زندگینامه عسجدی شاعر دربار غزنویان

عسجدی

چکیده ای از زندگینامه عسجدی:

نام کامل: ابونظر عبدالعزیزبن منصور عسجدی

دوران زندگی: قرن چهارم و پنجم هجری

پادشاهی: پادشاهای غزنوی

حرفه: شاعر 

درگذشت: ۴۳۲ هجری قمری

زندگینامه عسجدی

زندگینامه عسجدی:

ابونظر عبدالعزیزبن منصور عسجدی در قرن چهارم و پنجم هجری قمری زندگی می کرد و در دوران پادشاهی غزنوی ادامه داد. هدایت در مجمع الفصحاء این شاعر را مروزی قزوینی معرفی کرده است، همچنین در دولتشاه در تذکره الشعراء وی را با نام هروی می شناسد، درخصوص صحت این صحبت ها تردید وجود دارد. 

از احوال و شرایط زندگی این شاعر اطلاعاتی در دسترس نیست، اما آنچه مسلم است مربوط به شاعری عسجدی در دوران محمود غزنوی و مداحی وی بوده است. عسجدی یکی از نزدیکان پادشاه محسوب می شد و قصیده ای معروف از وی در خصوص فتح  سومنات، که بسال (۴۱۶ ه ق) صورت گرفته بود سروده، این قصیده به شرح زیر می باشد: 

تا شاه خسروان سفر سومنات کرد                             کردار خویش را علم معجزات کرد 

دولتشاه او را ازجملهء شاگردان عنصری دانسته البته در خصوص صحت این قول نیز تردید وجود دارد. عسجدی به عنوان اولین شاعری شناخته می شود که از صنایع لفظی و معنوی در اشعار خود استفاده کند و روشی خاص ایجاد کرد که بعد از وی قطران و رشید وطواط آن را دنبال کردند. 

عسجدی باوجود مورد توجه بودن از سمت سلطان محمود بر اساس آنچه اشعارش نشان می دهند روزگار سختی را گذرانده است و با زحمت زندگی اش را به اتمام می رساند. 

آثار زیبای عسجدی

آثار عسجدی: 

فغان ز دست ستم های کنبد دوار فغان ز سلفی و علوی ثابت و سیار

چه اعتبار بر این اختران تا مسعود چه اعتمادی بر این روزگار ناهموار

جفای چرخ بسی دیده اند اهل هنر ار آن به هرزه شکایت نمی کنند احرار

طمع مدار که با تو وفا کند دوران که بر کسی به فسون مهربان نگردد مار

بنابر آنچه تذکره نویسان آورده اند عسجدی دیوان مرتبی داشته است که از بین رفته است. شیوه عسجدی در ساختن رابعی به خیام نیشابوری شباهت زیادی دارد وی در سال ۴۲۱ – ۴۳۴ هجری – در گذشته است.

صبح است و صبا مشک فشان می گذرد دریاب که از کوی فلان می گذرد

برخیز چه خسبی که جهان میگذرد بوئی بستان که کاروان میگذرد

از شرب مدام و لاف مشرب توبه وز عشق بتان سیم غبغب توبه

دل در هوس گناه و بر لب توبه زین توبه نادرست یارب توبه

عسجدی شاعر بزرگ دوران غزنوی

وفات عسجدی:

هدایت تاریخ وفات عسجدی را در سال ۴۳۲ هجری قمری می داند، اگر این تاریخ صحیح باشد باید دورهء سلطنت محمود و مسعود را نیز دیده باشد. براساس مدرکی دیگر معتقد هستند که این شاعر تا ۴۴۰ هجری قمری زنده بوده است. این مدرک مربوط به قصیده ای از معزی است که در مدح تاج الدین – دورهء سلطنت سلطان مودودبن مسعود ( ۴۳۲ ه ق) نصیرالملک مجدالدوله ابومحمد منیع بن مسعود از خاندان منیعی نیشابور آورده شده است و خطاب به فرد مورد ستایش خود اینگونه مطرح می شود: 

به مجلس پدرت عسجدی زبهر طمع مدیح برد 

به ایام جغری و مودود به مجلس تو

 من آورده ام زبهر شرف عزیز عقدی بگزیده

از میان عقود و مراد از جغری ابوسلیمان داود جغری بیک برادر طغرل اول سلجوقی است که از (۴۲۹ تا ۴۵۰ ه ق ) بر خراسان امارت داشت، بنابراین باید عسجدی بعد از سال (۴۳۲ه ق) فوت کرده باشد.

گردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش