سوزنی سمرقندیچکیده بیوگرافی سوزنی سمرقندی
نام کامل: شمس‌الدین تاج‌الشعرا محمدبن علی سمرقندی
دوران زندگی: قرن ششم
محل تولد: نخشب واقع در نزدیکی سمرقند
لقب: تاج الشعرا
حرفه: سوزنگر و شاعر
درگذشت: ۵۶۲ یا ۵۶۹ هجری قمری
بیوگرافی سوزنی سمرقندیبیوگرافی سوزنی سمرقندی
شمس‌الدین تاج‌الشعرا محمدبن علی سمرقندی که بیشتر با نام سوزنی سمرقندی شناخته می شود یکی از شاعران ایرانی در قرن ششم هجری می باشد. در شعرها خودش را به نام های محمد، عمر و بوبکر معرفی می کرد همچنین خود را ملقب به حکیم سوزنی می داند.
عوفی نسف محل تولد ایشان را را نخشب واقع در نزدیکی سمرقند می داند. سوزنی سمرقندی پدرش که با نام مسعود شناخته می شد نیز در عرصه شعر فعالیت داشت، او خود را در شعرهایش به سلمان فارسی منتسب می کند.
او در ابتدای جوانی برای علم و دانش به بخارا رفت و به قول عوفی به‌سبب تعلق خاطر به شاگرد سوزنگری به آموختن آن صنعت مشغول شد. سوزنی سمرقندی از جمله معاصران ارسلان خان محمد از آل افراسیاب و سنجز آتسزبن محمد خوارزمشاه بوده است.
عمعق بخاری، سنایی غزنوی، انوری ابیوردی، محمد معزی، ادیب صابر و رشیدی از جمله معاصران سوزنی سمرقندی بوده اند و برخی از آنها وی را هجو کرده و با تیغ زبانشان ایشان را آزار داده اند. سوزنی سمرقندی شاعر هجا و بدزبان بود که در هجو معانی خاص ایجاد می کرد. قصاید و قطعات وی سهل، صریح و فصیح است. البته عنوان شده است که وی در اواخر عمر خود از هجو و هزل دست کشید و استغفار کرد.
زندگینامه سوزنی سمرقندیدیوان اشعار سوزنی سمرقندی
سوزنی از جمله شاعران چیره دست زمان خودش بود که در ادای هجو از هیچ کسی پروا نداشت، درنتیجه هیچ کسی از تیغ زبان او در امان نماند. یک سوم از دیوان این شاعر را نیز این هجاها شکل داده بود. اشعار سوزنی سمرقندی بسیار ساده و روان و شیرین است و حتی در تمام دیوان او یک بیت مشکل و معقد پیدا نمی شود.
دیوان اشعار سوزنی سمرقندیوفات سوزنی سمرقندی
وفات او را رضاقلی خان هدایت ۵۶۲ و دولتشاه سمرقندی در ۵۶۹ نوشته و از اشعار شاعر حیات او در سال ۵۶۰ مسلم می‌شود.
اشعار سوزنی سمرقندینمونه شعر سوزنی سمرقندی
ز هر بدی که تو دانی هزار چندانم مرا نداند از آنگونه کس که من دانم
به آشکار بدم در نهان ز بد بتر خدای داند و من ز آشکار و پنهانم
تن من است چو سلطان معصیت فرمای من از قیاس غلام و مطیع سلطانم
غاتم نیست به فرمان خواجه رام چنان که من به هر زه تن خویش را به فرمانم
به یک صغیره مرا رهنمای شیطان بود به صد کبیره کنون رهنمای شیطانم
به حق دین مسلمانی ای مسلمانان که چون به خود نگرم ننگ هر مسلمانم
رسول گفت پشیمانی از گنه توبه کن بدین حدیث کس از تائب است من آنم
فلان و بهمان گوئی که توبه یافته اند چه مانع است مرا ؟ من فلان و بهمانم
به زهد سلمان اندر رسان مرا ملکا چو یافتم ز پدر کز نژاد سلمانم
به حق اشهد ان اله الا الله چنان بمیران کاین قول بر زبان رانم
گردآوری: بخش بیوگرافی سرپوش
- 15
- 4
