چکیده ای از بیوگرافی شفیعی کدکنی
نام:محمدرضا شفیعی کدکنی
زاده:۱۹ مهر ۱۳۱۸
زادگاه:کدکن، نیشابور
ملیت:ایرانی
پیشه:شاعر، استاد دانشگاه، پژوهشگر و نویسنده
دین:اسلام
بیوگرافی شفیعی کدکنی
محمدرضا شفیعی کدکنی در ۱۹ مهر ۱۳۱۸ در کدکن که یکی از روستاهای قدیمی بین نیشابور و تربت حیدریه است، دیده به جهان گشود. شفیعی کدکنی هیچ وقت برای تحصیل خود به مدرسه نرفت و زبان و ادبیات عرب را از دوران کودکی پیش پدرش( که روحانی بود) و محمدتقی ادیب نیشابوری( ادیب نیشابوری دوم) یاد گرفت( در هفت سالگی تمام الفیهٔ ابن مالک را از حفظ بود) و همینطور برای آموختن فقه، کلام و اصول از شیخ هاشم قزوینی( معروف به« فقیه آزادگان») کمک گرفت.
تحصیلات شفیعی کدکنی
پس از این که شیخ هاشم درگذشت، شفیعی کدکنی تا آخرین مراحل درس خارج فقه را نزد سید محمدهادی میلانی فراگرفت و با سید علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران در این دوره، همدرس بود. شفیعی کدکنی پیشنهاد دکتر علی اکبر فیاض را پذیرفت و در دانشگاه فردوسی مشهد نام نویسی کرد و نفر اول کنکور آن سال شد و در دانشکدهٔ ادبیات به تحصیل پرداخت و در رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی، مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه فردوسی و مدرک دکتری را نیز در همین رشته از دانشگاه تهران گرفت. او مدتی در مکانهایی مانند کتاب خانه مجلس سنا و بنیاد فرهنگ ایران مشغول بکار شد و بعد از آن در رشته سبک شناسی و نقد ادبی بعنوان استاد دانشکده ادبیات تهران تدریس کرد.
همسر شفیعی کدکنی
در سال ۱۳۴۹ وقتی که شفیعی کدکنی ۳۱ ساله بود ازدواج کرد، همسر وی که از شیفتگان شعر بود، در رشته ی حقوق فارغ التحصیل شده بود و نتیجه ی این ازدواج، سه فرزند بود.
فعالیت های شفیعی کدکنی
شفیعی کدکنی، شعر خواندن را با سبک غزل شروع کرد و در سال ۱۳۴۴ مجموعه زمزمه ها را منتشر کرد، نمودار توانایی و آگهی او از شعر کلاسیک فارسی است و بالاخص در غزلسرایی ، قدرتش را تأیید می کند ولی قالب سنتی را پس از چند وقت رها کرد و بجای آن به شعر نمایی روی آورد. دکتر شفیعی کدکنی به ندرت در محافل ادبی ظاهر می شود ولی در انزوای اهل ادب بیشتر به سر می برد. او در زمینه ی شعر توانایی خلق شعر های جاودانه و شاهکارهای هنری را دارد.وی از زبانی نرم و پرتوان برخوردار است و در شعرهایش، تصاویر خیال انگیز به اوج میرسد. در آثار و افکار شفیعی کدکنی خصوصیاتی مانند تمایل به فرهنگ و تمدن خراسان و نیشابور وجود دارد. م.سرشک از شاعرانی محسوب میشود که فرهنگ چند صدایی دارد. هر خواننده ای بعد از این که در دیوان شاعر وارد شد، بر زیبایی های شعری این شاعر به نوعی کثرت گرایی فرهنگی در دیوان شاعر پی خواهد برد.
م.سرشک براین باور است که از زمانی با شعر نیمایی آشنا شد که در انجمن پیکار دانشکده ی ادبیات با دکتر علی شریعتی نشست و برخاست داشته است. از سال ۱۳۴۸ تاکنون، شفیعی کدکنی به عنوان استاد دانشگاه تهران فعالیت داشته است. بدیع الزمان فروزانفر زیر برگهٔ پیشنهاد استخدام وی، متنی به مضمون« احترامی است به فضیلت او» نوشته بود.
یکی از دوستان نزدیک مهدی اخوان ثالث که شاعری خراسانی بود، شفیعی کدکنی نام داشت که دلبستگی اش به اشعار را پنهان نمی کند. محمدرضا شفیعی کدکنی در سال ۱۳۵۰ با انتشار مجموعه« در کوچه باغهای نشابور» نشان میدهد که به زبان و ساخت و صورت مشخصی دست یافته و شعرش رونق یافته است. مجموعه« هزاره دوم آهوی کوهی» آخرین اثر م. سرشک میباشد که در سال ۱۳۶۷ منتشر شد.
کتاب ها واشعار شفیعی کدکنی
شفیعی کدکنی از سنین جوانی، شعر خواندن به شیوهٔ کلاسیک را شروع کرد و پس از گذشت چند وقت به سبک نو که معروف به نیما یوشیج بود، روی آورد. وقتی که دفتر شعر در کوچه باغ های نشابور را منتشر کرد، مشهور شد. آثار شفیعی کدکنی شامل سه گروه انتقادی و مجموعه اشعارش می باشد. از آثار انتقادی این نویسنده، می توان به تصحیح آثار کلاسیک فارسی و نگارش مقالاتی در حوزه نظریه ادبی اشاره کرد. کتاب موسیقی شعر در بین آثار نظری شفیعی کدکنی از جایگاه مخصوصی برخوردار است و در کوچه باغ های نشابور از بین مجموعه اشعار، محبوبیت بیشتری دارد.
از آثار شفیعی کدکنی می توان از زمزمه ها، از زبان برگ، شبخوانی، بوی جوی مولیان، مثل درخت در شب باران، از بودن و سرودن، هزاره دوم آهوی کوهی، موسیقی شعر، صور خیال در شعر فارسی، تصحیح اسرارالتوحید نوشته محمدبن منور، تصحیح آثار عطار نیشابوری، تصحیح تاریخ نیشابور نوشته حاکم نیشابوری، تصحیح مختارنامه، تصحیح منطق الطیر، تصحیح مصیبت نامه، تصحیح اسرارنامه، تصحیح دیوان عطار و تصحیح آفرینش و تاریخ یاد کرد.
ماجرای مهاجرت شفیعی کدکنی
شفیعی کدکنی در روز پنجشنبه ۵ شهریور ۱۳۸۸ از تهران به ایالات متحده آمریکا مهاجرت کرد که این سفر وی در مطبوعات ایران، بازتاب وسیعی داشت. او به مؤسسهٔ مطالعات پیشرفتهٔ پرینستون رفت تا به تحقیق در باب تاریخ و تطور فرقهٔ کَرامیه بپردازد و بعد از گذشت ۹ ماه مجددا به ایران بازگشت و دوباره به عنوان استاد دانشگاه تهران، مشغول به تدریس شد.
گرایش های فرمالیستی شفیعی کدکنی
شفیعی کدکنی به صورت گرایی با مبانی فرمالیسم روسی گرایشی بارز دارد. کتاب های« صور خیال در شعر فارسی» و« موسیقی شعر» و« بیدل شاعر آینه ها» و نیز بسیاری از مقالات وی مانند« جادوی مجاورت» و« ساختار ساختارها» صبغه و بن مایهٔ فرمالیستی دارد. تعریف وی از شعر به« رستاخیز زبان» ترجمهٔ دیدگاه فرمالیست های روس است. همچنین از نمونه مواضع رویکرد وی به فرمالیسم میتوان به اصطلاحات فرمالیستی« پیرنگ»،« آشنایی زدایی»،« عنصر مسلط» اشاره کرد. کتاب« رستاخیز کلمات» شفیعی کدکنی در سلسله انتشارات سخن به چاپ رسیده که تمام جوانب جمال شناسی نظریات صورتگرایان روس را به طور ویژه بررسی نموده و سپس آنها را با نمونه های قابل درک از ادبیات فارسی وفق داده است.
نظر شفیعی کدکنی دربارهٔ احمد شاملو
شفیعی کدکنی در کتاب با چراغ و آینه؛ نظر خود را دربارهٔ احمد شاملو در جستجوی ریشه های تحول شعر معاصر ایران چنین بیان می کند:در واقع شاملو را باید برای نسل جوان امروز« تجزیه» و« تحلیل» کرد. در این تجزیه امکان دارد بسیاری از محسناتش به نقاط ضعف تبدیل شود، ولی بهرحال از این کار گزیری نیست. آیندگان، چنین کاری را با سنگدلی انجام خواهند داد. چنانچه جوانان امروز، نحوه ی تشکیل شخصیت ادبی شاملو را بدانند، هیچ گاه عمرشان را صرف چنین شعری، نخواهند کرد. تو در مقایسه با هر کسی بهتر می دانی که آنچه احمد شاملو می سازد، در صورتی که به صد جزء تقسیم شود، پنجاه تا شصت درصد آن به شعر هیچ ربطی ندارد».
نشان عالی هنر برای صلح شفیعی کدکنی
« نشان عالی هنر برای صلح» در مهرسال ۱۳۹۸ در هفتمین دورهٔ جشنوارهٔ بین المللی هنر برای صلح، به سببِ بیش از نیم قرن تلاش در اعتلای فرهنگ و ادب پارسی به شفیعی کدکنی اعطا شد.
مجموعه اشعار شفیعی کدکنی
کتاب های شفیعی کدکنی عبارتست از:
۱۳۴۴ - زمزمه ها
۱۳۴۴ - شبخوانی
۱۳۴۷ - از زبان برگ
۱۳۵۰ - درکوچه باغ های نیشابور
۱۳۵۶ - بوی جوی مولیان
۱۳۵۶ - از بودن و سرودن
۱۳۵۶ - مثل درخت در شب باران
۱۳۶۷ - هزاره دوم آهوی کوهی
گردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش
- 18
- 5