زندگینامه نادر شاه افشار

نادر شاه افشار سرسلسله پادشاهان افشاریه ایران است

چکیده ای از زندگینامه" نادرشاه":

نام کامل:نادر قلی یا نَدَرقلی

لقب ها:نادر قلی بیگ، تهماسب قلی خان، نایب السلطنه، نادر شاه

پیشینه:نخستین شاهنشاه سلسله افشاریان

تاریخ تولد:۳۰ مهر ۱۰۶۷، ۲۸ محرم ۱۱۰۰( قمری)

زادگاه:و کلات نادری پایتخت ایران در دوره افشاریه

دوران سلطنت:۱۱۴۸ تا ۱۱۶۰( قمری)( ۱۲ سال)

تاجگذاری:۱۸ اسفند ۱۱۱۴ خورشیدی

درگذشت:یک شنبه ۲۸ خردادماه ۱۱۲۶ فتح آباد، قوچان

آرامگاه:مشهد

پدر:امامقلی خان

همسران نادر شاه:گل اَفشان خاتون، گوهرشاد خاتون، راضیه سلطان بیگم

فرزندان نادر شاه:رضاقلی میرزا، نصرالله میرزا، امامقلی میرزا، جهدالله میرزا، علی میرزا خان

زندگینامه نادرشاه

نادر شاه افشار در سال ۱۶۸۸ در ایل افشار در درگز خراسان به دنیا آمد.اَفشار یا اوشار یکی از ایلهای بزرگی است که در زمان شاه اسماعیل صفوی همراه با شش ایل بزرگ از آناتولی عثمانی به کشور ایران آمدند و پایه های سلسله صفوی را بنیاد گذاردند.

نادر شاه افشار زاده ۱۰۶۷ شمسی درگز قوچان، که قبل از پادشاهی نادر قلی خوانده می شد، ملقب به تهماسب قلی خان از ایل افشار خراسان که از ۱۱۱۴ تا ۱۱۲۶ خورشیدی پادشاه ایران و بنیان گذار دودمان افشاریه بود.نادر شاه یک میهن پرست حقیقی بود او از مشهورترین پادشاهان ایران، بعد از اسلام است.

به علت هجوم های پی در پی ازبكان به ابیورد خراسان، نادر شاه دوران كودكی و نوجوانی را به مشقت گذراند ولی جنگ جو و شجاع بار آمد و در جوانی به خدمت بابا علی كوسه احمدلو رییس ایل افشار و حاكم ابیورد در آمد و با دو دختر او- یكی بعد از مرگ دیگری- ازدواج كرد و بعد از او به حكومت ابیورد رسید و قلمرو خود را تا نیشابور توسعه داد.

نادرقلی افشار ملقب به نادر شاه رئیس ایل افشار بود که به پادشاهی ایران رسید

از اقدامات مهم نادرشاه میتوان به سرکوب افغان ها و بیرون کردن عثمانی و روسیه از کشور و تجدید استقلال کشور ایران و همچنین فتح دهلی و ترکستان و جنگ های پیروزمندانه اشاره نمود که سبب افزایش شهرت او شد. همچنين نادرشاه آخرین کشورگشا و فاتح آسیایی است.

ایل افشار پیش از مهاجرت به خراسان در منطقه افشار در جنوب آذربایجان غربی سکونت داشته اند که اینک مرکز این منطقه شهرستان تکاب امروزی واقع در جنوب آذربایجان غربی می باشد.

در فاصله ۵ کیلومتری شرق شهرستان« تکاب» روستای باستانی« قرخلو» واقع شده است که زادگاه اصلی پدران نادر شاه افشار است که اسم قرخلو که در پسوند نادرشاه وجود دارد هم از نام همین روستا برداشته شده است که شاه اسماعیل در زمان های دور آنها را از« قرخلو» و« تکاب» به خراسان کوچاند.

نادرشاه هنوز به ۱۸ سالگی نرسیده بود که همراه با مادرش در یکی از یورش های ازبکان خوارزم به اسارت درآمد. پس از مرگ مادر از اسارت گریخت و به خراسان برگشت و به خدمت حکم ران ابیورد باباعلی بیگ درآمد. نادر شاه دسته کوچکی را گرد خود جمع کرد و پس از کنترل چند ناحیه خراسان خود را« نادرقلی بیگ» نامید.

اقدامات نادرشاه

نادرشاه بنیانگذار دودمان افشاریه است

اقدامات نظامی نادر شاه مورد توجه تهماسب میرزا صفوی( شاه تهماسب دوم) كه هم چنان بعد از سقوط صفویان مدعی پادشاهی بود، قرار گرفت. به دعوت او با ملك محمود سیستانی جنگید و از فتحعلی خان قاجار هم پیشی گرفت.

با این پیروزی ها شاه تهماسب نیز نادر شاه را ملقب به تهماسب قلی خان كرد. نادرشاه پسر خویش رضاقلی میرزا را به حكومت ارگ مشهد گمارد و در سه مبارزه پی در پی مهماندوست دامغان، مورچه خورت اصفهان و زرقان فارس( ۱۱۴۲ق/۱۷۳۰م) افغان ها را به رهبری اشرف افغان، شكست داد، شاه تهماسب را در اصفهان به قصر سلطنتی برد و به حكومت ۷ ساله افغان ها خاتمه داد.

فرونشاندن شورش های غرب و جنوب ایران مثل شورش ناصر بن حمیدان شیخ عرب در خوزستان، بیرون کردن عثمانی ها از آذربیجان و فتح هرات با شكست دادن فتنه اللهیارخان ابدالی از اقدامات بعدی نادرشاه بود. اگر چه نادرشاه، خواهر خود را به ازدواج شاه تهماسب درآورد ولی به بهانه لشكركشی او به عثمانی بدون حضور و اجازه نادرشاه، به جای او عباس میرزا را كه چند ماهه بود به نام شاه عباس سوم به سلطنت گمارد.

پادشاهی نادرشاه

نادر شاه افشار در حال حاضر یکی از دو پادشاه محبوب گذشتگان ایران است

در سال ۱۱۴۸ق نادرشاه کلیهٔ حکمرانان و کدخدایان ایران را در دشت مغان در شورای بزرگ قرلتا( به سبک چنگیز و تیمور) جمع کرد. نادر شاه اعلام کرد که وظایف خود را انجام داده و تمایل به استراحت و کناره گیری از کارها دارد. بزرگان کشور که می دانستند او باطناً مایل به سلطنت است، وی را به سلطنت پذیرفتند. بدین ترتیب شاه عباس سوم صفوی از شاهی عزل شده و حکومت سلسلهٔ افشار با پادشاهی نادر آغاز می گردد.

نادر شاه به مدت ۱۲ سال خلافت کرد و در این بازه زمانی دائماً به لشکرکشی به نواحی مختلف مشغول بود. در این زمان توانست بحرین، قندهار، خوارزم، بخارا و بسياري نواحی دیگر که برای سالها از ایران جداشده بودند را به کشور ایران بازگرداند. مهم ترین فتح او فتح هندوستان بود.

جنگ های نادر شاه

• جنگ های ایران و عثمانی
• اردوکشی سبزوار
• جنگ های نادرشاه در داغستان
• جنگ های نادری
• فتح کابل<
• شورش محمدخان بلوچ
• شورش محمدتقی خان شیرازی
• محاصره قندهار( ۱۷۳۷–۱۷۳۸)
• نبرد تنگه خیبر
• نبرد کرنال
• نبرد سامرا
• نبرد دامغان( ۱۷۲۹)
• نبرد کافر قلعه
• نبرد هرات( ۱۷۲۹)
• نبرد کرکوک( ۱۷۳۳)
• نبرد کرنال
• نبرد مورچه خورت

ویژگی های رفتاری نادرشاه

۱- نادر شاه در هنگام اقامت خود در قزوین سوگند به یاد آورد که بر اساس قانون های گذشتگان سلطنت کند و ایرانیان را از تجاوزات دشمنان محفوظ دارد.

۲- نادر به شاه هند این چنین سفارش کرد:در خصوص انتخاب بزرگان کشور دقت کنید و کسانی را که نیرنگ کار، جاه طلب و خودخواه هستند به حضورتان راه ندهید

۳- نادر شاه در اواخر عمر تغییر اخلاق داد و پسر خود رضاقلی میرزا را کور کرد. بعد از آن از کار خود پشیمان شد و بعضی از اطرافیان خود را که در این کار آن ها را مقصر می دانست کشت.

۴- رفتارهای مذهبی او گاه و بی گاه با یک ديگر متفاوت و متضاد بود.

نمونه ای از میهن پرستی نادرشاه

نادر شاه دوازده سال در ایران حکومت داشت

فرمانروای روسیه برای نادر شاه افشار پیام فرستاد در صورتی که پادشاه ایران بخواهد میتواند برای فتح هند کمک های بسياري به ایران بنماید مشروط بر اینکه به او کمک کند تا روسیه شرق اروپا را متصرف شود.

این در حالی بود که فرمانروای روسیه می دانست ارتش ایران نیرومند ترین ارتش آن روز دنیا است ولی از آنجایی که برایش فتح اروپای شرقی یک ارزو بود این پیشنهاد را برای فرمانروای ایران فرستاد.

نادر برایش نامه ایی نوشت که بعد از سلام چنین بود:

ما برای کشور گشایی به هند نخواهیم رفت. آنچه ما می خواهیم محاکمه ۸۰۰ خونخواریست که بیست سال به ایران ستم نموده اند ، برای این کار نیازی به کمک شما نیست. در ضمن ما ایرانیان احتیاج به خانه و کاشانه مردم ديگر کشورها نداریم.

مرگ نادرشاه

آخرین روزهای عمر او را بسیار محزون، خونین و جنون آمیز ساخت. مالیات سه ساله ایران را كه در هنگام فتح دهلی بخشیده بود با خشونت از مردم گرفت.در سفر ازاصفهان به خراسان اهل شیراز را به سختی تهدید كرد و در كرمان از جمجمه مقصرها كله منار ساخت. جمعی از امرای افشار و قاجار از توهم آنكه از جانب وی دستگیر و كشته شوند در قتل او توطئه كردند در فتح آباد قوچان و به بهانه كار واجب به خیمه او ریختند و او را به ضرب تیغ و تبر از پا در آوردند.

آرامگاه نادر شاه

آرامگاه نادرشاه افشار در مشهد

آرامگاه نادر شاه بنایی است در مجموعه باغ موزه نادری در شهر مشهد که به یادبود نادرشاه افشار در سال ۱۳۴۲ خورشیدی توسط هوشنگ سیحون طراحی و ساخته شده است. ساختمان آرامگاه نادر شاه از قسمت مرکزی که محل تدفین نادر شاه میباشد و دو تالار موزه تشکیل شده است که یکی از آنها موزه اسلحه دوره های مختلف تاریخ ایران و دیگری موزه اسلحه و آثار مربوط به زمان نادر شاه را نمایش می دهد.

گردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش