاعد شد به توران پناهنده شود.

در ابتدای این پناهندگی سیاوش همراه با هزار جنگجوی ایرانی، یک افتخار برای توران محسوب می شد زیرا آنها به موفقیت سیاسی نظامی دست پیدا کرده بودند و در مسیر پایتخت نخست با دختر پیران بنام جریره ازدواج نمود و حاصل ازدواج همان فرود است. وی در ادامه حرکت خود به حضور افراسیاب رسید و با استقبال بسیار باشکوهی روبرو شد که این موضوع درنهایت به ازدواج او با شاهدخت تورانی فرنگیس ختم شد، البته تا زمان تولد کیخسرو از فرنگیس، در توطئه ای سیاوش در جنگ با نیروهای ایرانی کشته شد. 

فردوسی درباره ماجرای تولد کیخسرو در شاهنامه اینگونه می گوید:

شبی قیرگون ماه پنهان شده        به خواب اندرون مرغ و دام و دده

چنان دید سالار پیران به خواب        که شمعی برافروختی ز آفتاب

سیاوش بر شمع تیغی به دست        به آواز گفتی نشاید نشست

کزین خواب نوشین سر آزاد کن        ز فرجام گیتی یکی یاد کن

که روز نوآیین و جشنی نوست        شب سور آزاده کیخسروست

سپهبد بلرزید در خواب خوش        بجنبید گلهشر خورشید فش

بدو گفت پیران که برخیز و رو        خرامنده پیش فرنگیس شو

سیاووش را دیدم اکنون به خواب        درخشان‌تر از بر سپهر آفتاب

که گفتی مرا چند خسپی مپای        به جشن جهانجوی کیخسرو آی

همی رفت گلشهر تا پیش ماه        جدا گشته بود از بر ماه شاه

بدید و به شادی سبک بازگشت        همانگاه گیتی پرآواز گشت

بیامد به شادی به پیران بگفت        که اینت به آیین خور و ماه جفت

یکی اندر آی و شگفتی ببین        بزرگی و رای جهان آفرین

تو گویی نشاید مگر تاج را        و گر جوشن و ترگ و تاراج را

سپهبد بیامد بر شهریار        بسی آفرین کرد و بردش نثار

بران برز و بالا و آن شاخ و یال        تو گویی برو برگذشتست سال

ز بهر سیاوش دو دیده پرآب        همی کرد نفرین بر افراسیاب

پیران ویسه بعد از تولد کیخسرو با دستور افراسیاب که در جهت نگرانی نوه خود صحبت می کرد، او را به یک چوپان سپردند. البته در ده سالگی وی نزد پدربزرگش فراخوانده شد و همگی برای تربیت او تلاش کردند. 

زندگینامه کیخسرو در شاهنامه فردوسی

کیخسرو، قهرمان ایرانی

کیخسرو در داستان‌های شاهنامه به‌عنوان قهرمانی نیکوکار و فداکار معرفی شده است. او در جنگ با تورانیان شجاعت و دلاوری بسیاری از خود نشان داد و توانست پیروز میدان باشد. کیخسرو همچنین در برابر ضحاک، اژدها پیکر، ایستادگی کرد و او را از کشور ایران بیرون راند.

کیخسرو علاوه بر شجاعت و دلاوری، دارای ویژگی‌های اخلاقی دیگری نیز بود. او مهربان، بخشنده، و عادل بود. کیخسرو همچنین از دانش و بینش بالایی برخوردار بود و به علم و ادب علاقه‌مند بود.

کیخسرو، نماد ایرانیان

کیخسرو در میان ایرانیان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. او به‌عنوان نماد صلح، عدالت، و شجاعت ایرانیان شناخته می‌شود. داستان‌های کیخسرو در شاهنامه به نسل‌های مختلف ایرانیان منتقل شده است و در فرهنگ و تاریخ ایران نقش مهمی ایفا کرده است.

زندگینامه کیخسرو نماد پادشاهی ایرانی

کیخسرو، شاهنشاه ایران

پهلوان ایرانی؛ گودرز خوابی دید که یاوش فرزندی به نام کیخسرو در کشور توران دارد، به همین دلیل پسر خود گیو را که او نیز از پهلوانان ایرانی محسوب می شد به توران فرستاد. کیخسرو به ایران برگشت و زمانی که تصمیم بر شاه شدن او شد، توس عصبانی بود و اظهار کرد که فریبرز پسر کاووس، لایق تر از کیخسرو بود. به همین دلیل تصمیم گرفته شد تا رقابتی بین دو پهلوان شکل بگیرد و بهانه ای رقابت همین ماجرا بود. قرار بر این شد که هرکس دژ بهمن در اردبیل را که متعلق به دیوها و اهریمنان است بگشاید، شاه خواهد شد، درنهایت فریبرز توانست و کیخسرو توانست پیروزمندانه دژ را باز کند. 

کیخسرو پس از سال‌ها پادشاهی در ایران، به‌خوشی و در آرامش درگذشت. او را در تخت جمشید به خاک سپردند و پس از او، پسرش لهراسپ به پادشاهی رسید.

کیخسرو یکی از شخصیت‌های مهم و تأثیرگذار در تاریخ و فرهنگ ایران است. او به‌عنوان قهرمانی نیکوکار و فداکار، نماد صلح، عدالت، و شجاعت ایرانیان شناخته می‌شود. داستان‌های کیخسرو در شاهنامه به نسل‌های مختلف ایرانیان منتقل شده است و در فرهنگ و تاریخ ایران نقش مهمی ایفا کرده است.

کناره‌گیری کیخسرو از پادشاهی

بعد از نزدیک به ۶۰ سال از فرمانروایی پیروزمندانه و پیروزی های بزرگی برای ایران، کیخسرو از تخت سلطنت پایین آمد و آن را برای جانشین خود؛ لهراسب باقی گذاشت. عنوان می شود او برای عبادت به کوه رفت و زندگانی جاودانه ای پیدا کرد تا برای دوران سوشیانس برای کمک برگردد، برخی از پهلوانان نیز اعتقاد داشتند که او در برف گم شده است. 

براساس اشعار فردوسی او بعد از اینکه پادشاهی را واگذار کرد و با یاران و بزرگان سپاه خود خداحافظی کرد، بدنش را در آب روشن شست و بر فراز کوه، همراه با سپیده دم و طلوع خورشید برای همیشه ناپدید شد. براساس تطابقی که کارشناسان با متون شاهنامه داده اند، این کوه محلی است و در شهرستان شازند از توابع استان مرکزی به همین نام یعنی کوه شاه، قرار دارد. 

در این کوه غاری وجود دارد و همه ساله میزبان تعداد زیادی از پرستشگران کیش زرتشت می باشد، آنها دوره های مختلف تاریخی را از سمت پادشان مکانی مقدس می دانند و هدایایی به آنها اهدا می شود، در درب ورودی این غار لوحی وجود دارد که اسم پهلوانان همراه با کیخسرو روی آن نقش بسته البته به مرور زمان با تخریب زیادی همراه بوده است. 

در طی دوران مختلف داستان های بسیار عجیبی از طرف ساکنان روستاهای اطراف درباره ماهیت این غار و کیخسرو نقل شده است. 

زندگینامه کیخسرو؛ کناره گیری کیخسرو از پادشاهی

ناپدید شدن کیخسرو

کیخسرو به عنوان آخرین نماد بزرگی از شاهان دوران پهلوی است که مانند هم دوره ای های خود به صورت شکوهمند از صحنه قدرت خود کناره گیری کرد. کیخسرو بعد از ۶۰ سال پادشاهی، زمانی که قلمرو بزرگ خود را سامان داد و دهش را به اوج رساند، ۵ هفته با خود خلوت کرد و به کوه البرز رفت. به گفته دکتر وکیلی پنج هفته خلوت کردن کیخسرو، از نظر تاریخ اساطیری، قدیم ترین نمونۀ چله نشینی است.

کیخسرو با وجود مخالفت های پهلوانانی مانند زال، تاج و تخت خود را به سرداری به نام لهراسپ اعطا کرد و راهی کوهستان شد. سفر کیخسرو به کوه یکی از قدیمی ترین نمونه های عروج عرفانی به آسمان و معراج در اساطیر ایرانی محسوب می شود. 

زمانی که کیخسرو تصمیم گرفت برای رفتن به کوه آماده شود، هشت نفر از پهلوانان با وی همراه شدند. رستم، زال، گودرز، گیو، بیژن، فریبرز، توس و گستهم، شهسواران همراه با کیخسرو بودند. زمانی که آنها به قله کوه رسیدند، کیخسور در چشمه سر و بدن خود را شست و از همراهان خود درخواست کرد تا برگردند، زیرا در ادامه این مسیر باید تنهایی می رفت. بر اساس متون پهلوی از میان شهسواران گودرز، زال و رستم بازگشتند وبقیه با او ماندند. عنوان می شود زمانی که کیخسرو بدن خود را در چشمه شست ناپدید شد. شهسوارانی که با او مانده بودند، در برف و کولاک شدید گرفتار و در نهایت گم شدند.

براساس اساطیر ایرانی هفت نفر هستند که در شهرهایی پنهان زندگی می کنند و قرار بر این است که در آخر زمان همراه شاگردانشان به کمک سوشیانس به پا خیزند. یکی از این جاویدانان کیخسروست که به روایتی در خواب رفته و وقتی زمان کرانه مند به پایان برسد، برمی خیزد و در رهاندن مردمان و گیتی به سوشیانس یاری می رساند.

کوه شاه کیخسرو

غار کیخسرو یا کوه شاه کیخسرو یا کوه شاه زنده در شهرستان شازند استان مرکزی قرار دارد. این کوه به دلیل غاری که در آن وجود دارد یکی از مکان های مقدس و اسطوره ای محسوب می شود که پیروان دین زرتشتی بسیار به آن معتقد هستند. هر سال زرتشتیانی از هندوستان و شهرهای ایران جهت زیارت و ادای احترام در این محل و قبرستان قدیمی روستای گوره زار که تعداد هفت تن از یاران کیخسرو در این مکان دفن گشته‌اند گرد هم می‌آیند. 

سخن پایانی درباره کیخسرو

کیخسرو، پادشاه اسطوره‌ای ایران، نمادی از صلح، عدالت، و شجاعت است. او به مردم ایران دورانی پر از آرامش و رفاه را هدیه داد و در برابر ظلم و ستم ایستادگی کرد. کیخسرو برای ایرانیان همواره الگویی نیکو بوده است و داستان‌های او در فرهنگ و تاریخ ایران جایگاه ویژه‌ای دارد.

گردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش