زندگینامه عثمان مروندی مشهور به لعل قلندر

عثمان مروندی

عثمان مروندی معروف به لعل قلندر یا لعل شهباز یکی از شاعران، عرفان و دانشمندان اهل آذربایجان بود که در قرن ششم و هفتم قمری زندگی می کرد. وی در جوانی برای ادامه تحصیل به هندوستان عزیمت کرد. در ادامه این مقاله سرپوش به بیوگرافی این شاعر دانشمند خواهیم پرداخت.

چکیده ای از زندگینامه عثمان مروندی:

نام کامل: سید عثمان مروندی

تاریخ تولد: ۶۷۳ هجری قمری

محل تولد: شهر مرند آذربایجان شرقی ایران

القاب: لعل قلندر یا لعل شهباز

حرفه: شاعر عارف دانشمند

تاریخ وفات: ۶۷۳ هجری قمری

محل دفن: شبه قاره هند، سهوان

زندگینامه عثمان مروندی:

عثمان مروندی یکی از شاعران ایرانی که در ۶۷۳ هجری قمری در شهر مرند آذربایجان شرقی به دنیا آمد. این شاعر عارف در خانواده سید کبیر دیده به جهان گشود و توانست به یکی از عارفان، شاعران پارسی گو، درویشان صاحب کرامت در ایران تبدیل شود.

عثمان مروندی که به لعل شهباز یا لعل قلندر معروف بود، برای ادامه تحصیل به هندوستان رفت و بعد از اتمام دوره تحصیل همراه با شیخ بهاءالدین زکریا مولتانی، شیخ فریدالدین گنج شکر و شیخ جلال الدین بخاری، علمای سهروردیه مولتان به نواحی مختلف هند رفته و به سیاحت پرداختند.

عثمان مروندی القاب زیادی را به خود اختصاص می دهد اما بیشتر به شهباز قلندر، سیف اللسان و مخدوم معروف است. وی تحصیلات ابتدایی خود را در همان آذربایجان شروع کرد و توانست در همان دوران کودکی به زبان های فارسی و عربی مسلط شود. زماین که شش ساله بود، در مدت یک سال توانست قرآن را حفظ کند.

زمانی که تحصیلات دوره ابتدایی او به اتمام رسید برای ادامه در سطوح عالی به نیشابور عازم شد و نزد استادان بزرگی نظیر سید ابراهیم ولی کربلایی درس آموخت.

با اتمام تحصیلات خود در نیشابور برای زیارت حرم مقدس اما رضا، پیاده راهی مشهد شد، بعد از آن برای زیارت حرم ائمه معصومین رهسپار عراق شد. مقصد بعدی وی بعد از عراق مکه و سپس مدینه منوره بود.

بعد از اینکه مراسم حج را به پایان رساند مجددا به عراق بازگشت و بعد از توقفی کوتاه در بغداد به وطن خود بازگشت. زمانی که وارد ایران شد تصمیم گرفت از راه بلوچستان سپس سند به هندوستان سفر کند. در طول مسیر خود صوفیان برجسته و مهمی را ملاقات کرد و از معلومات آنها بهره مند شد.

عثمان مروندی,زندگینامه عثمان مروندی,بیوگرافی عثمان مروندی

عثمان مروندی و بارگاه وی

زمانی که وارد هند شد اولین ملاقات خود را در شهر اجمیر شریف که در حومة شهر دهلی بود ترتیب داد و به مدت ۴۰ روز در همانجا ماند. در مدتی که در آن مکان اقامت داشت افزون بر عبادت و ریاضت، نزد خواجه معین الدین چشتی می رفت که از عصر تا صبح روز بعد ادامه می یافت و این ملاقات ها به کرات اتفاق می افتادند.

قصد عثمان مروندی از ملاقات با این عارف؛ فراگرفتن درس و رمز درویشی و مبانی راه صوفیان و دست یابی به آگاهی بود، البته باید اشاره کرد این موضوع در موفقیت او تاثیر به سزایی گذاشت.

زمانی که به دهلی برگشت بر مزار خواجه قطب الدین بختیار کاکی رفت و الهام گرفت که به پانی پت کرنال برود و با بوعلی قلندر (‌متوفی ‌٦٣٤ ) ملاقات کند. بعد از این موضوع وی عازم پانی پت شد و نزد بوعلی حاضر شد. لطف و محبت بوعلی شامل حال عثمان شد و به او علاقه ی بسیاری پیدا کرد، در مین سفر عثمان توانست رموز سیر و سلوک را هم نزد بوعلی بیاموزد.

یک روز بوعلی به عثمان گفت: تو دوست خوب من هستی و من به تو علاقه دارم، راه تو مستقیم است، دستور اقامت در این منطقه را به تو می دهیم اما در اینجا همچون تویی بسیار هست، لذا سرزمین سند به قلندری مانند تو نیاز دارد بهتر است به آنجا بروی. در مسیر حرکت به سمت سند در مولتان توقفی کنید و در آنجا به طور مستقل اقامت پیدا کن. امیدوار هستم بندگان خدا از شخصیت شما استفاده کنند.

بعد از این گفته بوعلی عثمان به سمت مولتان روانه شد در مسیر حرکت خود از جانب لاهور عبور کرد و مزار داتا گنج بخش سید علی هجویری را ملاقات کرد. بعد از رسیدن به مولتان در حلقه صوفیان وارد شد و نز عرفای معروف و بزرگی نظیر؛ شیخ بهاءالدین زکریا مولتانی، شیخ فریدالدین گنج شکر، شیخ جلال الدین بخاری وشیخ صدرالدین عارف، فرزند بهاءالدین زکریا حاضر شد.

اقامت عثمان مروندی در مولتان ۱۳ سال طول کشید و توانست از علم این بزرگان استفاده های زیادی ببرد. بیشتر از ده سال بین بزرگان تصوف و عثمان مروندی بحث و مباحثه انجام شد و او توانست از فیوضات مشاهیر عرفای سلسله سهروردیه بهره بگیرد.

اقامت نسبتا طولانی عثمان در مولتان در نهایت با عزیمت به سمت سهوان شریف سند به اتمام رسید. یکی از شاعران تاریخ ورود او به این منطقه را معادل با ۶۴۹ هجری قمری می داند.

عثمان مروندی,زندگینامه عثمان مروندی,عثمان مروندی شاعر

انجام مراسمات خاص درمحل دفن عثمان مروندی

تاریخ وفات عثمان مروندی:

تاریخ مربوط به وفات عثمان مروندی را اختلاف بین سال های ۶۵۰ تا ۶۳۷ نوشته اند، که در این صورت ۱۱۲ سال عمر کرده است. برای تایید تاریخ اول قطعه ای سروده شده است و بر اساس حروف ابجد آن تولدش می شود سال ۵۳۸ و در گذشت او ۶۵۰ هجری قمری:

بجو تاریخ شیخ‌الدین عثمان به‌در کن «رنج» از «فلک کرامت»

۴۳۸=۲۵۳–۷۹۱

سن عمرش «ولی‌الله»، وفاتش سروش غیب می‌گوید: «برحمت»

اما آنچه به نظر می آید این است که تاریخ درست نیست، زیرا زمانی که عثمان مروندی به مولتان عزیمت کرده؛ بنابر درخواست شاهزاده محمد پسر غیاث‌الدین بلبن مبنی بر اقامت طولانی او در این مکان و اضافه کردن به آن، این تاریخ نمی تواند قبل از سال ۶۶۳–۶۶۴ هجری قمری باشد، زیرا در این زمان غیاث‌الدین بر تخت نشست و محمد برای حکومت مولتان انتخاب شد. بنابراین سال ۶۷۳ با احتمال بیشتری تاریخ وفات این شاعر گرانقدر است.

عثمان مروندی,زندگینامه عثمان مروندی,آرامگاه عثمان مروندی

بارگاه عثمان مروندی

آثار عثمان مروندی:

برخی از علما عثمان مروندی را به عنوان نویسنده کتاب عشقیه می دانند، شاید دلیل این اشتباه به شباهت نام وی با نویسنده اصلی کتاب عثمان انصاری است و هم‌وزن بودن لغت «مروندی» با «انصاری». کتاب عشقیه درواقع اشعاری از حافظ و جامی و بعضی از شاعران دیگر می باشد که پس از دوران عثمان مروندی زندگی می کرده اند.